In nomine Dei. Ego Buccardus, gratia Dei Corboliensium comes.

Orthodoxe religionis auctores, Spiritus Sancti igne divinitus illustrati, multimodis Sacre Scripture testimoniis evidencius asserunt eos qui ecclesias Dei honorare vel sublimare pro posse studuerint non solum per hoc delictorum suorum indulgenciam promereri, verum eciam retribucionis eterne premium celitus adipisci.

Omnibus igitur Sancte Dei Ecclesie filiis presentibus scilicet atque posteris ignotescat (sic) quod nostri castelli proceres et optimates pari consilio ac simili voto nostram presenciam adierunt obnixe postulantes ac suppliciter deprecantes quatinus ecclesiam duodecim Apostolorum et Beatorum Confessorum Exuperii et Lupi, in eodem videlicet Corbolio sitam, ab antecessoribus nostris antiquitus constitutam et diversarum rerum commoditate admodum dittatam, ad extremum vero a quibusdam tirannica pervasione pene desolatam et pravis usibus perversisque occasionibus undique circumventam, liberam et immunem ab omni injusta potestate et iniqua dominacione litterarum testimoniis efficere curaremus. Quorum peticioni tam juste et racionabili libentissime adquiescentes, pro nostre parentumque nostrorum animarum redempcione, ab ipsa ecclesia ejusdemque canonicis omnem injuste dominacionis infestacionem removemus. Claustrum insuper ibidem antea non habitum, sicut fidelium nostrorum hortatu precibusque designavimus, eisdem canonicis immune habendum et sine ulla inquietudine in perpetuum concedimus tali tenore talique condicione ut neque nos, neque successorum nostrorum aliquis, neque ejusdem loci abbas, sive ulla cujuslibet dignitatis persona, in ipsa ecclesia, sive in ipsius canonicis vel in claustro aliquam deinceps injustam potestatem exercere presumamus ; et de ornamentis ecclesie quippiam auferre vel aliquo modo subripere, absque communi assensu profectuque canonicorum, nemo ulterius audeat ; sed res ecclesie et cuncta que infra claustri ambitum continentur ad ipsorum canonicorum curam et potestatem solummodo pertineant. Quod si in ipso claustro aliquam contigerit fieri injuriam vel aliquem canonicorum, quod absit, alicubi aliquam facere injusticiam, omni aliena persona pretermissa et omni injusto judicio propulso, abbati ejusdem loci, communi arbitrio canonicorum, in capitulo et canonice emendandam, permittimus ; criminalia solius Episcopi vel Archidiaconi judicio reserventur. Hujus ergo libertatis sacrificium ego, Buccardus comes, Deo inviolabile offerre cupiens, hoc preceptum jussi fieri, et, ut perpetuum obtineat vigorem, regie majestati corroborandum transmisi. Actum Parisius anno ab Incarnacione Domini millesimo septuagesimo primo, indictione decima, epacta vicesima octava, concurrentibus V quarto nonas novembris regnante Philipo duodecimo anno regni actum est. Ego ipse, rex Philipus, et Buccardus, Corboliensis comes, hanc cartam manu factam corroboravimus ; quamque Richerius Senonum archiepiscopus cum Gaufride Parisiorum presule, aliique quam plurimi tam pontifices quam laici principes corroboraverunt, omnibus supra memoratis faventes, et, ut sub firmamento eternentur stabili, hanc cartam in qua, me Philipo rege cum comite Buccardo precipiente, hec omnia scripta sunt, annuente Johanne, abbate suprascripte Ecclesie, sigillo meo subterfirmavi. Si quis autem posthac privilegium hoc violare presumpserit, primum sacrilegii sive tante actoritatis (sic) negligencie reus duro anathemate feriatur, deinde, nefande presumpcionis irritus, gravi census detrimento dampnatus regie majestati quadraginta auri libras persolvat.

1Signum Philipi regis1.

S. Richerii archiepiscopi Senonensis.

S. Gaufridi Parisiensis episcopi.

S. Wauterii episcopi Meldensis.

S. Hugonis Trecensis episcopi.

S. Manasedis Remensis archiepiscopi, S. Guidonis Ambianensis episcopi, S. Guidonis Belvacensis episcopi.

S. Elinandi Laudunensis episcopi.

S. Rogeri Cathalaunensis episcopi.

S. Rabboldi Noviomensis episcopi.

S. Johannis abbatis Corboliensis.

S. Comitis Buccardi.

S. Guillermi comitis Nivernensis.

S. Radulphi comitis.

S. Hugonis comitis Mellendi.

S. Hugonis comitis donni Martini.

S. Ivonis comitis Belli Montis.

S. Milonis decani.

S. Goscelini archidiaconi.

S. Droconis archidiaconi.

S. Ivonis archidiaconi.

S. Garini archidiaconi.

S. Federici senesçalli.

S. Guidonis bucticularii.

S. Adelesini constabularii.

S. Gualeranni camerarii.

S. Guidonis de Monte Lehari.

S. Hervei de Marliaco.

S. Theolbaldi de Monte Morenci.

S. Simonis de Monte Forti.

S. Guillelmi de Gurneto.

S. Guillelmi de Feritate.

S. Almarici de Castro Forti.

S. Balduini Corboliensis.

S. Guidonis vicecomitis.

S. Beraldi Pagani.

S. Sodolrici prepositi ecclesie Remensis.

S. Gonteri precentoris.

S. Durandi thesaurarii.

S. Morardi canonici.

S. Vulgrini fratris abbatis.

S. Eustachii capellani.

S. Gaufridi capellani.

S. Sevini canonici.

Petrus cancellarius subscripsi1.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen.

Si precibus ecclesiasticis, quando pro suis vel pauperum ab aliquibus illatis nos appetunt, diligenter obtemperamus et ecclesiam, domini nostri Jesu-Christi sponsam nostramque matrem, in prosperitate sua, in dignitate, ab adversantium impetu custodimus, honoramus atque defendimus, non solum in hoc regium morem exercemus, verum eciam ipsum sponsum ad nostri misericordiam choartamus (sic).

Ego igitur Ludovicus, Dei miserante providentia in regem Francorum sublimatus, notum fieri volo tam futuris quam et instantibus quoniam serenitatis nostre presenciam adiere domnus Bernerius, abbas Ecclesie Beate Marie et Beati Exuperii Corboliensis, totusque earumdem eeclesiarum communis conventus, humiliter deprecantes quatinus ob remedium anime nostre predecessorumque nostrorum prefatarum ecclesiarum terram, a ministris et servientibus nostris illicitis angariis variisque vexationibus afflictam, ab ipsorum invasionibus in perpetuum liberaremus. Quorum peticioni benigne adquievimus, hoc ex benivolencia et caritate superaddentes ne ulterius in totam premissarum ecclesiarum terram, ubicumque sit, tallias, toltas et demandas, nec exactiones aliquas vel per nos vel per ministros nostros exerceamus, verum homines in eadem terra commorantes liberi et quieti permaneant, nec in expeditiones nostras, nisi submoneantur in nomine belli, eant, et hoc solumnodo bis in anno ; in cavalcariis autem nostris iterum si submoneantur vadent, sed duodecim leucas a castro Corboilo non excedent. Preceptum etiam super claustro canonicorum a patre nostro Philipo rege datum et firmatum auctoritate nostra regia confirmamus et corroboramus.

Hoc itaque nostre dignitatis preceptum ne valeat a posteris infringi vel ab aliquo infirmari sigilli nostri actoritate (sic) et nominis nostri Karactere firmari et corroborari disposuimus.

Actum Parisius anno Incarnati Verbi millesimo centesimo decimo octavo, regni nostri duodecimo, Adelaidis regine quinto ; astantibus in palacio quorum nomina subtitulata sunt et signa.

[1] Signum Regis. 2

S. Guillelmi dapiferi.

S. Hugonis constabularii.

S. Gileberti buticularii.

S. Guidonis camerarii.

Datum per manum Stephani cancellarii.

Celestinus episcopus, [servus] servorum Dei, dilectis filiis Hugoni, abbati, et canonicis ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis tam presentibus quam futuris canonice substituendis in perpetuum. Effectum justa postulantibus indulgere et vigor equitatis et ordo exigit racionis, presertim quando petencium voluntatem et pietas adjuvat et veritas non relinquit. Ea propter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulacionibus clementer annuimus et prefatam ecclesiam Sancti Exuperii Corboliensis in qua divino mancipati estis officio, sub Beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quasconque possessiones, quecumque bona, eadem ecclesia in presenciarum juste et canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largicione regum vel principum, oblacione fidelium, seu aliis justis modis, prestante domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis : Locum ipsum in quo prefata ecclesia sita est cum omnibus pertinenciis suis ; claustrum cum hospitibus in eodem claustro manentibus ; villam Ballencurtis ; hospites de Fonteneto cum terris cultis et incultis ; hospites cum terris cultis et incultis quos habetis apud Chevanes ; hospites cum terris cultis et incultis quos habetis apud Soisiacum ; villam cum terris, pratis et nemoribus de Villa Dudone ; omne quod habetis apud Evriacum, et quod habetis apud Villarcel, et ea que habetis apud Ermenoville, in Carnotensi diocesi, et ea que habetis apud Castras ; molendina, prata, vineas et omnia alia que habetis in Corboliensi territorio et aliis territoriis, et modium bladi quem habetis in majori decima de Soisiaco, de donatione Pagani et Marie uxoris ejus ; nundinas quas habetis apud Corboilium in sollempnitatibus Beati Exuperii et Beati Egidii, et prebendam in usus ecclesie vestre a te, fili abbas, cum assensu karissime in Christo filie Adele, illustris Francorum regine, pietatis intuitu ac pia deliberacione concessam. Compositionem insuper que inter vos et bone memorie Mauricium, Parisiensem episcopum, super procurationibus de cetero episcopis qui in ecclesia Parisiensi pro tempore fuerint ex[s]olvendis amicabiliter intercessit, sicut provide facta est et ab utraque parte recepta et hactenus observata et in scripto exinde confecto plenarie continetur, presenti privilegio confirmamus. Preterea libertates et immunitates ab Ecclesiarum prelatis, regibus et principibus ecclesie vestre concessas, necnon antiquas et racionabiles consuetudines hactenus observatas, ratas habemus et eas futuris temporibus illibatas decernimus permanere. Decernimus ergo ut nulli hominum omnino liceat prefatam ecclesiam temere perturbare aut ejus possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexacionibus fatigare, sed omnia integre conserventur eorum pro quorum gubernacione ac sustentacione concessa sunt usibus omnimodis profutura, salva apostolice sedis auctoritate et diocesani episcopi canonica justicia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre concessionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo terciove commonita, nisi presumpcionem suam congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui careat dignitate reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei ac Domini redemptoris nostri Jesu-Christi aliena fiat atque in extremo examine divine ulcioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu-Christi quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum judicem premia eterne pacis inveniant. Amen.

Ego Celestinus catholice ecclesie episcopus subscribo.

Ego Cunradus Mogunciacensis archiepiscopus subscribo.

Ego Octovianus Hostiensis et Velletrensis episcopus subscribo.

Ego Petrus Portuensis et Sancte Rufine episcopus subscribo.

Ego Johannes tituli Sancti Clementis cardinalis, Viterbiensis et Tusculanensis episcopus subscribo.

Ego Melior Sanctorum Johannis et Pauli cardinalis tituli Pamachii subscribo.

Ego Petrus tituli Sancte Cecilie presbiter cardinalis subscribo.

Ego Jordanus presbiter cardinalis Sancte Pudentiane1 tituli Pastoris subscribo.

Ego Guido Sancte Marie trans Tyberim tituli Calixti presbiter cardinalis subscribo.

Ego Hugo presbiter cardinalis Sancti Martini tituli Equitii subscribo.

Ego Johannes tituli Sancti Stephani in Celio monte presbiter cardinalis subscribo.

Ego Centius tituli Sancti Laurencie in Lucina presbiter cardinalis subscribo.

Ego Soffredus tituli Sancte Praxedis presbiter cardinalis subscribo.

Ego Bernardus Sancti Petri ad vincula presbiter cardinalis tituli Eudoxie subscribo.

Ego Johannes tituli Sancte Prisce presbiter cardinalis subscribo.

Ego Gratianus Sanctorum Cosme et Damiani diaconus cardinalis subscribo.

Ego Gerardus Sancti Adriani diaconus cardinalis subscribo.

Ego Gregorius Sancte Marie in Porticu diaconus cardinalis subscribo.

Ego Gregorius Sancte Marie in Aquiro diaconus cardinalis subscribo.

Ego Gregorius Sancti Georgii ad velum aureum diaconus cardinalis subscribo.

Ego Lotarius Sanctorum Sergii et Bachi diaconus cardinalis subscribo.

Ego Nicholaus Sancte Marie in Cosmydin diaconus cardinalis subscribo.

Ego Bobo Sancti Theodori diaconus cardinalis subscribo.

Data Laterani, per manum Cencii Sancte Lucie in Orthea diaconi cardinalis, domini pape camerarii kalendis februarii, indictione decima quinta, Incarnacionis Dominice anno millesime centesimo nonagesimo sexto, pontificatus vero domini Celestini pape tercii anno sexto.

Universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis frater Johannes, abbas Sancti Victoris Parisiensis, salutem et oraciones in Christo. Noverit universitas vestra nos verbo ad verbum in privilegiis ecclesie Beati Exuperii Corboliensis ea que hic scripta sunt diligenter inspexisse.

In nomine Dei. Amen2. Ego Mainardus Pontiniacensis et ego Guido Pruliacensis dicti abbates notum fleri volumus universis qui presentes litteras viderint vel audierint quod cum querela quam dominus Parisiensis episcopus Mauricius super procuratione sibi exibenda (sic) adversus ecclesiam Beati Exupeperii Corboliensis proponebat, de mandato Domini Clementis pape tercii nobis commissa fuisset, in presencia venerabilis Adele regine, mediantibus dominis Hugone Autissiodorensi et Johanne Nivernensi episcopis, hoc modo in amicabilem compositionem est redacta. Si Parisiensis episcopus Corbolium cum archidiacono ejusdem castri vel eciam sine archidiacono die festivitatis Sancti Exuperii, prima scilicet die Augusti, in eadem ecclesia divina celebraturus advenerit, canonici Sancti Exuperii pro procuracione ei quinquaginta tantum solidos reddere tenebuntur. Si vero archidiaconus sine episcopo die festivitatis predicte ad ecclesiam accesserit, canonici nichil archidiacono pro procuracione persolvent. Quocumque autem alio die vel tempore episcopus vel archidiaconus ad ecclesiam Sancti Exuperii venerint, nullam vel episcopo vel archidiacono procurationem exhibere debebunt.

Actum apud Meledunum, in regia domo, prima edomada quadragesime anno Incarnacionis dominice millesime centesimo nonagesimo, presentibus ipso Hugone Clemente, abbate, Hugone, Enjorrando et Johanne de Perruchei, Sancti Exuperii canonicis, Matheo, Nicholao, Johanne, canonicis Parisiensibus, fratre Daniele, magistro Alberto Lumbardo, Petro de Lodevilla et aliis quampluribus.

Ad cujus rei perhennem memoriam presentem cartam fieri et sigillis nostris fecimus communiri.

In nomine Dei. Amen. Ego Mauricius Dei gracia Parisiensis episcopus, notum fieri volumus universis tam presentibus quam futuris quod sub venerabilibus Mainardo Pontiniaci et Guidone Pruliaci abbatibus, judicibus a domino Clemente, papa tercio, delegatis, in presencia illustris Francorum regine Adele, mediantibus dominis Hugone Autissiodorensi et Johanne Nivernensi episcopis, inter nos et ecclesiam Sancti Exuperii Corboilensis super procuratione nobis exibenda facta est amicabilis compositio in hunc modum.

Si nos vel successores nostri episcopi Corboilum cum archidiacono ejusdem castri vel eciam sine archidiacono, die festivitatis Sancti Exuperii, prima scilicet die Augusti, in eadem ecclesia divina celebraturi, advenerimus, canonici Sancti Exuperii pro procuracione nobis quinquaginta tantum solidos persolvere tenebuntur. Si vero archidiaconus sine episcopo die festivitatis predicte ad ecclesiam illam accesserit, canonici nichil archidiacono pro procuratione persolvent. Quocumque autem alio die vel tempore episcopus vel archidiaconus ad ecclesiam Sancti Exuperii venerint, nullam vel episcopo vel archidiacono procurationem exhibere debebunt. Hanc autem compositionem dominus Osmundus, ejusdem castri archidiaconus, concessit et approbavit. Quod ut perpetuam obtineat firmitatem, presens scriptum fieri et nostro et ipsius archidiaconi sigillo precepimus communiri.

Actum de concessione quidem archidiaconi sollempniter in capitulo Parisiensi ; de compositione vero apud Meledunum, in regia domo, prima ebdomada quadragesime anno Incarnacionis Dominice millesimo centesimo nonagesimo, presentibus Hugone Clemente, abbate, Hugone Enjorrando et Johanne de Perruchei, canonicis Sancti Exuperii, Matheo. Nicholao, Johanne canonicis Parisiensibus, fratre Daniele, magistro Alberto Lumbardo, Petro de Lodevilla, et aliis quampluribus.

In nomine Domini. Amen. Adela Dei [gracia] Francorum regina. Notum fieri volumus universis qui presentes litteras viderint vel audierint quod cum querela quam venerabilis episcopus Parisiensis Mauricius super procuracione sibi exibenda adversus ecclesiam Sancti Exuperii Corboliensis proponebat, de mandato domini Clementis pape tercii Mainardo Pontiniacensi et Guidoni Pruliacensi abbatibus commissa fuisset, in presencia nostra, mediantibus venerabilibus viris Hugone Autisiodorensi et Johanne Nivernensi episcopis, hoc modo in amicabilem compositionem est redacta. Si Parisiensis episcopus Corboilum cum archidiacono ejusdem castri, vel eciam sine archidiacono, die festivitatis Sancti Exuperii, prima scilicet die Augusti, in eadem ecclesia divina celebraturus advenerit, canonici Sancti Exuperii pro procuracione ei quinquaginta tantum solidos persolvere tenebuntur. Silvero archidiaconus sine episcopo, die festivitatis predicte, ad ecclesiam illam accesserit, canonici nichil archidiacono pro procuracione persolvent. Quocumque autem alio die vel tempore episcopus vel archidiaconus ad ecclesiam Sancti Exuperii venerit, nullam vel episcopo vel archidiacono procurationem exhibere debebunt. Actum apud Meledunum, in regia domo, prima edomada quadragesime anno Incarnacionis Dominice millesimo centesimo nonagesimo, presentibus ipso Hugone Clemente, abbate, Hugone Enjorrando, Johanne de Perucheto sancti Exuperii canonicis, Matheo, Nicholao, Johanne canonicis Parisiensibus, fratre Daniele, magistro Alberto Lumbardo, Petro de Lodevilla et aliis quampluribus. Ad cujus rei perhennem memoriam presentem paginam scribi et sigillo nostro fecimus communiri (confirmari). Data per manum Roberti, capellani nostri. Nos autem, ad peticionem capituli jam dicte ecclesie, huic presenti scripto sigillum nostrum apponi fecimus ut sciatur quod verum est, et eis que super scripta sunt fides indubitata debeat adhiberi. Datum Parisius anno Domini millesimo centesimo nonagesimo nono mense septembri.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen. Ego Michael, Parisiensis decanus totumque ejusdem Ecclesie capitulum notum fieri volumus tam presentibus quam futuris quod sub venerabilibus Mainardo Pontiniaci et Guidone Pruliaci abbatibus, a domino papa Clemente tercio judicibus delegatis inter venerabilem patrem et episcopum nostram Mauricium et ecclesiam Sancti Exuperii Corboliensis, in presentia illustris regine Adele, mediantibus dominis Hugone Autisiodorensi et Johanne Niverniensi episcopis, super procuratione episcopo Parisiensi exhibenda facta est amicablis compositio in hunc modum. Si Parisiensis episcopus Corboilum cum archidiacono ejusdem castri vel eciam sine archidiacono die festivitatis Sancti Exuperii, prima scilicet die Augusti, in eadem ecclesia divina celebraturus advenerit, canonici Sancti Exuperii pro procuracione ei quinquaginta tantum solidos persolvere tenebuntur. Si vero archidiaconus sine episcopo die festivitatis predicte ad Ecclesiam illam accesserit, canonici nichil archidiacono pro procuracione persolvent. Quocumque alio die vel tempore episcopus vel archidiaconus ad ecclesiam Sancti Exuperii venerit, nullam vel episcopo vel archidiacono procuracionem exhibere debebunt. Hanc autem composicionem ad nos sub testimonio sigillorum abbatum predictorum allatam approbavimus et ratam habuimus, presentem cartam sub cirografi particione conscribi precipientes et sigilli nostri (sub) impressione communientes. Actum publice in capitulo nostro anno Incarnacionis Dominice millesimo centesimo nonagesimo primo, presentibus illis quorum subscripta sunt nomina.

Signum Michaelis decani. — Signum Petri precentoris. — Signum Mauricii archidiaconi. — Signum Osmundi archidiaconi. — Signum Belonis succentoris. — Signum Stephani presbyteri. — Signum Radulphi presbiteri. — Signum Mathei presbiteri. — Signum Guillelmi diaconi. — signum Petri diaconi. — Signum Odonis diaconi. — Signum Adam subdiaconi. — Signum Suggerii. subdiaconi. — Signum Henrici et Guillelmi puerorum. Data per manum Hylduini cancellarii.

Gregorius episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio subdecano Carnotensi salutem et apostolicam benedictionem. Dilecti filii canonici ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis nobis humiliter supplicarunt ut compositionem que inter ipsos ex una parte et bone memorie Mauricium Parisiensem episcopum, de assensu, capituli sui et loci archidiaconi ex altera super procuratione quam annuatim idem episcopus in eadem ecclesia requirebat, mediantibus abbate Pontiniacensi et conjudicibus suis, super hoc a sede apostolica delegatis, amicabiliter intervenit, robur faceremus firmitatis habere. Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus quatinus compositionem ipsam sicut sine pravitate provide facta est et ab utraque parte sponte recepta, facias per censuram ecclesiasticam appellalione remota firmiter observari. Data Laterani, Idus (sic) Marcii, Pontificatus nostri anno tercio.

Stephanus, Parisiensis archidiaconus, universis presentes litteras inspecturis salutem in eo qui salus est omnium. Universitati vestre notum facimus quod nos a domino Gregorio papa litteras apostolicas impetravimus sub hac forma. Gregorius episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis abbati beati Johannis de Valleia, priori Sancti Stephani et magistro Petro Blesensi canonico Carnotensi, salutem et apostolicam benedictionem. Dilecto filio Stephano Parisiensi archidiacono accepimus conquerente quod Sancti Marcelli Parisiensis, Sancti Exuperii et Beate Marie Corboliensis ecclesiarum capitula et quidam alii clerici et laici Senonensis et Parisiensis dyocesis super procuracionibus debitis et rebus aliis injuriantur (eidem) ; ideoque discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus quatinus, partibus convocatis, audiatis causam, et, appellacione remota, usuris cessantibus, sine debito terminetis, facientes quod statuerilis per censuram ecclesiasticam firmiter observari. Testes qui fuerint nominati, si se gracia, odio vel timore subtraxerint, per censuram eandem (sic), appellacione cessante, cogatis veritati testimonium perhibere. Quod si non omnes hiis exequendis potueritis interesse, duo vestrum ea nichilominus exequentur. Datum Perrusii decimo tercio kalendas octobres, pontificatus nostri anno secundo.

Postmodum, mediantibus amicis, ad hoc ventum est quod nos capitulo Beati Exuperii Corboliensis promisimus quod de cetero super procuracione quam petebamus ab eis dictum capitulum Beati Exuperii Corboliensis non trahe(re)mus in causam nec aliquatenus vexabimus super procuracione occasione litterarum istarum et ipsi, versa vice, nobis promiserunt quod istis litteris nostris non utentur contra nos, nisi forte contra promissionem istam veniremus. In cujus rei memoriam et testimonium presentes litteras sigilli nostri munimine fecimus roborari. Actum anno Domini millesimo ducentesimo vicesimo nono, mense decembri.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen. Ecclesiastice prelationis officium recte dispensat qui nec per violenciam sujectorum (sic) dignitati derogat et suam integre et inviolabiliter conservare laborat.

Ego itaque Henricus, regis Francorum filius, abbas Corboliensis Ecclesie duodecim Apostolorum Beatorumque Confessorum Exuperii et Lupi, notum facio universis tam presentibus quam futuris quod Johannes, abbas illius Ecclesie, ex feodo abbatie et ex consuetudine predecessorum suorum abbatum, in eadem ecclesia et in terris ad ipsam pertinentibus quasdam consuetudines se habere est mentitus. Candelas enim et ceram predicte ecclesie ad libitum suum accipiebat, et prebendam capicerii, quam canonici ejusdem ecclesie ex sua communitate constituerant, se debere vendere, vel, cum bonum sibi videretur, dare, ac per hoc eumdem capicerium sibi esse subditum, asserebat. In villa eciam que Balencurtis nominatur messores et trituratores, granicarium, nisi canonicus esset, canonicorum bubulcos, forestarium, prout volebat precio vel gratis disponere presumebat. Preter(ea) consuetudinem ecclesie sepenominate solus volebat predicte ville preposituram habere, cùm ex jure consuetudinario canonici ex se ipsis unum constituant qui omnia quecumque canonici in sepedicta villa possident, eciam injusticias prepositure, diligenter tractet tam presente abbate quam absente. Postremo pastus hospitum, in eadem villa manencium, sibi dari violenter exigebat, bovesque canonicorum bovesque hospitum suorum, sibi et quibus placebat ex consuetudine accom[mo]dari injuste postulabat.

Has igitur injustas consuetudines et plures alias graviores quas inpresenciarum enumerare oportunum non duximus longuo (sic) tempore canonicis sustinentibus, interdum Johannem abbatem ut se corrigeret commonentibus et ecclesiam affligere persequi et ipsius dignitatem imminuere desisteret, presertim cùm illius tutor ac defensor esse deberet, quandoque eciam patrem suum deprecantibus, videlicet Balduinum, fratrem quoque ejus Fredericum, ut eum a suo nefario proposito deflecterent, et ipsis in vanum laborantibus, quia quanto magis injurias a suo abbate illatas paciebantur et ut se emendaret tum per se tum per fratrem suum filiali affectione suppliciter exortabantur, tanto crudelius in ecclesiam et in ipsos exercebat tirannicam rabiem, non exibebat paternam pietatem. Non enim examen formidabat divinum sed confidebat in nobilitate parentum.

Canonici igitur labefactacionem ecclesie ulterius non sustinuerunt ; imo ad Deum qui semper prope est omnibus eum in veritate invocantibus et ad Buccardi, magni et gloriosi comitis, presidium confugerunt. Qui quidem, utpote benignus et justus judex, gravissime ferens Sanctissime Dei Ecclesie inauditam persecutionem et venerabilium canonicorum mestissimam perturbationem, ipsis et suo abbati J. super hac re deceptanti diem instituit. Auditis igitur canonicorum querimoniis de invasione et injustis consuetudinibus ecclesie, audita quoque tam sepedicti abbatis debili responsione, comes Buccardus et presul Parisiensis Gaufridus et Drogo archidiaconus, Balduinus quoque et Fredericus, filius ejus, et plures alii discreti viri qui aderant, abbate annuente, disposuerunt ut ex canonicis quatuor probabiles jurejurando probarent quia prenominatas consuetudines jure consuetudinario canonici sine ulla inquietudine deberent possidere et quod abbas nec ex feodo abbatie, nec ex consuetudine predecessorum suorum abbatum, eas deberet habere. Sacramento igitur publice peracto a Gontero sacerdote, a Nantero sacerdote, a Milone levita, a Sevino subdiacono, eisdem paratis probare iterum sacramento quia abbas predicte ecclesie nullam aliam consuetudinem in eadem ecclesia vel in ecclesie villis habere debeat preter prebendas et justicias canonicas canonicorum et preter terciam partem legum ville Balencurtis et preter terram que ad feodum pertinet abbatie, dimisit eis isdem (sic) abbas coram omnibus easdem consuetudines quas prius communitati canonicorum auferre conabatur, et concessit nutu comitis ut eas deinceps possiderent et disponerent secundum communitatis assensum.

Eorum autem que supra dicta sunt testes sunt subnotatii hii : Godefridus presul, Goffridus canonicus et nepos ejus Drogo archidiaconus, Lancelinus canonicus, Bernardus canonicus, Hamo canonicus, canonici sancti Exuperii, Morardus sacerdos, Richardus levita, Milo levita, Durandus levita, Sevinus subdiaconus, Childricus subdiaconus, Robertus, Johannes, alii clerici, Ingerbertus, Arnulphus, Nanterus, Rainaldus cavicerius, Martinus presbiter, Robertus, Rainboldus matricularius, Rotbertus, Hylduinus, Garnerius Parisiensis, Theodoricus, Hudo vicecomes, Balduinus filius, Fredericus, Balduinus nepos, Wido Frederici, Haganus, Ingenulphus, Hanricus frater ejus, filius Galterii, Teolbaldus, Waldricus, Araldus, Helyas, Guido, Petrus Gilebertus, Milo, Girardus, Adam, Hodo, Herbertus, Dodo, Richerius, Hilcherius, Jado, Robertus, Theodoricus, Guillelmus, Franbertus, Johannes, Nanterus.

Quoniam igitur divino mancipatus sum servicio, ecclesiarum quibus presum tranquillitatem conservo, ipsarum illibatam custudio dignitatem, eisdem confero debitum honorem. Omnia itaque que Johannes, abbas, canonicis sepenominatis dimisit et concessit, ego eisdem libere et quiete in perpetuum dimitto et concedo. Fateor etiam et concedo ex feodo abbatie nullam aliam consuetudinem in sepedicta ecclesia aut in suis villis me habere nisi prebendas et justicias canonicas canonicorum et terciam partem legum ville Balencurtis et terram que ad abbaciam pertinet et investituram cantoris et prepositorum, salva tamen et cantoris et prepositorum electione que ipsius capituli est. Hoc autem, ne oblivione possit deleri aut a posteris aliquatenus permutari, karta presente corroboro et sigilli mei auctoritate confirmo. Hoc autem Parisius, in aula mea, sollempniter actum est, illis presentibus quorum nomina sunt subscripta : Bernardus. archidiaconus, Aubertus precentor, Guillelmus subcentor, Gauterus presbiter, Clemens presbiter, Simon magister, Fredericus diaconus, Herveus, Durandus subdiaconus, Herbertus subdiaconus, Ansellus subdiaconus, Germunt capicerius, Stephanus precentor, Godefridus diaconus, Costable Paganus. Landricus Rufus, Gofredus magister, Ansellus, Urbanus, Hanricus Adam.

Ego Ludovicus, Dei gratia Francorum rex et dux Aquitanorum, quicquid Henricus, frater noster, in hac carta confirmavit regia auctoritate concedimus et sigilli nostri munimine et nominis nostri caractere confirmamus. Data per manum Algrini cancellarii.

Prior Sancti Eligit, decanus Sancti Germani Autissiodorensis et magister Galterius Cornutus, canonicus Parisiensis, omnibus ad quos presens scriptum pervenerit salutem in Domino. Ad omnium tam presencium quam futurorum noticiam volumus pervenire quod dominus papa nobis commisit ut nos, de statu ecclesie Beati Exuperii Corboliensis diligenter inquirentes, auctoritate apostolica que videremus ibidem correctione digna faceremus plenius emendari. Nos igitur, a canonicis ejusdem ecclesie veritate fideliter inquisita, cognovimus circa quedam capitula officium ecclesiasticum agi negligencius quam deceret. Nos itaque sicut ex mandato apostolico tenebamur procedere, disponentes de consilio bonorum virorum et precipue venerabilis viri Hugonis, decani Parisiensis et ejusdem ecclesie Sancti Exuperii abbatis, de capitulis que corrigenda erant ita duximus statuendum, videlicet quod nullus ejusdem Ecclesie canonicus vel clericus, beneficiatus seu non beneficiatus, dum ibidem aliquod divinum officium celebretur, ecclesiam aut chorum ingrediatur, nisi habeat capam usque ad talos et sub ea superlicium. Si autem ibi inventus fuerit cum capa sine superlicio, si canonicus vel clericus beneficiatus ecclesie sit, liceat cantori ei denunciare ut exeat. Si vero ille cui denunciaretur exire contempneret, cessarent in ecclesia a divinis, ex precepto cantoris, dum ille ibi presens esset, nec postmodum ei in ecclesia communicarent donec ad arbitrium cantoris cum majori parte canonicorum residencium emendaretur quod pro eo ecelesia cessasset. Statuimus eciam quod nullus chorum ad aliquam horam intret nisi antequam finiatur Gloria Patri primi psalmi, exceptis horis beate Marie circas quas nichil volumus immutare. Si autem aliquis canonicus vel clericus beneficiatus seu non beneficiatus ecclesie in hac trangressione fuerit inventus, liceat cantori vel sacerdoti edomadario, absente cantore, ei denunciare ut exeat, et, si exire contempneret, cessarent in ecclesia a divinis ex precepto cantoris vel edomadarii, absente cantore, dum ille ibi presens esset, nec postmodum ei communicarent in ecclesia donec ad arbitrium cantoris cum majori parte canonicorum residencium emendaretur quod pro co ecclesia cessasset. Item decrevimus ut de cetero ponatur in ecclesia matricula in qua scribat cantor, vel scribi faciat, qui et quibus in officiis debeant per septimanas in ecclesia desservire, et in dominicis et in festis diebus qui legere debeant et cantare. Quociens autem aliquis canonicus eeclesie vel clericus beneficiatus neglexerit adimplere officium sibi in tabula deputatum, tociens canonicus primis distribucionibus et redditibus suis usque ad sex denarios privabitur. Sacerdos similiter, quociens officium misse neglexerit adimplere, tociens primis distribucionibus vel venientibus redditibus suis usque ad sex denarios privabitur ; clericus vero beneficiatus usque ad duos denarios. Denarios autem illos camerarius vel distributor cantori reddere tenebitur. Denarii vero illi ad voluntatem cantoris vel pauperibus erogabuntur vel in matutinis distribuentur. Clericus vero non beneficiatus secundum cantoris arbitrium puniatur. Decrevimus eciam quod canonici, si veniant ad matutinas, non percipiant distribucionem matutinalem, siqua ibi fuerit, nisi sint in choro in fine ultimi responsorii ante laudes ; alii vero clerici non percipiant aliquam distribucionem in matutinis nisi quando dicetur psalmus Laudate Dominum de celis. Et hoc dicimus observandum nisi de necessaria et racionabili causa aliquis cogatur exire.

Hec omnia supradicta et alia que hactenus sunt in ecclesia racionabiliter et honeste servata, auctoritate apostolica qua fungimur jubemus districte et integre et inviolabiliter observari.

Actum anno ab Incarnacione Domini millesimo ducentesimo octavo.

Universis presentes litteras inspecturis officialis curie Parisiensis salutem in Domino.

Notum facimus quod cum inter capitulum Beati Exuperii Corboliensis ex una parte, et Johannem de Gres, capicerium ejusdem ecclesie, ex altera, orta esset questio super custodia thesauri et omnium que sunt in thesauro ; item super custodia librorum et omnium ornamentorum et vestimentorum dicte ecclesie ; item super pulsacione campanarum, acceensione cereorum, lampadum ; item super provisione ignis thuribuli in missa, in matutinis et vesperis ; item super mundacione tocius ecclesie ; item super officio et ordinacione officii capicerie declaranda nunc et in posterum declarata servanda et super contingentibus omnia supradicta ; item super dampnis que per dictum capicerium incurrerat dicta ecclesia, ut dicebat dictum capitulum, videlicet super duabus culcitris dicte ecclesie et super duobus tapetis que dederat vetus capicerius ut dicitur, que omnia dicebant deteriorata per sui et suorum culpam ; item super campanam et portam dicte ecclesie fractas per sui et suorum culpam, ut dicitur, et super aliis multis dampnis que petebat ab eo dictum capitulum sibi resarciri ; item super residencia ab ipso capicerio continue facienda ; item super fructibus anni preteriti nuper quos dictum capitulum suos esse dicebat, quia dictus capicerius residenciam non fecerat, ut dicebat procurator dicti capituli ; tandem dictus capicerius, in jure coram nobis constitutus, recognovit quod, racione capicerie, per juramentum suum tenebatur ad continuam residenciam in predicta ecclesia faciendam. Continuam autem residenciam recognovit ita debere facere quod non liceat ei morari extra ecclesiam plus quam per quatuor dies continuos, nec, per annum, ultra mensem. Recognovit eciam quod anno precedenti residenciam non fecerat sicut debuerat. Racione vero dampnorum predictorum, que per eum incurrerat dicta ecclesia, ut dicebat dictum capitulum, voluit et concessit et per fidem, in manu nostra prestitam, se specialiter obligavit ad opus casse Beati Exuperii in quindecim libris Parisiensium tribus annis continuis solvendis, videlicet : in proximo Natali, in centum solidis ; in sequenti vero anno, in centum solidis, antequam percipiat aliquid de proventu sui beneficii illius anni ; et similiter in tercio anno, in centum solidis, antequam aliquid de proventu sui beneficii percipiat illius anni. Et de hoc promisit, fide data, se daturum plegios dicto capitulo, antequam bladum hujus anni quod est in refectorio dicte ecclesie, ut dicitur, sibi liberetur. Si vero moreretur, vel ad aliquem locum se transferret, nichilominus in dictis quindecim libris totaliter teneretur, nisi capitulum eidem aliquid duceret remittendum. Recognovit eciam quod in propria persona tenetur servare claves thesauri et omnia pertinencia que sunt in thesauro ad servicium dicte ecclesie ; et dictam ecclesiam propriis sumptibus, die noctuque, per se vel per clericum et famulum honestos et juratos capitulo, custodire : nichilominus, si dampnum aliquod incurrerit dicta ecclesia, tenetur dictus capicerius illud eidem ecclesie resarcire. Dictus vero clericus, dum cantatur in ecclesia, circa chorum et altare et revestiarium non debet ire, nisi in superlicio, nec ad predicta debet accedere famulus, nisi sit clericus, sicut idem capicerius recognovit. Recognovit eciam quod propriis sumptibus debet ecclesiam servare indempnem, recipere et reddere ad certum numerum omnia que sunt in ecclesia ad ecclesie servicium pertinencia. Recognovit eciam quod brachium Sancti Exuperii et alias reliquias debet in propria persona servare. Recognovit eciam quod debet propriis sumptibus ministrare, loco et tempore, in choro et extra, libros et vestimenta ; ornamenta et omnia alia ustensilia ad dictum servicium pertinencia, portare et reportare ; similiter capas in processionibus portare et reportare ; lampades accendere et extinguere propriis sumptibus, secundum quod consuetum est in ecclesia predicta, et luminare cereorum quod canonici faciunt de suo, accendere in principio misse et non ante, in vesperis, matutinis, dum pulsatur glasium et non ante, et extinguere statim missa celebrata ac statim matutinis et vesperis de Beata Virgine celebratis ; lampades vero quas capitulum in ecclesia de suo facit, accendere et extinguere secundum quod consuetum est. Recognovit eciam quod tenetur propriis sumptibus pulsare campanas ecclesie congrue et honeste ad omnes horas, omni tempore, prout expedit dominicis diebus, festivis et privatis, tam pro vivis quam pro defunctis, quocienscunque et quacunque de causa ex parte canonicorum ei fuerit imperatum, nichil circa pulsacionem auctoritate propria immutando. Si vero glasium, ad alicujus instanciam pro aliquo mortuo, de mandato tamen capituli, fecerit, duodecim denarios, si sibi offerantur, de gracia poterit recipere ; tamen, si nichil sibi detur, propter hoc nichil petere poterit, nisi de voluntate et licencia capituli. Recognovit eciam quod tenetur providere, sed non de suo, ignem ad thuribulum in matutinis, missa et vesperis, ac propriis sumptibus mundare ecclesiam, parare et deparare totam. Recognovit eciam quod ad mandatum capituli predicti, vel canonicorum, debet propriis sumptibus facere citaciones capituli infra villam Corbolii, exceptis illis ad quas tenetur cantor dicte ecclesie, ut dicitur, ad quas citaciones cantoris predicti asserit se esse minime obligatum : et omnia facere tenetur quæ faciebant quatuor servienture capicerie readjuncte. Recognovit eciam quod debet celebrare omnes missas omnium anniversariorum, exceptis illis quas debent celebrare quatuor capellani majoris altaris. Recognovit eciam quod canonicis, quandocumque voluerint celebrare, debet (eis) ministrare vinum, aquam et omnia alia ad hoc necessaria. Recognovit eciam quod nichil potest sine capituli licencia commodare, vel extra ecclesiam ponere, de pertinentibus ad ecclesiam supradictam. Recognovit eciam quod semper debet inveniri paratus vel sufficiens ejus mandatus ad ministrandum canonicis ea que in custodia habet. Recognovit eciam quod de malefactis et negligenciis suis que pertinent ad ecclesiam, per dictum capitulum debet puniri, exceptis hiis (sic) que ad tabulam chori pertinent, quorum punicio pertinet ad cantorem. Recognovit eciam quod capiceriam ad predicta omnia et singula sub predicto honere (sic) recepit ut dictum est in qualibet recognicione predictarum. Si autem aliquid circa premissa fuerit declarandum declaracioni domini Henrici de Bries et magistri Petri Rufi, canonicorum dicte ecclesie, omnino se stare promisit fide data ; et, si quid emerserit circa officium dicte capicerie ordinandum, ordinacioni eorum stabit ; et, si in aliquo premissorum defecerit, per eos emendabit ; et, si indebite ipsum gravaverint, ad curiam Parisiensem recursum habere poterit, quociens senciet indebite se gravatum.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo secundo, mense octobri.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen. Philippus, Dei gratia Francorum rex. Noverint universi, presentes pariter et futuri, quod Hugo, venerabilis abbas Beati Exuperii Corboliensis, qui abbatiam ejusdem Ecclesie tunc temporis ex donatione nostra tenebat, de foraneitate et servicio prescripte Ecclesie, de assensu et voluntate nostra, provida consideracione disposuit in hunc modum. Quicumque de cetero in ecclesia Beati Exuperii instituetur canonicus per octo menses singulis annis residere et in propria persona ecclesie deservire tenebitur. Ceterum, si per residuos quatuor menses servire noluerit vel absens fuerit, instituetur aliquis qui vices ipsius supplebit, et de fructibus prebende illius anni remunerabitur. Si vero residentiam octo mensium singulis annis non fecerit, viginti solidos de prebenda tantum percipiet et nichil amplius. Canonici tamen residentes, aut major pars eorum in duobus tantum licentiam dare poterunt absentandi : vacandi scilicet scolis et peregrinandi, quod prohibere non poterunt. De mora tamen peregrinationis prout competens videbitur ordinabunt. Qui vero studere permittetur, quando a capitulo revocabitur, revertetur, aut eum deinceps pro foraneo reputabunt. Si autem quempiam hiis (sic) duabus de causis absentem esse contigerit, canonici in ecclesia residentes vicarium de fructibus prebende, sicut fieri solet, instituent. Si vero quis pro forinseco habeatur, vicario, ut moris est, in ecclesia prius instituto, et sumptis expensis que necessarie erunt ad tractanda negocia canonicorum, sicut et de aliis prebendis, residui fructus illius prebende canonicis et sacerdotibus in ecclesia beneficiatis et vicariis servicio matutinarum vel majoris misse vel vesperarum astantibus distribuentur in hunc modum quod canonici et sacerdos majoris altaris edomadarius (sic) duplam portionem, reliqui vero sacerdotes et vicarii simplam, accipient. Hanc autem institutionem singuli, prout constituentur, canonici juramento servare cogentur et quod, nec per se nec per alium, eam infringere procurabunt. Institutus etiam non prius in choro vel in capitulo ab aliis colligetur, aut fructus percipiet prebendales, donec coram ipsis juraverit hec se per omnia servaturum. Nos igitur tam piam et laudabilem disposicionem ecclesie predicte credentes non mediocriter in posterum profuturam, pietatis intuitu et ob salutem anime nostre et antecessorum nostrorum, eam ratam habemus ; et, ut perpetuam obtineat stabilitatem, sigilli nostri auctoritate et regii nominis karactere inferius annotato presentem paginam precipimus confirmari.

Actum Parisius anno ab Incarnatione Domini millesimo ducentesimo tertio, regni nostri anno vicesimo quarto, astantibus in palacio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Dapifero nullo.

Signum Guidonis bucticularii.

S. Mathei camerarii.

S. Droconis constabularii.

Data vaccante (sic) cancellaria.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen. Ego Hugo Clementis, abbas Beati Exuperii Corboliensis omnibus presentes litteras inspecturis pacem in Domino cum salute. Noverint universi, presentes pariter et futuri, quod nos, considerantes ex absencia canonicorum jamdictam ecclesiam suo pene destitutam servicio, et piorum animas antecessorum qui ob animarum suarum remedia ecclesie sua beneficia contulerunt suo defraudari subsidio, tam vivis quam mortuis condolentes et in posterum providentes, de assensu et voluntate Adele, illustris regine Francorum, de cujus dono erat abbacia, et de consilio et voluntate canonicorum ejusdem ecclesie et aliorum prudencium virorum, de canonicis instituendis ita ordinavimus. Quicumque instituetur canonicus per octo menses residere et in propria persona deservire ecclesie tenebitur. Ceterum, si per residuos quatuor menses servire noluerit vel absens fuerit, instituetur aliquis qui vices illius in ecclesia supplebit et de fructibus prebende ejus remunerabitur. Si vero residenciam octo mensium non fecerit, viginti solidos de prebenda tantum percipiet et nichil amplius. Canonici tamen residentes, aut major pars eorum, in duobus tantum licenciam dare poterunt absentandi : vacandi scilicet scolis et peregrinandi, quod prohibere non poterunt. De mora tantum peregrinacionis prout competens videbitur ordinabunt. Qui vero studere permittetur, quando a capitulo revocabitur, revertetur, aut eum deinceps pro foraneo reputabunt. Si autem quempiam hiis duabus de causis absentem esse contigerit, canonici in ecclesia residentes vicarium de fructibus prebende, sicut fieri solet, instituent. Si vero quis pro forinseco habeatur, vicario, ut moris est prius instituto in ecclesia, et sumptis expensis que necessarie erunt ad tractanda negocia canonicorum, sicut et de aliis prebendis, residui fructus illius prebende canonicis et sacerdotibus et vicariis servicio matutinarum vel majoris misse vel vesperarum astantibus distribuentur in hunc modum quod canonici et sacerdos majoris altaris edomadarius duplam porcionem, reliqui vero sacerdotes et vicarii simplam, accipient. Hanc autem institutionem singuli, prout constituentur, canonici juramento servare cogentur, et quod, nec per se nec per alium, infringere procurabunt. Institutus etiam non prius in choro vel in capitulo ab aliis colligetur aut fructus percipiet prebendales donec coram ipsis juraverit hec se per omnia servaturum. Quod ut ratum permaneat et immotum, sigilli nostri fecimus munimine confirmari.

Actum Corboili anno Incarnati Verbi millesimo ducentesimo tercio.

Reginaldus, miseracione divinâ Parisiensis ecclesie minister indignus, omnibus presentes litteras inspecturis salutem in Domino. Notum facimus quod, cùm nos, ecclesiam Beati Exuperii Corboliensis ex officii nostri debito visitantes, invenissemus eamdem ecclesiam, quantum ad divinum officium quamplurimum destitutam, licet inibi tot essent clerici qui sufficere possent ad ipsum officium honorifice exequendum, nonnulla, deliberato consilio cum peritis, in ipsa ecclesia circa divinum officium duximus salubriter ordinanda.

In primis statuentes quod certus locus et stallum certum, tam ex una parte quam ex altera, tam canonicis quam beneficiatis presbiteris, sive vicariis, seu aliis ecclesie clericis, assignetur, et quod illi qui superiorem sedem obtinent de cetero nunquam ad inferiorem descendant, nec illi qui a dextra sunt parte se transferant ad sinistram, nisi missus causa antiphone inchoande, vel alii (sic) rei agende, vel responsorii cantandi, vel propter divinum officium, alias si ad ejus officium hoc spectare noscatur : et qui contra fecerit suis distribucionibus primis privetur, et, si protervitas ipsius contumacis meruerit, distribucionibus chori per capitulum privetur, donec a nobis super hoc graciam meruerit obtinere.

Quamdiu vero divinum officium celebratur, abstineant omnes a collocucionibus, fabulacionibus, murmure, cachinnacionibus, sive signis per que possit divinum officium impediri ; statuentes ut, si vox alicujus vel eciam aliquorum usque ad tercium pervenerit, penam predictam paciatur.

Prohibemus insuper ne canonici seu beneficiati vel alii clerici, quamdiu celebratur divinum servicium, in cimiterio, plateâ, seu nave ecclesie vel angulis aliis, invicem vel cum personis secularibus colloquantur.

Presbiteri autem beneficiati singulis diebus, vel saltem ter vel quater in epdomada (sic), celebrent pro defunctis, nisi canonicum subsit impedimentum ; alioquin distribucionibus chori priventur donec a nobis graciam obtinuerint, alia nichilominus pena plectendi a nobis ad denunciacionem capituli prout exegerit protervitas contumacis.

Et si, propter egritudinem vel eorum probabilem absenciam, impetrata prius licencia a capitulo, ultra mensem moram fecerit vel diu egrotaverit, reservata tamen egroto congrua porcione, per substitutum a capitulo servire cogatur.

Statuimus preterea quod per claustrum honeste incedant : claustrum vero nunquam exeant (sic) nisi in habitu, vel clausa capa chori, si, sacerdos fuerit ; si vero in aliis ordinibus, saltem capam deferant manicatam.

Prohibemus insuper ne canonici, capellani, sive eciam clerici de choro ad operatoria virorum et maxime mulierum diu stare vel sedere presumant, aut eciam confabulari cum eis, aut choreas inspicere et propter eas diutius commorari, nec cum talis vel aleis ludant, nec ludis eorum intersint, cum hec omnia sint occasio periculi animarum et contra honorem ordinis clericalis, et de jure sint prohibita clericis secundum canonicas sanctiones. Quod si contra fecerint, canonice subjaceant ulcioni.

Matricularius vero horis debitis et statutis tam de die quam de nocte campanas pulset cum tractu prolixo tamdiu quam quilibet se preparare valeat ad surgendum. Ad hoc, si opus fuerit, per capitulum puniatur.

Statuimus insuper quod canonici in minoribus ordinibus constituti de cetero nec vocem in capitulo habeant, nec ad tractatus capituli admittantur, et ut presbiteri et dyaconi sint in sedibus superioribus, et subdyaconi in inferioribus, aliis canonicis in minoribus ordinibus ad sedes inferiores, prout est consuetum in ecclesia, assignatis.

Preterea statuimus quod beneficiati vicarii et alii clerici de choro horis matutinis et ceteris in ecclesia ipsa celebrandis intersint, si presentes fuerint in villa, nisi canonicum habeant impedimentum, super quo eorum simplici juramento stetur, maxime cum ad residenciam continuam servicii juramento sint astricti ; et, horis inceptis, non recedant de choro, nisi ex justa et racionabili causa.

Quod si premissorum quisquam, quod absit, transgressor exstiterit, tam ille qui hore defuerit quam qui hora non completa recesserit distribucionibus primis privetur.

Premissa vero ordinamus et statuimus, precipientes districtius ea per ipsum capitulum inviolabiliter observari, et facere observari, retenta nichilominus nobis et successoribus nostris plenaria potestate corrigendi, declarandi in hiis et alias ordinandi, quociens viderimus expedire.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo, mense Augusto.

Ego. N., hujus ecclesie prebendatus, juro ad Sancta Dei Evangelia hic existentia, per me sponte tacta, « aut, si fuerit presbiter, manu tacta ad pectus, » quod residentiam faciam personalem bona fide.

Item quod statuta et consuetudines laudabiles et a multis seculis usitatas, observatas atque approbatas hujus ecclesie pro posse observabo, nec novas introducam absque consilio et assensu dominorum meorum Abbatis et Capituli ejusdem Ecclesie.

Item quod bona et res immobiles atque jura perpetuo incorporata idem Ecclesie non alienabo, sed conservabo et deffendam, eorumque alienationi indebile non consentiam, sed alienata si que sint, aut fuerint, recuperari procurabo toto posse.

Item quod distribuciones non recipiam nisi horis interfuero quibus est distribui consuetum in ipsa ecclesia.

Item quod secreta capituli nemini pandam aut revelabo.

Sic me Deus adjuvet et hec sancta Dei Evangelia (que postmodum deosculabitur).

Nota. Hec ultima clausula omittitur si non sit in sacris ordinibus constitutus.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Ludovicus Dei gratia rex Francorum et dux Aquitanorum.

Nobilem et gloriosam Beati Dionisii ecclesiam2 predecessores nostri Francorum reges tanto speciali semper devotione venerari et ampliare statuerunt quanto in predicto martire Christi majora patrocinia semper invenerunt. Quorum nos libentissime vestigiis insistentes, notum facimus universis et presentibus pariter et futuris quod karissimus frater noster Philipus, Beato Dionisio et ecclesie Beate Marie de Campis in ecclesia Sancti Exuperii Corboliensis, in qua quidem ipse abbatis obtinet prelationem, prebendam unam assensu et voluntate nostra cum omni integritate perpetuo possidendam donavit. Porro autem monachi Beate Marie de Campis debitum prebende servitium in ecclesia Sancti Exuperii ebdomadis institutis, sicut canonicorum quisque, complebunt ; et, in die festivitatis ipsius, ad ecclesiam ejusdem singulis in perpetuum annis cum processione solempni venient, et dominice misse celebracioni cum collegio canonicorum intererunt.

Quod ut perpetue stabilitatis obtineat munimenta scripto commendari, sigilli nostri auctoritate muniri nostrique nominis subter inscripto karactere corroborari precepimus.

Actum publice Parisius anno ab Incarnatione Domini millesimo centesimo quadragesimo quinto, regni vero nostri nono ; astantibus in palatio nostro quorum nomina subtitulata sunt et signa.

Signum Radulphi, Viromandorum comitis, dapiferi nostri. — Signum Guillelmi buticalarii. — Signum Mathei camemarii. — Signum Mathei constabularii.

3Data per manum Cadurci cancellarii.

Alexander episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Priori et Fratribus Sancte Marie Corboliensis salutem et apostolicam benedictionem.

Cum ecclesia vestra ad juridictionem Beati Dionisii spectare noscatur, officio nostre sollicitudinis imminet jura in suis ecclesiis illesa et integra confirmare, et, ne, aliquorum indebitis molestiis perturbentur, apostolico patrocinio communire. Ea propter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulacionibus gratum impertientes assensum, prebendam integram in ecclesia Sancti Exuperii, integram medietatem decime de Chancolia et medietatem tractus ejusdem decime, sicut ipsa rationabiliter possidetis, vobis et ecclesie vestre auctoritate apostolica confirmamus, et presentis scripti patrocinio communimus ; statuentes ut nulli omnino hominum liceat vos vel ecclesiam vestram in bonis vel possessionibus vestris indebitis molestationibus fatigare aut hanc paginam nostre confirmationis infringere vel ei aliquatenus contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et Beatorum Petri et Pauli Apostolorum ejus se noverit incursurum.

Datum Anagnie sexto kalendas Maii1.

Johannes, divina dignacione et meritis Sancti Thome martyris Carnotensis ecclesie minister humilis, omnibus ad quos littere iste pervenerint in Domino salutem.

Noverint tam presentes quam futuri quoniam, cum dominus Papa nobis causam que vertebatur inter monasterium Beati Dionysii et Ecclesiam Sancti Exuperii Corboliensis super integritate prebende ejusdem ecclesie quam dictum monasterium ad prioratum suum Beate Marie de Campis de jure asseverabat pertinere, concordia vel judicio decidendam delegasset, partibus coram nobis constitutis, compositio inter eas inita est in hunc modum quod prior Beate Marie de Campis, qui pro tempore erit, prebendam in prefata ecclesia cum omni integritate percipiet, ea tamen condicione quod prior in eadem ecclesia vicarium habebit, eique, pro impenso ecclesie servicio, singulis annis viginti solidos et duos sextarios de « mestel » persolvet. Prior autem. H. primum qui instituendus erat ex conventione instituit, nullum ulterius nec ipse nec successor ejus representaturus ; sed post illum capituli erit idoneum eligere, qui electus fidelitatem faciet priori qui pro tempore fuerit. Ceterum, si abbas aut precentor sacerdotes non fuerint, prior Sancte Marie de Campis majorem missam et sollempnitatem diei Sancti Exuperii celebrabit, si ei oportunum fuerit. Preterea, audito obitu canonicorum Sancti Exuperii, conventus Sancti Dyonisii servicium ut pro monacho professo, et vice versa canonici, audito obitu alicujus monachorum, similiter facient. Et sic omnes inter eos sopite sunt controversie.

Actum Carnoti anno Incarnati Verbi millesimo centesimo octogesimo.

Lucius episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis abbati et monachis Beati Dionisii salutem et apostolicam benedictionem.

Ea que judicio vel rationabili concordia terminantur firma decet et illibata manere ; et, ne alicujus valeant malicia perturbari, scripta debent memorie commendari apostolicoque presidio communiri. Cum autem inter monasterium vestrum et ecclesiam Sancti Exuperii Corboliensis super integritate prebende ipsius ecclesie, quam vos ad prioratum Beate Marie de Campis dicebatis de jure spectare, controversia verteretur, bone memorie Johannes, quondam Carnotensis episcopus, cui causa ipsa fuerat de apostolico mandato commissa, inter vos taliter statuit in iis : qui pro tempore fuerit prior in jam dicta ecclesia Sancte Marie de Campis prebendam ipsam cum integritate percipiat, et deserviat per vicarium perpetuum in eadem ecclesia, qui majorem missam ibidem in festo Sancti Exuperii celebrabit ; vel, si maluerit, per alium faciet celebrari. Nos igitur quod idem episcopus statuit super prebenda ipsa, sicut rationabiliter factum est et in scripto ejusdem episcopi plenius continetur, auctoritate apostolica confirmamus, et presentis scripti patrocinio communimus, statuentes ut nulli omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmationis infringere vel ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare presumpserit, indignacionem omnipotentis Dei et Beatorum Petri et Pauli Apostolorum ejus se noverit incursurum.

Datum Verone Idibus novembris.1

Omnibus presentes litteras inspecturis capitulum Sancti Exuperii Corboliensis salutem in Domino.

Notum facimus quod de querelis que inter nos, ex una parte, et monasterium Beati Dionisii, ex altera, coram venerabili patre episcopo Noviomensi et coram viris venerabilibus decano Sancti Framboldi, cantore et succentore Silvanectensibus, auctoritate apostolica judicibus delegatis, vertebantur, in venerabiles viros Hemericum, Parisiensis ecclesie archidiaconum, et magistrum Bartholomeum de Monci, canonicum Carnotensem, a nobis et parte adversa tam de principali quam de expensis nundum adjudicatis sub pena centum librarum exstitit compromissum tali modo quod predicti H. archidiaconus et B. dictum negocium et predictas querelas judicio secundum acta et memorialia dictorum judicum vel pace, si potuerint, terminabunt. Si autem per acta et memorialia dictorum judicum de causa liquere non poterit, dicti arbitri poterunt recipere rationes quas partes voluerint coram ipsis proponere et probare : debet autem istud arbitrium terminari infra festum Sancti Remigii proxime venturum, nisi terminus de consensu arbitrorum vel parcium fuerit prorogatus. Si autem dicti duo arbitri non possint concordare, quod absit, tercius de consensu parcium est electus, videlicet frater Johannes de Milli, ut, quicquid a tribus vel duobus ipsorum super premissis dictum vel statutum fuerit, a partibus inviolabiliter per penam predictam observetur. Si autem compromissio dissolvatur nundum terminato negocio, dicte partes ad judices predictos liberum recursum habebunt, negocio manente in statu in quo erat die compromissionis. In cujus rei testimonium presentes litteras sigillo nostro duximus roborandas.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo tercio, mense augusto.

Odo, Dei gracia Beati Dyonisii abbas, et ejusdem loci conventus universis presentes litteras inspecturis eternam in Domino salutem.

Notum facimus quod cum nos diversas querelas movissemus contra capitulum Beati Exuperii Corboliensis coram judicibus a Sede Apostolica delegatis, videlicet coram venerabili patre Nicholao, episcopo Noviomensi, super hoc quod dicebamus priorem Beate Marie de Campis Corboliensis, monachum ecclesie nostre, et ejus in prioratum successores debere celebrare magnam missam in festo Sancti Exuperii in ecclesia Sancti Exuperii pre ceteris omnibus, singulis annis, si vellent interesse, vel per alium facere celebrari, si forsitan interesse non vellent ; — item coram venerabilibus viris decano Sancti Framboldi et cantore et succentore Beate Marie Silvanectensis, super hoc quod dicebamus ipsum priorem et ejus successores debere percipere prebendam Sancti Exuperii cum omni integritate tanquam unum de canonicis residentibus et eciam distribuciones panis et vini et anniversariorum et denariorum matutinalium et omnium aliorum proventuum quantumcumque et quandocumque canonicus residens potest et debet percipere, et de istis querelis fuisset in venerabiles viros Emericum, ecclesie Parisiensis archidiaconum, et magistrum Bartholomeum de Monciaco, canonicum Carnotensem, sub pena centum librarum Parisiensium a nobis et dicto capitulo compromissum ; — tandem coram ipsis inter nos et dictum capitulum super premissis fuit amicabiliter compositum in hunc modum quod prior Beate Marie de Campis, qui pro tempore fuerit, si venerit in hora competenti, in festo Sancti Exuperii, in ipsa ecclesia missam singulis annis, si voluerit, celebrabit ; hoc salvo quod si episcopus Parisiensis in ecclesia presens fuerit et eam voluerit celebrare, vel abbas ejusdem ecclesie sue et cantor fuerint sacerdotes et presentes, et eam alter ipsorum voluerit celebrare, in celebracione dicte misse, si celebrare voluerint sicut dictum est, prioribus Beate Marie preferentur ; nec poterunt canonici loci illius procurare quod per alium ibidem ea die missarum sollempnia celebrentur, priore volente celebrare, et se, ut dictum est, hora competenti ad hoc offerente.

Item de perceptione prebende et distribucionum que fiunt assidue in eadem ecclesia compositum fuit inter nos et dictum capitulum similiter in hunc modum quod prior Beate Marie de Campis qui fuerit pro tempore percipiet integre singulis annis fructum unius prebende quantum unus canonicus residens ; percipiet eciam ac si presens esset, tanquam unus de canonicis residentibus assidue, distribuciones cotidianas que fient in ecclesia Sancti Exuperii in pane et vino et anniversariis, sive hec tria ab antiquo, sive de novo fuerint instituta, seu quocumque modo vel a quocumque deinceps instituenda. In omnibus eciam aliis proventibus et obventionibus ecclesie percipiet prior quantumcumque et quandocumque percipiet canonicus assidue residens in ipsa ecclesia, excepta quarta vini quam habet vicarius prioris, et exceptis denariis matutinalibus quos non percipiet, donec canonici qui matutinis intererunt duos denarios, et vicarii unum, habeant singulis noctibus per totum annum ad matutinas quando intererunt ; nec eciam tunc nisi denarii matutinales augmentarentur tantum in posterum de rebus ad hoc specialiter de novo datis, sive legatis, et non de bonis prioris, quod ultra hanc summam distribucionis se extenderent, videlicet quod canonicus residens plus quam duos denarios singulis noctibus percipiet, tunc prior et ejus successores in illa augmentacione, undecumque proveniret, percipiet quantum unus canonicus assidue residens, hoc salvo quod si de foraneitatibus contigerit denarios matutinales ultra duos denarios augmentari, dictus prior et ejus successores in augmento quod de dictis foraneitatibus evenerit nichil percipiet, sed inter canonicos et vicarios distribuetur. Has autem distribuciones et alias que contingent priorem recipiet pro priore vicarius, hoc salvo quod ex quo vicarius per aliquos dies receperit, prior alii committere poterit, si voluerit et sibi visum fuerit expedire, quem vicarium residentes canonici instituent pro priore ydoneum et sufficientem, qui ante institucionem suam tenebitur jurare priori quod fideliter recipiet et reddet priori omnia que in ecclesia eadem de proventibus distribucionum et omnium aliorum ipsum priorem contingent. Illi eciam qui receptores et distributores erunt de proventibus ecclesie communibus in juramento quod facient capitulo promittent expresse se fideliter recepturos et salvaturos et integre reddituros priori Beate Marie, qui pro tempore fuerit, suam debitam porcionem de omnibus proventibus et obvencionibus ecclesie que ipsum contingent. Si vero prior postmodum dicat quod non credit ipsos in hac forma jurasse, capitulum vel illi qui presentes fuerint, petente priore, hujusmodi recipient juramentum iterum, ipso priore presente, si interesse voluerit. Et sciendum quod hec omnia premissa percipient priores Beate Marie Corbolii de ecclesia Sancti Exuperii sive venerint ad ecclesiam eamdem sive nunquam venerint, quum intelligantur per suum vicarium in ecclesia deservire ; qui vicarius semper percipiet, si horis statutis interfuerit, quantum unus de aliis vicariis, excepto pane et denariis anniversariorum que totaliter erunt prioris. Voluimus eciam [et] concessimus nos et idem capitulum Sancti Exuperii ut ebdonadarius presbiter habeat quartam vini in adventu, quadragesima, et in festis novem lectionum, secundum ordinacionem quam super hoc dicitur fecisse ipsum capitulum Sancti Exuperii.

Prefati autem arbitri scilicet H., archidiaconus Parisiensis, et magister B. de Monciaco, canonicus Carnotensis, ad majorem firmitatem, durante adhuc termino compromissionis in ipsos facte, dictam compositionem sic factam et firmatam de consensu nostro et dicti capituli Sancti Exuperii arbitrando pronunciaverunt, injungentes partibus sub pena predicta quod eam firmiter et inviolabiliter observarent.

In cujus rei testimonium et in posterum firmitatem, paginam hanc sigillis nostris munivimus. Actum anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo tercio.

Universis presentes litteras inspecturis capitulum Sancti Exuperii Corboliensis eternam in Domino salutem. Notum facimus quod cum religiosi viri abbas et conventus Sancti Dionisii in Francia diversas querelas movissent contra nos coram judicibus a Sede Apostolica delegatis videlicet... 1 In cujus rei testimonium et in posterum firmitatem, paginam hanc sigillo nostro munivimus.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo tercio.

Henricus frater illustris Ludovici, Dei gratia Francorum regis et ducis Aquitanorum, et Dei permissione abbas regalium abbatiarum, omnibus Christi fidelibus tam posteris quam præsentibus in perpetuum. Jam ad multorum devenit notitiam quod illustris memoriæ pater meus, Dei gratia rex Francorum, Ludovicus, Beati Victoris ecclesiam de pulvere paupertatis erexit, eamque canonicorum regularium ordine insignitam abbatiam instituit : cui etiam juxta regalem munificentiam plurima beneficia contulit et in augmentum veræ dilectionis quosdan de filiis suis, fratribus nostris, cum ex hac vita decederent, in eadem religionis domo sepeliri mandavit. Ego itaque videns plantationem patris mei de die in diem proficere et religionis non solum flores, sed eciam uberrimos fructus, afferre, et jam præ multitudine fratrum ea eciam que pater large contulerat eis non posse sufficere, necessarium duxi de his bonis quæ in sancta ecclesia divina bonitas mihi concesserat, eisdem fratribus, ad sustentationem ipsorum, aliquid impertiri. Proinde noverint universi et præsentes et posteri quod prædictis canonicis Beati Victoris, ob remedium animæ meæ et majorum meorum, in ecclesia Sancti Exuperii de Corbolio prebendam unam, assensu canonicorum ejusdem ecclesiæ, donavi et in perpetuum habere concessi. Nec illud latere volumus quod huic dono prædictus frater meus rex non solum assensum præbuit, sed etiam ut hoc faceremus et voluit et rogavit. Quod ne valeat, etc.

Ego Ludovicus, Dei gratia rex Francorum et dux Aquitanorum, notum fieri volo tam posteris quam presentibus quod frater meus, dominus Henricus, abbas regalium abbatiarum, canonicis Beati Victoris in ecclesia Sancti Exuperii de Corboilo prebendam unam donavit et in perpetuum habere concessit. Et quia pater noster illustris memorie, Dei gratia Francorum rex, Ludovicus, ecclesiam Beati Victoris regularium canonicorum abbatiam fecit et speciali amore dilexit, justum est ut nos quoque eandem ecclesiam diligamus et non solum ei bona faciamus sed eciam facientibus libenti animo consentiamus. Propterea predicto dono fratris nostri libenter assensum prebemus, quod etiam prius quam fieret et voluimus et rogavimus. Quod ne valeat oblivione deleri scripto commendavimus, et, ne possit a posteris infirmari, sigilli nostri impressione et nominis nostri caractere subterfirmavimus.

Actum Parisius anno IXº, astantibus in palacio nostro quorum nomina subtitulata sunt et signa.

Signum Radulfi, Viromandorum comitis et dapiferi nostri.

S. Guillelmi, buticularii nostri.

S. Camerarii.

S. Constabularii.

2Data per manum Cadurci cancellarii.

Ego Hugo Clemens, ecclesie Beati Exuperii Corboilensis abbas, et Willelmus, precentor, totumque ejusdem ecclesie capitulum, notum facimus universis presentibus pariter et futuris quod cum tempore diutino inter capellanum et presbiteros ecclesie Beati Exuperii de ipsorum cantuario habita esset contentio, in pacem et concordiam coram nobis taliter est redacta.

Capellanus, vel alius pro eo, facta pulsatione campanarum, vel sine earum pulsatione, misse primus celebrabit officium : sed prioris misse finito « Pater noster » omnibus aliis pretaxate ecclesie presbyteris statim licebit missas suas ad libitum inchoare, nulla tamen propter eorum missas facta pulsatione campanarum.

Si autem, quacumque causa exigente, aliquis sacerdotum primus cantare voluerit ante horam qua debet capellanus cantare, licebit ei ; sed, si quas oblationes ad missam illam receperit, ad manum devenient capellani.

In solempnitatibus eciam Sanctorum in quorum honore altaria in eadem ecclesia Deo sunt consecrata, sacerdotes eis attitulati, facta pulsatione campanarum, ad altaria sua cantabunt vigilias, ita tamen quod ille vigilie vigilias non impediant conventuales.

Capellanus autem nunquam missam in presbyterorum altaribus celebrabit, nec cantabit vigilias, sed ad alia altaria quibus nondum sacerdotes attitulati sint sine contradictione poterit accedere divina celebraturus. Si vero in posterum acciderit altaribus illis aliquos sacerdotes attitulari, capellanus nichil juris ex tunc in aliquo eorum sicut nec in aliis aliorum presbiterorum altaribus optinebit.

Preterea, si forte, procedente tempore, memoratam Sancti Exuperii ecclesiam vel capellam Sancti Egidii novis altaribus contigerit ampliari, sacerdotes qui eis deservient ad consuetudinem aliorum sacerdotum in omnibus se habebunt.

A predicte autem tenore consuetudinis festum Beati Egidii tantum excipitur in cujus capella, sed tantum in die festivitatis ejusdem Sancti que est Kalendas (sic) Septembris, capellanus habet officium celebrare.

Quin etiam sciendum est quod si aliquis clericus, quicumque fuerit, clericali dumtaxat caractere signatus, ad aliquem predictorum sacerdotum, ut ei confiteatur, accesserit, vel si sacerdos ad clericum in necessitatis articulo positum venerit, post ipsius clerici auditam confessionem licebit clerico de manu sacerdotis viaticum accipere, et sacerdoti clerico dare, beneficiumque si quod forte ei impensum fuerit sibi ipsi retinere.

Quin imo eisdem sacerdotibus altarium solo die Pasche licebit, juxta Ecclesie illius antiquam consuetudinem, omnibus qui ad eos accesserint, eciam laicis, communionem dare et missas suas sicut et in alio tempore incipere.

Quod ut ratum et inconcussum in posterum perseveret presentem paginam sigillorum nostrorum munimine voluimus roborari. Actum Corboeli, in capitulo anno ab Incarnatione Domini millesimo centesimo nonagesimo primo, presentibus quorum nomina subtitulata sunt.

Signum Hugonis Clementis, abbatis. — S. Willelmi, cantoris. — S. Hervei, presbiteri. — S. Hugonis, subdiaconi. — S. Petri, subdiaconi. — S. Angerrani, subdiaconi. — S. Theobaudi, canonici. — S. Guiberti, canonici. — S. Reginaldi, capicerii.

Presentibus etiam presbiteris altarium Radulpho, Gautero, Petro, Landrico, Garino, etiam tunc capellano, ceteris quoque sepedicte ecclesie clericis presentibus, Petro diacono, Gautero diacono, Reginaldo diacono, Ansello diacono, Therrico diacono, Hugone diacono.

Petrus, Dei gracia episcopus, et Hugo, decanus Parisiensis, omnibus presentes litteras inspecturis salutem in Domino.

Notum facimus quod, cum esset contencio inter dilectos nostros canonicos Sancti Exuperii Corboliensis ex una parte, et Gaufridum, capellanum ejusdem ecclesie ex alia, super hoc quod idem capellanus asserebat quod in ipsa ecclesia Sancti Exuperii celebrare deberet ; predictis canonicis allegantibus ex adverse quod in capella Sancti Egidii celebrare deberet ; tandem, pro bono pacis, in nos fuit a partibus compromissum. Nos vero, communicato bonorum virorum consilio, ita ordinavimus inter eos quod predictus capellanus in ipsa ecclesia Sancti Exuperii celebrabit in altari in quo celebrare solebat usque dum ipsi canonici predicto capellano aliud altare competens, ubi voluerint, dum tamen inferius infra ipsam ecclesiam Sancti Exuperii, preparaverint, in quo ipse celebret ut tenetur. Illud vero est sciendum quod hora illa qua capellanus Beate Marie Corboliensis pulsat ad missam suam, predictus capellanus Sancti Exuperii ad suam missam pulsare tenetur, postea celebrare. Nec alii capellani Sancti Exuperii in ipsa ecclesia vel in capella Sancti Egidii poterunt celebrare, donec predictus capellanus Sancti Exuperii in missa sua cantaverit « Pater noster. » Si vero dictus capellanus Beate Marie, aliquo casu contingente, non pulsaverit ad missam vel non celebraverit, predictus capellanus Sancti Exuperii hora solita nichilominus pulsare ad missam tenebitur et postea celebrare. Si autem dictus capellanus Beati Exuperii non celebraverit, vel alius pro eo, capellani ejusdem ecclesie possunt quacumque hora voluerint celebrare.

Actum Parisius anno gratie millesimo ducentesimo nono.

(Si sit clericus.)

Juro me. N. infra annum in presbiterum ordinandum et de ordine ad ordinem sine citacione aliqua me ordines usque ad ordinem presbiteri prosecuturum.

(Si sit presbiter, hic incipit. — Clericus prosequitur.)

Juro me. N. prestiturum obedienciam, fidelitatem, reverenciam ecclesie Beati Exuperii Corboliensis capitulo et canonicis ejusdem ecclesie.

Juro continuam residenciam et continuum servicium altaris mei chori ecclesie Sancti Exuperii.

Juro servicium majoris altaris ejusdem ecclesie quandocumque a capitulo vel majori parte capituli ejusdem ecclesie mihi fuerit imperatum seu injunctum.

Juro quod me justiciabo de omnibus per capitulum Sancti Exuperii vel per majorem partem dicti capituli, nec aliquem de ecclesia nec tenentem de capitulo seu de ecclesia traham coram alio judice, nisi coram dicto capitulo, nisi mihi capitulum de justicia defecerit pluries requisitum.

Juro me servaturum et pro posse meo deffensurum et revocaturum jura altaris mei et ecclesie Beati Exuperii cum capitulo.

Juro me servaturum privilegia et libertates, immunitates, constitutiones, usus et consuetudines a capitulo in dicta ecclesia approbatas et approbandas deinceps.

Juro me non percepturum proventus beneficiorum altaris mei nec distribuciones ecclesie quotidianas nisi easdem secundum usus et constitutiones ecclesie deserviero fideliter.

Juro quod usibus et consuetudinibus et constitucionibus ecclesie solius capituli vel majoris partis credam, et obediam interpretacioni sive declaracioni aut denunciacioni capituli, vel majoris partis capituli, et habebo pro consuetudinibus in ecclesia Sancti Exuperii illas quas mihi capitulum vel major pars capituli pro consuetudinibus denunciabit.

Juro quod semper et in omnibus adherebo capitulo in jure suo pro posse meo.

Juro quod omnia predicta et quodlibet singulorum predictorum prout mihi a capitulo vel majori parte capituli fuerit interpretatum fideliter observabo.

Adela, Dei gracia Francorum regina, tam ad presencium quam ad futurorum noticiam volumus devenire quod [cum] Hugo Clemens, Beati Exuperii abbas Corboliensis, in presencia nostra constitutus, primam prebendam que in memorata ecclesia Beati Exuperii, vacaret ipsi ecclesie amore Dei concessisset, cujus prebende fructus in usus ornamentorum altaris et in fabrice ecclesie reparacionem in perpetuum essent expendendi, et, paucorum dierum elapso curriculo, Guillelmo, cantore et canonico ejusdem ecclesie, viam universe carnis ingresso, prebendam illam vacare contigisset, et inde ecclesia, per manum Odonis Clementis vices dicti abbatis gerentis fuisset investita, venerunt ad nos canonici Sancti Exuperii humiliter deprecantes ut donum et investituram de prebenda vacante factam concederemus. Nos aulem, pias canonicorum preces et ecclesie necessitatem attendentes, prefatum donum et investituram benigne annuimus et sigilli nostri auctoritate confinnamus.

Actum apud Fossam Mauram anno ab Incarnacione Domini millesimo centesimo nonagesimo sexto. Data per manum Roberti Capellani nostri.

Adela, Dei gracia Francorum regina, notum facimus universis presentibus pariter et futuris quod Hugo Clemens, Beati Exuperii Corboliensis abbas, videns in predicta ecclesia omnino deesse unde cum necessitas urgeret fabrica repararetur ecclesie, et ex hoc multociens ipsam ecclesiam jacturam incurrisse, prebendam que fuit Guillelmi, cantoris ejusdem loci, ipsi ecclesie perpetuo concessit ad hoc ut de illius prebende fructibus ornamenta altaris et vestimenta et libri ecclesie necessarii exhibeantur, et tota ecclesie fabrica perpetuo sustentetur. Verumtamen, ne numerus serviencium in ecclesia Dei minueretur, institutum fuit ut unus vicarius, a mansionariis constitutus canonicis, illam prebendam deserviret, qui de fructibus ipsius prebende annuatim quadraginta solidos et octo sextarios ybernagii perciperet et in aliis beneficiis ceteris vicariis parificaretur. Licebit autem canonicis mansionariis predictum vicarium justiciare, destituere quociens fuerit ei necessarium. Ita eciam institutum est quod, de assensu et voluntate canonicorum in ecclesia residencium, unus ex ipsis canonicis et unus de sacerdotibus in eadem ecclesia beneficiatis fructus prebende recipient, facta fidelilate ecclesie si opus fuerit ; et in usibus et fabrica ecclesie, de assensu illorum duorum, habito cum mansionariis consilio, fructus illi expendentur, et tam de receptione quam de expensa singulis annis in capitulo computabunt, et, facta computacione, canonicis eos mutare licebit, ita tamen quod duos alios loco illorum ad hoc officium eligent. Cujusmodi donacionem nos, qui tunc temporis Corboilum nomine dotalicii tenebamus, ad peticionem Hugonis Beati Exuperii abbatis, et ejusdem ecclesie capituli divine pietatis intuitu concessimus, et, ut premissa dacio firmitate roboretur perpetua, presentem paginam sigilli nostri caractere confirmamus.

Actum Meleduni anno ab Incarnacione Domini millesimo centesimo nonagesimo sexto.

Notum sit omnibus tam futuris quam presentibus quod ego Hugo Clementis, Beati Exuperii Gorboliensis abbas, proventui et necessitatibus ejusdem ecclesie providens, ad peticionem canonicorum prefate ecclesie, habito a prudentibus et discretis viris consilio, concessi prebendam que fuit Guillelmi cantoris predicte ecclesie ad ornamenta altaris et vestimenta et libros ecclesie necessarios et totam fabricam ecclesie sustinendam. Factum est autem de assensu et voluntate domine Adele, piissime Francorum regine, a qua feodum abbacie tunc temporis tenebam. Et, ne numerus serviencium ecclesie minueretur, statuimus quod canonici residentes statuent in prebenda vicarium secundum consuetudinem aliorum vicariorum, ita tamen quod, pro impenso ecclesie servicio, de fructibus ipsius prebende annuatim percipiet, terminis vicariis aliis constitutis, quadraginta solidos, octo sextarios ybernagii, et in aliis beneficiis ceteris vicariis parificabitur. Licebit autem canonicis mansionariis predictum vicarium justiciare, instituere, destituere quociens fuerit necessarium. Ita tamen statutum est quod, de assensu et voluntate canonicorum in ecclesia residencium, unus ex ipsis et unus de sacerdotibus in eadem ecclesia beneficiatis fructus prebende percipient, facta fidelitate ecclesie, si opus fuerit, et in usibus et fabrica ecclesie, de assensu illorum duorum, habito cum mansionariis consilio, fructus illi expendentur, et, tam de recepcione quam de expensa singulis annis in capitulo computabunt, et, facta computacione, canonicis eos mutare licebit : ita tamen quod alios duos loco illorum ad hoc officium eligent. Statutum est eciam de voluntate regine, quod prebendam illam nec mihi, nec alicui successorum meorum Beati Exuperii abbatum, licebit retinere, nec illam alicui persone conferre.

Actum Meleduni anno Incarnati Verbi millesimo centesimo nonagesimo sexto.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen. Philippus, Dei gracia Francorum rex.

Regiam decet excellenciam ecclesiis non solum largiri propria, verum eciam dona benigno favore prosequi aliena ; et tamen non nichil largi(a)tur de proprio qui vigorem perpetuitatis beneficio tribuit alieno.

Notum itaque facimus universis presentibus pariter et futuris quod Hugo Clementis, Beati Exuperii Corboliensis abbas, videns in ecclesia predicta omnino deesse unde cum necessitas urgebat fabrica repararetur ecclesie, et ex hoc ipsam ecclesiam multociens jacturam incurrere, prebendam que fuit Guillelmi, cantoris ejusdem loci, ipsi ecclesie perpetuo concessit ad hoc ut de illius prebende fructibus ornamenta altaris et vestimenta et libri ecclesie necessarii exibeantur, et tota ecclesie fabrica perpetuo sustentetur. Verumtamen, ne servicium ecclesie in clericis diminueretur, constitutum fuit ut unus vicarius prebendam illam deserviret, qui de fructibus ipsius prebende annuatim quadraginta solidos et octo sextarios hybernagii perciperet. Quod karissima mater nostra, Adela regina, que castrum Corboilum nomine dotalicii tunc temporis tenebat, concessit, et nos, Dei intuitu, concessimus, manumque supremam apponentes, ut robur perpetue stabilitatis obtineat, sigilli nostri auctoritate et regii nominis karactere inferius annotato confirmamus.

Actum Parisius anno ab Incarnacione Domini millesimo centesimo nonagesimo octavo, regni nostri decimo nono ; astantibus in palacio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Dapifero nullo.

Signum Guidonis, buticularii.

S. Mathei, camerarii.

S. Droconis, constabularii.

(monogramme.)

Data vaccante cancellaria.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen. Ego Philipus, Francorum regis frater et filius, Dei gracia ecclesie Beati Exuperii Corboliensis abbas, omnibus notum fieri volo tam hiis qui sunt quam qui futuri sunt quod capitulo ejusdem ecclesie annualia prebendarum quociens persone a vita decedebant duobus sacerdotibus ibidem servientibus, abbate inconsulto, ex antiqua consuetudine donare licebat. Considerata siquidem a mansionariis ibidem canonicis in ecclesia illa ministrorum Dei penuria, sana et honesta duct(ur)i intencione, me unanimiter ad(h)ierunt, rogantes quatinus amore Dei, in meorum et patris et matris mee remissionem peccatorum, quatuor sacerdotibus assiduo Dei servicio in ecclesia prefata destinatis annualia prebendarum, quocumque modo persona mutataretur, concederem. Ego vero nichilominus quam ipsi divina pietate duct(ur)us, juste eorum peticioni assentivi. Quod ut apud posteros firmum existat et ne alicujus pravitate cassari valeat, scripti mei auctoritate et sigilli mei impressione feci muniri.

Datum Parisius, in domo mea anno ab Incarnacione Domini millesimo centesimo quinquagesimo quinto.

Adela, Dei gracia Francorum regina. Notum fieri volumus tam presentibus quam futuris quod veniens ad nos dilectus noster Hugo, decanus Parisiensis, abbas Beati Exuperii Corboliensis, et ejusdem ecclesie canonici conquesti sunt nobis quod contra ecclesie et claustri sui libertatem ab antiquis comitibus datam et post a regibus confirmatam, quidam Judeus in domo burgensis Brichardi, que in claustro eorum sita est, venerat facere mansionem. Nos vero jam dictam ecclesiam et claustrum in sua et antiqua libertate conservare volentes, predictum Judeum a claustro voluimus amoveri. Concessimus etiam quod neque ille, neque alius Judeus, in aliqua predicti claustri domo faciat mansionem. Quod ut ratum permaneat et immotum, presenti scripto fecimus confirmari et sigilli nostri impressione muniri.

Actum Corboili anno ab Incarnatione Domini millesimo ducentesimo tertio.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen. Ego Gislebertus, decanus Sancti Marcelli, et communis canonicorum assensus terra[m] de Bonna et quicquid ad eam pertinet, terram dico illam, que satis propinqua est Feritati vel Firmitati, cuidam militi de Corboilo, Polino scilicet, precio sexaginta solidorum Pruvegnensis monete vendidimus. Unde, ne supradictum emptorem aut successores suos per oblivionem seu quolibet modo aliqua inquietudo, quod absit, in posterum sequeretur, vendicionem istam litterarum tenaci memorie commendavimus, et Sancti Clementis Sanctique Marcelli sigillo confirmavimus.

Actum Parisius publice in capitulo Sancti Marcelli, assensu Galonis, Parisiensis episcopi, ejusdem ecclesie abbatis anno millesimo centesimo duodecimo ab Incarnacione Domini, indictione quinta, epacta vicesima, concurrente primo regnante Ludovico rege tercio anno.

Signum Gileberti decani. — S. Gilduini diaconi. — S. Henrici presbyteri. — S. Theolbaldi subdiaconi. — S. Hugonis. — S. Fulberti. — S. Odonis — S. Guarini. — S. Guidonis. — S. Helluini. — S. Alberici. — S. Symonis pueri. — S. Galonis pueri. — Testes ex parte canonicorum : Landricus major, Garnerius famulus, Guillelmus. — Testes ex parte Polini : Gaufridus, Balduinus, Adam, clerici ; Theodoricus, Renaudus Cornu, Droco, Simon, Bartholomeus, Robertus filius Polini, Landricus Pilus de Syria. Laici sunt isti.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen. Adela, Dei gratia Francorum regina. Notum facimus universis presentibus pariter et futuris quod pro anniversario pie memorie Ludovici, Christianissimi regis Francorum, domini nostri, necnon et pro anniversario nostro post obitum nostrum in ecclesia Beati Exuperii Corboliensis singulis annis sollempniter faciendo, et pro remedio patris et matris nostre aliorumque antecessorum nostrorum, eidem ecclesie duos talamerarios et asinum unum qui moltam molencium ecclesie deferat imperpetuum donavimus, hoc adjuncto quod solos canonicos ejusdem ecclesie apud Corboilum residentes emolumenti quod ex munere isto processerit volumus et constituimus esse participes. Ceterum canonici in utriusque anniversarii die, singulis annis, ex pacto tredecim pauperes pascere tenebuntur. In arbitrio vero et liberalitate prefatorum canonicorum reliquimus ut quantum eis libuerit clericis sepedicte Ecclesie non canonicis qui anniversariis intererunt largiantur. Et, ne hoc vel oblivione deleri, vel aliqua suboriente calumpnia inposterum valeat retractari, idem vivaci litterarum memorie commendari, et sigilli nostri auctoritate precepimus communiri.

Actum publice Corboili anno ab Incarnacione Domini millesimo centesimo octogesimo tercio. Data per manum Hervei, capellani nostri.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen. Philippus, Dei gratia Francorum rex. Noverint universi presentes pariter et futuri quoniam Adela regina, mater nostra, pro anniversario patris nostri bone memorie regis Ludovici, et pro anniversario suo post obitum suum in ecclesia Sancti Exuperii Corboliensis singulis annis sollempniter faciendo, et pro remedio animarum patris et matris sue et predecessorum suorum, eidem ecclesie duos talamelarios et asinum unum qui moltam molencium ecclesie deferat, donavit, dum terrain Corboili et Meleduni in manu sua haberet, hoc adjuncto quod solos canonicos ejusdem ecclesie apud Corboilum residentes emolunenti quod ex munere isto processerit voluit et constituit esse participes. Ceterum canonici in utriusque anniversarii die, singulis annis, ex pacto tredecim pauperes pascere tenebuntur. In arbitrio autem et liberalitate prefatorum canonicorum reliquit ut quantum eis libuerit clericis sepedicte ecclesie non canonicis, qui anniversariis intererunt, largiantur. Cum autem donum memorate matris nostre, quantum in ea erat, non posset esse nisi temporale, nos prefate elemosine manum nostram apponentes, eam ratam habemus intuitu Dei, et inperpetuum stabilem fore precepimus in hunc modum quod si dicti canonici desisterent a faciendis anniversariis que disposita sunt et sicut disposita sunt, nos donum illud et elemomosam in irritum revocaremus. Que omnia sicut superius dicta sunt, ut perpetuum vigorem obtineant, presentem paginam sigilli nostri auctoritate ac regii nominis karactere inferius annotato precepimus confirmari.

Actum Parisius anno Incarnati Verbi millesimo centesimo octogesimo quarto, regni nostri anno sexto, astantibus in palacio nostro quorum nomina subposita sunt et signa.

Signum Comitis Theolbaldi, dapiferi nostri.

S. Guidonis, buticularii.

S. Mathei, camerarii.

S. Radulphi, constabularii.

Data per manum Hugonis, cancellarii.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen. Adela, Dei gracia Francorum regina. Notum facimus universis presentibus pariter ac futuris quod libertatem quam dominus noster, Christianissimus Francorum rex, bone memorie, Ludovicus, hominibus de mercato novo Corboili concessit et sigilli sui auctoritate munitis litteris confirmavit, laudamus, atque eam juxta tenorem et testimonium litterarum predicti domini nostri regis inperpetuum ratam fore concedimus. Que libertas ne aliquatenus valeat infringi, presentem paginam scribi et sigilli nostri auctoritate precepimus communiri.

Actum Corboili anno ab Incarnatione Domini millesimo centesimo octogesimo quarto. Data per manum Hervei, capellani nostri.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen. Adela, Dei gracia Francorum regina. Notum facimus universis presentibus pariter et futuris canonicos Sancti Exuperii Corboliensis, in nostra presencia constitutos, laudavisse Alberto de Monte Sancti Petri empcionem quam fecerat de granchia Montis Eschoue et de terra ad eandem granchiam pertinente, eo tamen quod ipse empcionem illam, quamdiu vixerit, in villenagio tenebit, reddens eumdem censum et eamdem campipartem et easdem consuetudines quas Epinardus pro eadem terra reddebat octo diebus antequam terram et esberguagium vendidisset. Hoc autem totum se redditurum jurejurando firmavit prefatus Albertus. Eodem etiam modo heres ipsius, qui post eum ejusdem terre possessor fuerit, eam tenebit. Propterea quociens heres mutabitur, antequam de terra illa investiatur, jurabit coram canonicis se possessionem eodem modo tenturum. Quod ut perpetue mancipetur stabilitati, litterarum apicibus annotari et sigilli nostri precepimus impressione roborari.

Actum Corboili anno Verbi Incarnati millesimo centesimo octogesimo quinto. Data per manum Hervei, capellani nostri.

Adela, Dei gracia Francorum regina. Noverint universi, tam presentes quam futuri, Paganum de Soisiaco, pro anima sua et pro animabus predecessorum suorum, dedisse in elemosinam ecclesie Beati Exuperii Corboliensis unum modium bladi in decima sua de Soisiaco in perpetuum percipiendum, medietatem ybernagii et medietatem avene, presente et concedente Ludovico, vicecomite Meleduni, de cujus feodo nominata decima erat. Nos vero, ad peticionem ipsius Pagani et Ludovici vicecomitis, manucepimus quod ecclesia Beati Exuperii prefatam donationem bladi quiete et pacifice possideret. Quod ut firmum et inconcussum teneatur, scripto commendari et sigilli nostri auctoritate precepimus confirmari.

Actum Corboili anno Incarnati Verbi millesimo centesimo nonagesimo. Data per manum Roberti, capellani nostri.

Huic rei interfuerunt Ferricus Briart, Gaufridus Briart, Robertus Polins, Odo de Malo Nido, Guido Sagitta, Johannes de Danamaria, Ebrardus Divinus.

Guido, Dei gratia Senonensis archiepiscopus, omnibus ad quos presentes littere venerint, in Domino salutem. Notum fieri volumus universis presentibus pariter et futuris quod, sicut ex autentico venerabilis domine nostre Adele, illustris Francorum regine, cognovimus, Paganus de Soisiaco Iherosolimam (sic) profecturus, pro anima sua e animabus antecessorum suorum dedit in elemosynam ecclesie Beati Exuperii Corboliensis unum modium bladi in decima sua de Soisiaco singulis annis perpetuo percipiendum. Insuper idem Paganus totam magnam decimam suam de Soisiaco predicte ecclesie Sancti Exuperii pro quatuor viginti libris Parisiensis monete per vadimonum obligavit, presente et concedente Ludovico, vicecomite Meludini, de cujus feodo nominata decima erat. Nos autem prefatam donacionem Pagani factam ecclesie Sancti Exuperii, prescriptam quoque invadiacionem laudamus et sigilli nostri auctoritate confirmamus.

Actum anno Incarnati Verbi millesimo centesimo nonagesimo secundo. Data apud Fontem Blaaudi per manum Petri cancellarii nostri.

Quod majorum disponit auctoritas mediante littera transmittitur minoribus cognoscendum. Ego igitur Hugo Clementis Beati Exuperii abbas, notum facio universis presentibus pariter et futuris capitulum Beati ExuperiiGuiberto, cantori ejusdem ecclesie, nemus de Villa Dodonis, quoadusque vixerit concessisse tali condicione quod prefatus Guibertus sex libras censualiter persolvet ad octabas Pasche canonicis annuatim. Adjunctum est eciam quod idem Guibertus nemus claudet fossatis sex pedum in lato et quatuor in profundo undecunque nemus plano et campestri patebit expositum vastitati ; et quod clausuram illam, quamdiu ipse nemus tenuerit, decidere sive deteriorari non permittet. Adjectum est insuper quod ab eodem Guiberto sic nemoris ducetur vendicio quod relinqui semper oporteat viginti libratas de nemore superstante. Si vero de valore nemoris superstantis inter capitulum et prefatum Guibertum controversia inciderit, juxta prudentum virorum estimacionem, ex arbitrio capituli delectorum, emendare tenebitur. Hujus rei idem Guibertus fidejussor et debitor se et sua et prebendam quam habet in eadem ecclesia in fidejussionis adhibuit caucionem. Preterea ego Hugo Clementis, Beati Exuperii abbas, hujus rei sum fidejussor tali disposicione quod, si prefatus Guibertus prevocatos denarios ad prefixum terminum reddere noluerit, vel preordinatas condiciones non observaverit, ego Hugo, abbas, supplebo in premissis condicionibus, et illas cessuales sex libras persolvam in tempore pretaxato. Si vero aliquo modo facta fuerit mei mutacio, et Guibertum submoneri fecerint canonici quod sufficientem eis prebeat caucionem, et non dederit infra quindecim dies submonicionis, nemus et prebendam sesient donec supradictus Guibertus super hoc canonicorum satisfecerit voluntati. Has condiciones se observaturum fideliter prenominatus Guibertus, multis astantibus, juravit. Quod ne possit vel oblivionis oblitterari cecitate, vel calumpniancium infirmari perversitate, sigilli mei caractere presentem paginam confirmo.

Actum Corboili anno ab Incarnacione Domini millesimo centesimo nonagesimo octavo. Signum Guiberti cantoris. — S. magistri Hervei canonici. — S. Gualteri canonici. — S. Angevini canonici. — S. Petri Lemovicensis canonici. — S. Gualteri canonici. — S. Reginaldi de Cramoello canonici. — S. Gerardi capicerii.

Testes sunt hujus rei magister Maugrinus capellanus, Petrus de Hedera presbiter, Ernaudus de Moiri presbiter, Hugo Chabors presbiter, Galterus diaconus, Guillelmus diaconus, Jocelinus diaconus, magister Guarinus subdiaconus, Laurencius subdiaconus, Radulphus subdiaconus, Robertus de Chaumes subdiaconus, Haimericus subdiaconus, Theolbaldus subdiaconus, Laurencius presbiter.

Necesse est in scriptum redigi que geruntur in tempore ut, si suboriatur calumpnia, litterarum testimonio refellatur. Sciant ergo presentes et posteri quod Johannes clericus de Cous (?) sex solidos et sex denarios censuales quos habehat jure hereditario in piscatoria de domo de Laborde et domuncula post domum illam ibi constitutis, ad festum Sancti Remigii constitutes, Beato Exuperio libere et quiete donavit et investivit. Illum autem predictum censum de Beato Exuperio tenebat pro sex denariis censualibus. Tali vero tenore facta est pretaxata donacio quod sex solidi de predicto censu in suo anniversario annuatim celebrando canonicis et clericis secundum disposicionem et arbitrium canonicorum dividentur. Ejus autem benignitati condescendentes, canonici sex solidos de suo ei dederunt singulis annis, quoad vixerit, persolvendos in festo Beati Exuperii.

Quod ut ratum permaneat, sigilli nostri munimine confirmamus. Hujus rei testes sunt Guibertus precentor, Galterius canonicus, Angevinus, Petrus Limozins, Magister Maugrinus, Petrus de Hedera, Laudericus sacerdos, Galterius diaconus, Willelmus de veteri Corbolio, Hugo Pelliparius, Petrus Coifarius, Johannes Crassus.

Actum Corboili anno ab Incarnacione Domini millesimo centesimo nonagesimo octavo.

Ego Odo, ecclesie Sancti Petri de Calmis abbas, totusque ejusdem ecclesie conventus, notum facimus universis presentibus pariter et futuris quod nos in excambium dedimus ecclesie Beati Exuperii Corboliensis quatuor solidos censuales quos domus nostra possidebat, duodecim denarios videlicet de platea que est post domum Johannis Mandin in Corbolio, et decem et octo denarios de vineis Ade Cochetarii, que fuerunt Jadonis militis, et duodecim denarios apud Tigeriacum de domo et tota terra Guidonis Bodet, et quatuor denarios apud Sentriacum de vineis Galteri Hemun, et duos denarios de terra Reginaldi Tortel, pro quatuor solidis censualibus quos predicta ecclesia Beati Exuperii habebat apud Everiacum in Bria super terram Reginaldi militis. Super hoc autem domus nostra se plegiam exhibuit garentesie ferende si quando ei necessarium fuerit. Quod ut ratum et inconcussum in perpetuum perseveret, idipsum scripto commendari et sigillorum nostrorum munimene (sic) fecimus roborari.

Actum anno ab Incarnatione Domini millesimo centesimo nonagesimo nono, presentibus et concedentibus ex parte nostra Odone abbate, Gaufrido priore, Roberto de Bocin, Roberto de Lu, Petro de Livri et universis aliis fratribus nostris.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis.

Ex primi hominis ruina in nobis vulnerata est memoria. Quod nos canonici ecclesie Sancti Exuperii de Corbolio attendentes, litterarum apicibus annotare studuimus nos decimam quemdam. (sic) quam a Galerano de Vignos emptione triginta et sex librarum acceperamus, eodem pretio hospitalariis vendidisse et concessisse. Quam scilicet decimam ipsi hospitalarii habere sepius affectabant eo quod domui ipsorum de Corboilo sat erat adjuncta. Hoc autem factum est in presentia Adele, regine Francorum, huic venditioni consentientis. Huic rei interfuerunt canonici prefate ecclesie Theolbaldus de Paris, Stephanus, Herveus, Hugo Buinelle, Petrus, Enjorranus, Wibertus, Renardus, Reginaldus capicerius.

Quod ut ratum et inconcussum perseveret, sigilli nostri munimine confirmavimus.

Odo, Dei gracia Parisiensis episcopus, omnibus presentes litteras inspecturis in Domino salutem. Noverint universi quod Theolbaldus presbiter et parrochiani ecclesie de Pareto dimidium arpennum vinee, quem habebant in censiva ecclesie Beati Exuperii, prope Seinteri, eidem ecclesie de consensu nostro pro octo libris Parisiensium vendiderunt. In cujus rei memoriam presentem cartam nostro fecimus muniri sigillo.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo quinto, mense junio.

Ego Guillelmus de Barris notum facio presentibus et futuris quod Johannes, cognomine Angevinus, ecclesie Beati Exuperii quondam canonicus, in extrema voluntate sua legavit dicte Ecclesie sexaginta solidos censuales quos habebat in territorio ad castellariam Feritatis pertinente. Ego autem donum istud, intuitu divine pietatis et ob remedium anime mee et patris mei et antecessorum meorum, de assensu et voluntate Guidonis qui idem donum concesserat et a quo dictus Angevinus censum illum et idem Guido a me in feodum tenebat, concessi et ratum habui. Canonici prefate ecclesie, non immemores accepti beneficii, concesserunt mihi anniversarium meum et patris mei singulis annis in predicta ecclesia faciendum. Ut autem donum istud perpetuum vigorem obtineret sigilli mei munimine feci roborari.

Actum publice apud Feritatem anno Domini millesimo ducentesimo septimo.

Officialis curie Parisiensis omnibus presentes litteras inspecturis salutem. Noverint tam presentes quam posteri quod Johannes, filius Roberti comitis, fide data in manu nostra, quitavit in perpetuum ecclesie Beati Exuperii de Corbolio quicquid clamabat in domo quadam sita juxta refectorium ejusdem ecclesie. Richerius Pium qui constitutus erat ejus curator in hac causa, fide data, hujus convencionis plegium se concessit, et ipse et uxor sua quicquid tenebant de ecclesia Beati Exuperii in plegium dederunt in hunc modum quod, si predictus Johannes vel alius pro eo inde aliquam presumerent inferre calumpniam, canonici jam dicte ecclesie in manu sua acciperent quicquid Richerius et uxor sua de dicta tenent ecclesia. Fidem eciam dedit predictus Johannes quod quamcito venerit ad etatem in qua posset et deberet concedere, ipse hanc convencionem teneret, et de portanda garencia plegios constitueret, et tunc Richerius Pium et uxor sua ab obligacione plegii solverentur. Canonici vero jamdicte ecclesie predicto Johanni decem libras dederunt ut quitacionem istam benigniori animo faceret et firmaret.

Actum anno ab Incarnacione Domini millesimo ducentesimo undecimo.

Adam Heruns et Gilebertus de Meinpicien, baillivi domini regis, omnibus presentes litteras inspecturis, salutem. Noverint etc sub eadem forma.

Petrus, Dei gracia Senonensis Archiepiscopus, omnibus presentes litteras inspecturis in Domino salutem. Noverint universi quod canonici Beati Exuperii Corboliensis, ex una parte, et Philipus, persona Balencurie, ex altera, inter se mutuo littigabant (sic) super eo quod canonici requirebant ut Philipus eis dimitteret granchiam constitutam prope domum ipsius de Balencuria cum pratello granchie adjacenti, et medietatem cujusdam domus site in eadem villa juxta quoddam pressorium eorumdem. Petebant eciam quinque quarteria vinearum que omnia Radulphus, quondam presbiter ecclesie supradicte, predecessor Philipi, eis legaverat, ut dicebant. Insuper allegabant quod, si eis hujusmodi racio non prodesset, decernebant nichilominus, et volebant quod Philipus venderet infra annum omnia supradicta que sita erant in eorum censiva, et ideo non volebant ad manum mortuam res easdem devolvi. Exigebant preterea quedam deperdita que incurrerant per Philipum, idcirco scilicet quod ex parte nostra prohibuerat cunctis hominibus parrochie sue ne, occasione pressorendi, quisquam accederet ad pressorium eorumdem. Dictus autem Philipus quarumdam terrarum, quas dicebat esse novalia, ab eis decimas exigebat et decem solidos annui redditus, in quibus omnibus eos sibi teneri asserebat instanter. Tandem in nos communi assensu super premissis compromiserunt utrinque. Nos igitur, partibus convocatis, litte (sic) coram nobis super premissis legitime contestata, receptis testibus, attestacionibus, confessionibus et racionibus auditis et plenius intellectis, de prudencium virorum consilio, prenominatum Philipum quantum ad omnia supradicta ab impeticione canonicorum absolvimus, eo modo quod tam ipse quam successores ejus res quas canonici reclamabant perpetuo possidebunt, salvis censibus et justiciis racione censuum ad canonicos pertinentibus, preter unum quarterium vinearum quod, non de judicio, sed de voluntate nostra, vendere tenebitur infra annum, nisi de eorum licentia illud potuerit retinere. Tenebitur predictis canonicis semel solvere dictus Philipus sex vini modios pro predictis deperditis pressorii eorumdem. Item dictos canonicos absolvimus sentencialiter a Philipi peticionibus ei imperpetuum super decimis supradictis et decem solidis silencium imponendo.

Actum anno gracie millesimo ducentesimo duodecimo, mense aprili.

Capitulum Beate Marie Corboliensis omnibus ad quos presentes littere pervenerint in Domino salutem. Noverint presentes pariter et futuri quod Arnulphus de Braia, presbiter de Essona, infra ecclesiam nostram, coram nobis constitutus, ob remedium anime sue et anime Guillelmi fratris sui et antecessorum et benefactorum suorum, donavit in elemosinam in perpetuum ecclesie Beati Exuperii Corboliensis domum suam quam habebat in magno vico apud Corbolium, in claustro Beati Exuperii sitam, cum apendicio posteriori, quam ipse tenebat a dicta ecclesia Beati Exuperii ad censum annuatim persolvendum et ad talliam pro loco et tempore reddendam. Ita tamen dictus Arnulphus dictam domum donavit quod eam quamdiu vixerit habebit, et ad hujus donacionis confirmacionem viginti solidos Parisiensis monete canonicis Beati Exuperii apud Corbolium residentibus singulis annis persolvet, decem videlicet solidos infra octabas Pasche et decem infra octabas festi Sancti Remigii. Preterea coram nobis statutum est quod canonici [Beati] Exuperii, vel ille qui predictam domum, post decessum memorati Arnulphi, tenerent, singulis annis pro anniversario suo et pro anniversario Guillelmi, fratris sui, uno eodemque die celebrando, canonicis et clericis qui intererunt anniversario viginti solidos distribuendos persolvent, canonicis decem et aliis clericis decem. Huic vero donacioni interfuerunt Tierricus cantor et Simon et Robertus canonici Beate Marie, et Ebrardus et Gualterius, ejusdem ecclesie capellani, et Robertus presbiter de Manessiaco et Andreas de Granchia, presbiter, et multi alii. Quod ut ratum fiat et stabile, presentes litteras sigilli nostri caractere fecimus confirmari.

Actum anno gracie millesimo ducentesimo terciodecimo.

Frater Gaufridus, magister Hospitalis Ierosolimitani in Francia, omnibus presentes litteras inspecturis salutem in Domino. Noverint universi quod nos, de consilio et assensu fratrum nostrorum, pro maximo eciam commodo domus nostre de Corbolio, commutavimus capitulo Beati Exuperii Corboliensis quemdam arpennum vinee quem, situm in Braatel, pacifice possidebamus, pro quodam arpenno terre juxta domum nostram de Corbolio in insula sito, quem a dicto capitulo tenebat Reinboldus ad septemdecim denarios de censu et ad unam dreturam ; ita videlicet quod dicte vinee fundum, dominium, censum, decimam, pressoragium, et quicquid juris habebamus in eo dicto capitulo imperpetuum quitavimus, et ipsi dictum arpennum terre et totum jus quod in eo habebant domui nostre de Corbolio habenda imperpetuum quitaverunt. Quod ut ratum fiats et stabile presentem paginam sigilli nostri munimine fecimus roborari.

Actum anno gracie millesimo ducentesimo sexto decimo.

Arnulphus, cantor, totumque Beati Exuperii Corboilensis capitulum omnibus presentes litteras inspecturis in Domino salutem.

Noverint universi quod de tribus arpennis vinearum quos abbas et conventus Beati Dionisii altari Sancte Trinitatis in ecclesia nostra instituto in perpetuum tenendos confirmaverunt, videlicet de arpenno et dimidio in Roissiaco et dimidio in Vineio et uno arpenno in Vallibus de cetero singulis annis solventur priori de Essona viginti solidi de censu in octabis Beati Dionisii a quibuscumque teneantur. Magister enim Guillelmus, nepos Galteri concanonici nostri, unum ex ipsis, scilicet arpentum in Vallibus, tenebit quandiu vixerit, et post ejus obitum ad dictum altare libere revertetur. Nos vero tali confirmationi benigne concordantes, censum nominatum volumus et concedimus, et per presentes litteras sigillo nostro sigillatas ecclesie Beate Marie de Campis confirmamus, salva omni justitia et jure Beati Dionisii excepto quod non poterunt cogi ad vendendum.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo decimo septimo, mense julio.

Omnibus presentes litteras inspecturis, officialis curie Parisiensis in Domino salutem. Notum facimus quod Hugo de Moissiaco in nostra constitutus presencia assignavit ecclesie Beati Exuperii Corboliensis quinque solidos Parisiensium super terram suam de Moissiaco in festo Sancti Johannis Baptiste per singulos annos persolvendos, pro anniversario defuncti G. de Breia camerarii quousque ibi vel alibi dictus Hugo assignaverit quinque solidos Parisiensium pro dicto anniversario, ad voluntatem capituli ecclesie memorate, quam assignacionem promisit, fide prestita, se firmiter servaturum. Girardus vero miles, de cujus feodo dicta terra movet, istam assignacionem concessit et laudavit, et promisit, fide prestita, quod nunquam contra hoc venire aliquatenus attentabit.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo octavo decimo, mense januario.

Petrus, Dei gracia Senonensis archiepiscopus, dilectis suis in Christo capitulo Sancti Exuperii Corboliensis salutem et sinceram in Domino caritatem. Cum vineam quamdam, in censiva vestra sitam, presbitero de Guineville in perpetuum possidendam concesseritis, salvo jure vestro et censu de sex denariis ad duodecim duplicato, prout in litteris vestris vidimus contineri, nos factum illud concedimus et laudamus et sigilli nostri munimine confirmamus.

Actum anno Gracie millesimo ducentesimo vicesimo primo, mense augusto.

Petrus, Dei gracia Beati Dyonisii abbas, et capitulum omnibus presentibus et futuris salutem in Domino. Noveritis quod nos, ad preces dilectorum nostrorum canonicorum Sancti Exuperii Corboliensis, unum arpentum et dimidium vinearum in duabus peciis scilicet in Barbe d'Orge et Coustance, quas a nobis tenebant ad annuum censum sex denariorum et unius oboli, eis et eorum successoribus in perpetuum tenendas concessimus, ita quod pro dictis vineis annuatim de cetero nobis reddent decem et octo denarios censuales ad terminum quo sex denarios et obolum supradictos persolvebant. In cujus rei memoriam presentes litteras sigillis nostris fecimus roborari.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo vicesimo tercio, mense februario.

Capitulum Beati Exuperii de Corbolio universis presentes litteras inspecturis salutem. Notum facimus quod Adam Coillart carnifex accensivit a nobis quamdam domum, que fuit Guiberti Madelinarii, juxta poncellum Beati Exuperii sitam, sibi et suis heredibus in perpetuum possidendam, pro quatuor libris Parisiensium, quarum medietas persolvetur in crastino Natalis Domini, altera vero medietas in crastino atalis Beati Johannis Baptiste persolvetur ; que dicta domus debebat nobis de primo censu decem et novem denarios. Et pro quadam gitea quam dictus Adam faciet super aquam juxta guadum, secundum latitudinem gradus et longitudinem domus quam unquam giteam dictus Adam claudet vel apertam desinet si voluerit, ad augmentum census alios duodecim denarios persolvet. Qui dicti decem et novem et duodecim denarii in festo Beati Exuperii persolventur. Ad cujus rei confirmacionem presentem paginam sigilli nostri munimine corroboravimus.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo vicesimo quarto, mense novembri.

Hanc cartam habet Adam Coillart a nobis pro domo sua.

Galterus, Dei gracia Senonensis archiepiscopus, universis presentes litteras inspecturis in Domino salutem. Noverit universitas vestra quod Andreas de Forgiis, miles, et Johanna, ejus uxor, in nostra constituti, presencia, capitulo Sancti Exuperii Corboliensis, fide data in manu nostra, vendiderunt viginti arpenta nemoris et quarterium siti inter nemus dicti capituli de Villa Dudonis et nemus Templariorum de Savigniaco, pro quinquaginta et septem libris et decem solidis Parisiensium. De qua vendicione plegii sunt recte garentisie, fide data in manu nostra, Gilibertus de Forgiis, Johannes de Nanziaco, Johannes de Murcent. Hanc autem vendicionem Adam de Noisimento, miles, principalis dominus feodi dicti nemoris, et Petronilla, mulier nobilis de Noisimento, a qua dictus Adam tenet feodum supradictum, coram nobis voluerunt et laudaverunt, concedentes et quitantes capitulo predicto quicquid habebant in nemore supradicto ab eodem capitulo in perpetuum possidenda. Ut autem ista vendicio et laudacio firma et inconcussa permaneat in futurum, ad peticionem parcium presentem paginam sigilli nostri munimine fecimus roborari.

Actum apud Meledunum anno gracie millesimo ducentesimo vigesimo sexto, mense marcio.

In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen.

Cum capitulum Sancti Exuperii Corboliensis proposuisset in jure coram officiali Parisiensi contra Theobaldum de Campo Rosato et Philippum de Croa ipsos contra prohibitionem suam cepisse havagium in nundinis Sancti Egidii Corboliensis quarum habet custodiam, et a quolibet havagio sunt immunes, ut idem capitulum asserebat, cum etiam petiisset illud quod ceperant de havagio sibi restitui ab eisdem et injuriam ex hoc sibi illatam ad valorem viginti librarum Parisiensium emendari ; jurisdictione ad nos per mortem episcopi devoluta, Philippo liticedente, et inter dictum capitulum et Theobaldum lite legitime coram nobis contestata, jurato de calumpnia, confessionibus partium auditis et in scriptis redactis, testibus legaliter receptis et prudenter examinatis, attestationibus publicatis et diligenter inspectis, inspecto etiam Celestini pape instrumento super confirmatione libertatis dictarum nundinarum dicto capitulo et sue ecclesie concesso, lite conclusa et juris ordine in omnibus observato, die ad audiendam diffinitivam sententiam assignata, presentibus partibus et pronunciari sentenciam petentibus, de bonorum virorum et juris peritorum consilio, dictum Theobaldum ad reddendum dicto capitulo illud quod cepit in dictis nundinis de havagio condemnamus, adjudicantes nichilominus eidem capitulo contra Theobaldum emendam injurie ad valorem sexaginta solidorum, et centum solidos Parisiensium pro expensis, in omnibus hiis nostra taxatione legitima precedente et juramento procuratoris capituli, speciale mandatum ad jurandum super hiis habentis, subsecuto.

Actum in vigilia Sancti Petri ad Cathedram anno Domini millesimo ducentesimo vicesimo septimo, mense februario.

Omnibus presentes litteras inspecturis capitulum Sancti Exuperii Corboilensis salutem in Domino. Notum sit omnibus tam futuris quam presentibus quod nos concessimus Radulpho, ecclesie nostre capellano, pro eo quod ipse domum quamdam in claustro sitam, ad altare Sancti Thome, in ecclesia nostra constitutum, pertinentem, propriis laboribus et expensis construxit, quod quicumque de cetero dicto altari deserviet decem solidos annuatim persolvet super dictam domum percipiendos die anniversarii dicti Radulphi, de quibus canonicus duplam, clericus vero simplam, accipet portionem. Idem etiam Radulphus, quamdiu vixerit, decem solidos pro dicta domo persolvet singulis annis, in octabis Sancti Johannis Baptiste, in modum predictorum decem solidorum distribuendos, ita quod in dictis octabis pro ipso Radulpho celebrabitur missa Sancti Spiritus annuatim. In cujus rei memoriam et testimonium presentes litteras sigilli nostri munimine fecimus roborari.

Actum in generali capitulo nostro anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo, in octabis Sancti Remigii.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen. Ego Petrus de Donjonno, miles, notum facio omnibus presentes litteras inspecturis quod ego bona fide laudavi et concessi et quitavi ecclesie Beati Exuperii Corboliensis in perpetuum, in manu mortua possidendam, quintam partem hereditatis defuncti Reginaldi de Cramoello, quondam canonici ejusdem ecclesie, quam idem Reginaldus eidem legavit ecclesie ob remedium anime sue. Hoc idem voluit et concessit Margarita uxor mea. Volo eciam ut sciant omnes, tam presentes quam posteri, quod ego, fide prestita corporali, promisi canonicis dicte Ecclesie quod quitacionem istam guarentizarem eidem ecclesie contra omnes homines sicut retrodominus feodi de quo movet hereditas illa. Factum est autem istud in domo Herberti, presbiteri, presentibus magistro Roberto capicerio, Drocone, Simone, cantore, Stephano, Herberto, Ogero, Reginaldo Karoli (sic), capellanis Beate Marie Corboliensis ; Drocone, Petro, Ansello, magistro Haymone, Nicholao, Guillelmo, canonicis ; magistro Gileberto, capicerio ecclesie Beati Exuperii Corboliensis. Ad cujus rei confirmacionem presentes litteras sigilli mei munimine precepi confirmari.

Actum apud Corbolium in vigilia Sanctorum Martyrum Gervasii et Prothasii anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo secundo.

Omnibus presentes litteras inspecturis Reginaldus de Donjonno, Aurelianensis ecclesie archidiaconus, in Domino salutem. Universitati vestre notum facimus quod nos bona fide laudavimus, quitavimus et concessimus ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis inperpetuum in manu mortua possidendam partem hereditatis defuncti Reginaldi de Cramoello, ejusdem ecclesie quondam canonici, quam idem Reginaldus legavit eidem ecclesie ob remedium anime sue. Sciant eciam tam presentes quam futuri quod nos promisimus bona fide canonicis ecclesie supradicte quod quitacionem istam guarentizabimus eidem ecclesie tanquam dominus et retrodominus de quo movet pro parte hereditas supradicta.

Actum Corbolii anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo secundo, mense julio.

Universis presentes litteras inspecturis Reginaldus de Dunjongno, Aurelianensis ecclesie archidiaconus, in Domino salutem. Universitati vestre notum facimus quod nos concessimus et assignavimus ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis decem solidos annui redditus in censu nostro de Vielleruche, singulis annis in crastino Sancti Dionisii percipiendos, hiis qui personaliter intererunt anniversario pro anima Petri de Dunjongno, militis, quondam patris nostri, in dicta ecclesia annuatim faciendo. Volumus eciam quod, nisi supradicti decem solidi soluti fuerint eidem ecclesie die superius assignata, quicumque fuerit dominus supradicti census pro tempore singulis diebus post dictum terminum nomine pene teneatur solvere supradicte ecclesie duodecim denarios Parisienses quousque supradicti decem solidi fuerint persoluti. Quod ut ratum et inconcussum maneat, presentem paginam sigilli nostri appensione fecimus roborari.

Actum apud Corbolium anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo secundo, mense julio.

Universis presentes litteras inspecturis officialis curie Parisiensis in Domino salutem.

Notum facimus quod, in nostra presencia constituti, Philipus de Garenciis, armiger, et Isabellis, ejus uxor, asseruerunt coram nobis se habere et possidere apud Bondoufle viginti arpenta terre arabilis que defunctus Reginaldus de Plesseio, miles, dedit et concessit in maritagium dicte Isabelli, quondam filie sue, ut dicitur, quando contraxit cum Philipo supradicto. Asseruerunt eciam se habere et possidere apud dictam villam undecim solidos censuales supra undecim arpenta necnon el campipartem in undecim arpentis antedictis ; que omnia dicti Philipus et Isabellis recognoverunt se vendidisse et concessisse ecclesie Beati Exuperii Corboliensis, ad opus communitatis dicte ecclesie, pro quatuor viginti libris Parisiensium jam sibi solutis sicut confessi sunt coram nobis, promittentes fide data quod contra vendicionem illam per se vel per alium non venient in futurum, sed predicta omnia dicte ecclesie ad usus et consuetudines Francie contra omnes bona fide garantizabunt. Dicta vero Ysabellis, uxor dicti Philipi, quitavit penitus et expresse quicquid in predicta terra, censu et campiparte habebat vel habere poterat racione dotalii sive alio modo, spontanea non coacta, fide in manu nostra prestita corporali.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo tercio, mense junio.

Guillelmus, permissione divina minister indignus Parisiensis ecclesie, universis presentes litteras inspecturis salutem in Domino.

Notum facimus quod in nostra presencia constitutus Guillelmus de Samesello recognovit quod tenebat ab ecclesia Sancti Exuperii Corboliensis circiter quatuordecim solidos et sex denarios, sicut credit, minuti census in terra de Scceon pro quinque solidis Parisiensium censualibus reddendis annuatim in capite jejunii ecclesie supradicte. In cujus rei testimonium presentes litteras ad peticionem dicti Guillelmi sigillo nostro fecimus roborari.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo tercio, mense Maio.

Ego Guillelmus de Barris, filius quondam G. de Barris bone memorie, notum facio presentibus et futuris quod Johannes cognomine Angevinus, ecclesie Beati Exuperii Corboliensis quondam canonicus, in extrema voluntate sua legavit dicte ecclesie sexaginta solidos censuales quos habebat in territorio pertinente ad castellariam Feritalis. Quod donum G. de Barris, quondam pater meus, pietatis intuitu, ob remedium anime sue et patris sui et antecessorum suorum, de assensu et voluntate Guidonis de Boone, militis, qui idem donum concesserat, a quo Guidone dictus Johannes cognominatus Angevinus censum illum et idem Guido a patre meo tenebat in feodum, concessit et ratum habuit, sicut in ipsius patris mei litteris plenius continetur. Canonici vero prefate ecclesie, non immemores accepti beneficii, concesserunt patri meo anniversarium suum et patris sui singulis annis in predicta ecclesia faciendum. Ego autem et uxor mea predictum donum approbantes et ratum habentes, predictos sexaginta solidos censuales concessimus eidem ecclesie in perpetuum possidendos. In cujus rei recompensacionem canonici prefate ecclesie liberaliter mihi concesserunt anniversarium meum et matris mee singulis annis in ipsa ecclesia sollempniter faciendum. Ut autem donum istud in posterum perpetuum vigorem obtineat, presentes litteras feci sigilli mei munimine roborari.

Actum publice apud Feritatem anno Domini millesimo ducentesimo trigesimo quarto, mense aprili.

Ego Balduinus de Corbolio, miles, et Ysabellis, uxor mea, omnibus presentes litteras inspecturis, notum facimus quod nos laudavimus et concessimus ecclesie Beati Exuperii Corboliensis in manu mortua perpetuo possidendam quintam partem tocius hereditatis defuncti Reginaldi de Cramoel, quondam canonici ejusdem ecclesie, quam idem Reginaldus ob remedium anime sue el antecessorum suorum eidem ecclesie legavit in ele mosinam, et donavit videlicet sex solidos censuales et unum hospitem cum masura sua apud Plessetum Comitis, viginti quinque arpenta terre arabilis site juxta Orengiacum, duo arpenta terre arabilis site juxta Castellionem, tria arpenta uno quarterio minus pratorum sitorum ad vadum, et masuram Guerini le Boistex, sitam apud Viriacum, concedentes et confirmantes canonicis supradicte ecclesie omne jus et omnem justiciam quam antedictus Reginaldus habebat dum viveret in omnibus supradictis. Ratum eciam habemus et confirmamus quod factum fuit super hoc per virum nobilem bone memorie Petrum de Dunjunno, militem, qui feodum de quo movebat antedicta donacio tenebat a nobis, et qui supradictam elemosinam laudavit et concessit sepedicte ecclesie perpetuo possidendam in manu mortua sicut in ipsius Petri litteris super hoc confectis vidimus plenius contineri. Promisimus eciam canonicis ejusdem ecclesie quod nos bona fide omnia supradicta garantizabimus eisdem contra omnes homines quociens opus fuerit et super hoc fuerimus requisiti. In cujus rei memoriam et testimonium, presentes litteras sigilli nostri munimine fecimus roborari.

Actum publice apud Dravel anno Domini millesimo ducentesimo trigesimo quarto, mense novembri.

Omnibus presentes litteras inspecturis capitulum Beate Marie Parisiensis in Domino salutem.

Notum facimus quod, cum capitulum Beati Exuperii Corboliensis teneret a nobis tria arpenta vinearum sita apud Corbolium, in territorio quod dicitur Braatel, ad duos solidos annui census, et nos dictum capitulum Sancti Exuperii compelleremus ad hoc quod dictas vineas extra manum suam poneret, tandem inter nos et dictum capitulum de communi assensu utriusque partis fuit ita compositum quod predicta tria arpenta vinearum a nobis tenebit et in perpetuum possidebit libere et quiete pro sex solidis Parisiensium, quos in festo Beati Remigii, nobis reddere tenebitur annuatim, retento nobis in predictis vineis, pressoragio, justicia et omni alio jure, hoc excepto quod non poterimus de cetero dictum capitulum compellere ad ponendum dictas vineas extra manum suam vel vendendum. Et ut istud ratum et stabile permaneat presentes litteras sigilli nostri munimine fecimus roborari.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo quarto, mense novembri.

Omnibus presentes litteras inspecturis officialis curie Parisiensis in Domino salutem.

Notum facimus quod in nostra presencia constitutus Guillelmus de Nagiaco, canonicus Autissiodorensis, recognovit se vendidisse canonicis ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis medietatem cujusdam domus quam dicebat se habere in quadam domo que fuit Terrici Galeran, apud Corbolium site, ut dicitur, in claustro et censiva ejusdem ecclesie, pro quadraginta libris Parisiensium jam solutis prout confessus est coram nobis. Promisit insuper fide in manu nostra prestita corporali quod contra vendicionem predictam per se vel per alium non veniet in futurum, et quod eamdem vendicionem dictis canonicis ad usus et consuetudines Francie garantizabit contra omnes. Emelina autem de Darenci, mater dicti Guillelmi, Durandus Briseboc, et Eremburgis ejus uxor, soror dicti Guillelmi, in nostra presencia constituti voluerunt, laudaverunt et concesserunt vendicionem predictam, et promiserunt, fide media, quod contra eandem per se vel per alium non venient in futurum. Quod ut ratum et firmum permaneat presentes litteras ad peticionem predictorum sigillo curie Parisiensis duximus roborandas.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo quarto, mense marcio.

Omnibus tam presentibus quam futuris presentes litteras inspecturis capitulum Beati Exuperii Corboliensis eternam in Domino salutem.

Notum facimus quod nos tradidimus et concessimus Helye Anglico et Hodeardi, ejus uxori, domum nostram sitam in magno vico, liberam et quittam ab omnibus consuetudinibus, sibi et eorum heredibus imperpetuum pacifice possidendam pro quinquaginta solidis Parisiensium censualibus nobis et successoribus nostris singulis annis hiis terminis persolvendis, videlicet duodecim solidis et sex denariis in octabis Beati Remigii et aliis duodecim solidis et sex denariis in octabis Nativitatis, in die Circoncisionis Domini ; et aliis duodecim solidis et sex denariis in octabis Resurreccionis Domini ; et aliis duodecim solidis et sex denariis in octabis Sancti Johannis Baptiste. Dicti vero Helyas et Hodeardus, uxor ejus, in manu nostra fidem prestiterunt corporalem quod ipsi infra tres annos continuos ponerent centum solidos Parisiensium in emendacionem dicte domus. Quod ut ratum et stabile permaneat et memorie commendetur in posterum, ad peticionem dictorum Helye et Hodeardi presentes litteras sigilli nostri munimine fecimus roborari.

Actum publice apud Corbolium anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo quarto.

Omnibus presentes litteras inspecturis officialis Odonis, ecclesie Parisiensis archidiaconi, in Domino salutem.

Notum facimus quod Richardus et Renaudus de Villa Dudone fratres, in nostra presencia constituti, laudaverunt et concesserunt vendicionem masure et quarumdam terrarum arabilium sitarum apud Villam Dudonem, quam masuram et terras dicebant Petronillam, matrem suam, vendidisse ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis pro sexaginta libris Parisiensium, promittentes fide prestita corporali quod contra hujusmodi vendicionem, per se vel per alium, non venient in futurum, et quod eidem ecclesie dictam terram et masuram garantizabunt bona fide ad usus et consuetudines Francie contra omnes. In cujus rei memoriam et testimonium presentes litteras sigillo curie nostre fecimus confirmari vel consignari.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo quinto, mense januario.

Omnibus presentes litteras inspecturis officialis curie Parisiensis in Domino salutem.

Notum facimus quod Robertus, capellanus in ecclesia beate Marie Corboliensis, coram nobis constitutus, asseruit quod ipse emerat a Petro Gontier et ab Adam, ejus filio, quandam vineam sitam, ut dicitur, in territorio de Vignon sub canonicis Sancti Exuperii Corboliensis, tali condicione quod eandem vineam teneret in villenagio a canonicis antedictis, et promisit quod dictam vineam teneret ab ipsis canonicis in villenagium ut superius est dictum.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo sexto, mense junio.

Omnibus presentes litteras inspecturis ego J. Briardi, miles et dominus de Villaribus, salutem in Domino.

Universitati vestre notum facio quod ego, de assensu et voluntate karissime uxoris mee, Margarete, totam terram arabilem sitam apud Bondoufle que fuit defuncti Reginaldi de Plesseto, militis, quam terram Philipus de Garencières, armiger, accepit in maritagium cum Ysabelli, uxore sua, filia dicti Reginaldi, et campipartem undecim arpentorum alterius terre arabilis site juxta predictam terram, et undecim solidos Parisiensium censuales sitos super undecim arpenta terre, que omnia dictus Philipus et Ysabellis uxor sua predicta, vendiderunt ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis, ad opus communitatis ejusdem ecclesie, pro octoginta libris Parisiensium, laudavi et concessi tanquam primus dominus dicte ecclesie in manu mortua quiete et pacifice in perpetuum possidenda, de cujus feodo movebant omnia supradicta, quitans et concedens eidem ecclesie omnem justiciam et omne jus quod habeo vel habere possum in omnibus supradictis. Promisi eciam bona fide me garentizaturum contra omnes hec omnia predicte ecclesie ad usus et consuetudines Francie quocienscumque opus fuerit et ex parte dicte ecclesie super hoc fuero requisitus, et quod contra quitacionem istam et concessionem per me vel per alios non venirem in futurum. Quod ut ratum et stabile permaneat et memorie commendetur in posterum, presentes litteras sigilli mei munimine roboravi.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo trigesimo septimo, mense maio.

Omnibus presentes litteras inspecturis ego Ferricus de Joiaco, miles et dominus de Vallibus, salutem in Domino. Notum facio universis tam presentibus quam futuris quod ego, assensu et voluntate spontanea nobilis mulieris domine Maltildis, uxoris mee, totam terram arabilem sitam apud Bondoufle que fuit defuncti Reginaldi de Plesseto, militis, quam terram Philipus dictus de Garencières, armiger, accepit in maritagium cum Ysabelli uxore sua, filia dicti Reginaldi, et campipartem undecim arpentorum alterius terre arabilis, site juxta predictam terram et undecim solidos Parisiensium censuales, sitos super dictos undecim arpentos terre, que omnia dictus Philipus et Ysabellis, uxor sua predicta vendiderunt ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis ad opus communitatis ejusdem ecclesie pro octoginta libris Parisiensium, laudavi et concessi ego Ferricus predictus, secundus dominus feodi, predicte ecclesie in manu mortua quiete et pacifice in perpetuum possidenda, quitans et concedens eidem ecclesie quicquid juris habeo vel habere possum in omnibus supradictis. Promisi eciam bona fide me garentizaturum predicte ecclesie omnia predicta sicut secundus dominus feodi debet garentizare, et quod laudacionem istam et concessionem per me vel per alios de cetero dicte ecclesie non turbabo, et quod predictas laudacionem et quitacionem non contraveniam in futurum vel per alios nullatenus attemptabo. In quorum omnium memoriam et testimonium presentes litteras sigilli mei munimine feci roborari.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo septimo, mense junio.

Galterus, Dei gracia Senonensis archiepiscopus, universis presentes litteras inspecturis salutem in Domino.

Notum facimus quod nos compromissionem factam a dilectis nostris capitulo Sancti Exuperii Corboliensis et Johanne, presbitero de Soisiaco [super] Scolam in dilectos nostros R. decanum Meledunensum et magistrum Johannem capicerium Beati Exuperii Corboliensis, super decimis novalium parrochie de Soisiaco super Scolam, ratam habemus plenius et acceptam. In cujus rei testimonium presentes litteras sigilli nostri testimonio duximus roborandas.

Datum Senonibus die mercurii post octabas Penthecostes anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo septimo.

Odo, divina permissione humilis abbas Sancti Dionysii in Francia, et ejusdem loci conventus omnibus presentes litteras inspecturis salutem in Domino.

Notum facimus universis quod nos quoddam arpentum vinee, situm apud Roissiacum in censiva domus nostre de Essona, quod fuit Radulphi Anglici, quondam in ecclesia Sancti Exuperii de Corbolio capellani, pro quo arpento solebant singulis annis reddi priori domus nostre de Essona solummodo tres denarii censuales, concessimus ecclesie Beati Exuperii Corboliensis in manu mortua in perpetuum pacifice possidendum pro tribus solidis Parisiensium annuatim priori domus nostre predicte, qui pro tempore erit, persolvendis in octabis Beati Dionysii ; ita quod fructus dicte vinee in usum et augmentum panis Quadragesimalis ejusdem ecclesie convertantur. Pressoragium vero et totam justiciam sicut hucusque in eadem vinea habuimus in manu nostra in perpetuum retinemus. Hoc eciam non est permittendum quod fructus predicte vinee in augmentum panis predicti postea distribuentur singulis annis in eadem ecclesia canonicis, capellanis beneficiatis in dicta ecclesia, et eciam vicariis secundum quod alius panis eisdem in predicta ecclesia distribui consuevit.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo octavo, mense januario.

Omnibus presentes litteras inspecturis prior Sancti Guenaili de Corbolio Parisiensis dyocesis, judex unicus a domino papa delegatus, salutem in Domino.

Noverint universi quod cum dominus Stephanus Lemovicensis, capellanus in ecclesia Sancti Exuperii Corboliensis, ad altare Sancti Clementis beneficiatus, traheret in causam coram nobis auctoritate apostolica Radulphum dictum Cacheban de Castris, laicum, et peteret ab ipso Radulpho ut ipse redimeret quamdam decimam sitam in parrochia de....., ut dicitur, quam ecclesie sancti Exuperii Corboliensis ad opus predicti altaris pignori obligaverat pro viginti libris Parisiensium prout in litteris curie Parisiensis sigillo curie sigillatis vidimus plenius contineri ; et cum idem Stephanus ab eodem Radulpho peteret novem modios bladi sibi reddi pro admodiacione dicte decime de anno nuper preterito ; et cum diu super predictis coram nobis inter partes predictas litigatum fuisset, et idem Radulphus impotenciam redimendi dictam decimam et solvendi dictum bladum allegasset, et se ad omnia predicta teneri bene recognovisset, spontaneus, non coactus, tandem de bonorum ac prudentum virorum consilio et ad preces quorumdam amicorum dicti Radulphi de predictis omnibus coram nobis in hunc modum fuit ordinatum, videlicet quod predictus Radulphus usque ad quatuor annos continuos infra octabas Natalis Domini dicto Stephano vel dicte ecclesie annuatim reddet centum solidos Parisiensium pro redemptione decime supradicte quousque dicte viginti libre Parisiensium integraliter persolvantur et quod dicto Stephano vel ejus mandatori infra instans festum Omnium Sanctorum reddet dimidium modium bladi laudabilis pro anno nuper preterito, et alium dimidium modium bladi pro admodiatione dicte decime de anno presenti, et post dictum festum Omnium Sanctorum dicta decima, quousque a dicto Radulpho prout superius dictum est fuerit redempta, in manu dicti Stephani remanebit, et de eadem decima quamdiu pignus duraverit faciet voluntatem suam. De predictis autem omnibus prout superius scripta sunt et divisa firmiter tenendis et inviolabiliter observandis, predictus Radulphus in manu nostra fidem prestitit corporalem, supponendo se juridictioni nostre, ubicumque esset et se transferret, quod nos possemus ipsum excommunicare auctoritate apostolica si deficeret in aliquo predictorum. Has autem pactiones et ordinationes voluit et concessit coram nobis dominus Radulphus dictus Episcopus, capellanus ad dictum altare cum predicto Stephano beneficiatus. In quorum omnium memoriam et testimonium ad peticionem utriusque partis presentes litteras sigilli nostri munimine duximus roborandas.

Actum publice anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo nono, mense aprili.

Galterus, Dei gracia Senonensis archiepiscopus, universis presentes litteras inspecturis salutem in Domino.

Noveritis quod cum contencio verteretur inter capitulum Beati Exuperii Corboliensis, ex una parte, et Johannem, presbiterum de Soisiaco super Scolam, ex altera, super decimis quorumdam novalium sitorum infra metas dicte ecclesie parrochialis de Soisiaco, quas dictus presbiter petebat a dicto capitulo racione sue ecclesie supradicte, ad quam de jure communi asserebat eas pertinere per constitucionem Concilii Generalis, tandem de consensu parcium inter eos compositum est in hunc modum : videlicet quod dictum capitulum singulis annis in perpetuum in octabis Omnium Sanctorum dicto presbitero et eciam ejus successoribus solvere tenebitur quatuor sextaria silliginis, ad mensuram Corbolii, pro decima omnium novalium tam presencium quam futurorum et faciendorum in terra parrochie de Soisiaco que nunc est capituli supradicti ; et dictus presbiter concessit dicte ecclesie Beati Exuperii predicta novalia facta vel facienda in dicta ecclesie terra, et quicquid juris in eis habebat vel habere poterat, auctoritate concilii generalis vel alia qualibet racione ; et renunciavit idem presbiter omni privilegio et omni juris auxilio ad predicta novalia repetenda tam pro se quam pro ecclesia sua supradicta. Nos autem, composicionem eamdem ratam et gratam habentes, eam sigilli nostri auctoritate duximus confirmandam.

Actum apud Corbolium in festo Beatorum apostolorum Petri et Pauli anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo nono.

Omnibus presentes litteras inspecturis capitulum Beate Marie Corboliensis eternam in Domino salutem.

Cum a Guillelmo de Plesseïo et Avelina, uxore sua, coram officiali Parisiensi peteremus decem solidos Parisiensium annui redditus quos defunctus Hunoudus dictus Bos, quondam pater dicte Aveline, ecclesie nostre in ultima voluntate legavit in elemosinam super granchiam suam sitam in vico Sancti Johannis Corboliensis, in censiva capituli Beati Exuperii Corboliensis, Johannis de Trossolio, clerici, et domini Philippi de Cantu Lupi, militis, ut dicebant predicti Guillelmus et Avelina, quam granchiam idem Guillelmus et Avelina, uxor sua, jure hereditario tenent et possident ex capite dicti Hunoudi, et cum pacifice predictos decem solidos post decessum dicti Hunoudi annuatim receperimus a dicta Avelina et primo marito suo et dicto Guillelmo, dictus Guillelmus, coram officiali Parisiensi pro se et pro uxore sua predicta personaliter constitutus, recognovit quod predictos decem solidos dictus

Hunoudus ecclesie nostre legaverat super dictam granchiam, et voluit et concessit quod dicti decem solidi essent assignati super granchiam supradictam ; et petiit a nobis idem Guillelmus ne de cetro super alia tenementa dicti Hunoudi, occasione dictorum decem solidorum, aliquid peteremus in futurum. Et nos eidem concessimus quod nos de cetera nichil peteremus in aliis tenementis predicti Hunoudi, quecumque sint, occasione legati supradicti. In quorum omnium memoriam et testimonium, ad instantem petitionem predictorum Guillelmi et ejus uxoris, presentera cartulam sigilli nostri munimine duximus roborandam.

Actum publice anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo nono, mense junio.

Galterus, Dei gracia Senonensis archiepiscopus, omnibus presentes litteras inspecturis salutem in Domino.

Noverint universi quod cum Maria de Barris laborans in extremis legasset Guillelmo, presbitero de Balencuria, quandam domum sitam in censiva Beati Exuperii Corboliensis, quam ab eadem ecclesia tenebat ad tres denarios censuales dominica post Ascensionem Domini annis singulis dicte ecclesie persolvendos, et capitulum dicte ecclesie compelleret dictum Guillelmum ad vendendum dictam domum eo quod non volebat censivas suas dimittere in manu mortua, tandem, de consensu parcium, compositum est inter eos in hunc modum, videlicet quod dictum capitulum concessit eidem presbitero domum predictam tenendam ad vitam suam, vel quandiu rexerit dictam ecclesiam de Balencuria, ad tres denarios censuales sibi annuatim reddendos dominica post Ascensionem Domini, salvis predicto capitulo omni justicia pertinente ad censivam et jure, redditu, ac omnibus que sibi debentur racione aliarum domorum ejusdem loci in censiva sua existencium que sunt ejusdem condicionis. In cujus rei memoriam et testimonium, presentes litteras sigilli nostri autoritate duximus confirmandas.

Datum apud Corbolium in crastino Beatorum Apostolorum Petri et Pauli anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo nono.

Galterus, Dei gracia Senonensis archiepiscopus, omnibus presentes litteras inspecturis salutem in Domino.

Notum facimus quod cum esset contencio inter capitulum Beati Exuperii Corboliensis ex una parte, et Guillelmum, presbiterum de Balencuria, ex altera, super eo quod idem capitulum petebat ab eodem presbitero quod ipse extra manum suam poneret quamdam particulam pratelli sui de Balencuria que de censiva ipsius capituli movebat, sicut dictum capitulum asserebat, tandem inter ipsos compositum est in hunc modum quod prefatum capitulum concessit quod presbiter predictus et successores sui, presbiteri de Balencuria, teneant et possideant in perpetuum particulam eandem pratelli sub annuo censu duorum denariorum Parisiensium sibi annuatim solvendorum die dominica post Ascensionem Domini, salva sibi nichilominus omni justicia tanquam de censiva, et juribus pertinentibus ad justiciam censualem. In cujus rei testimonium et munimen presentes litteras ad peticionem parcium sigilli nostri munimine duximus roborandas.

Actum apud Corbolium anno Domini millesimo ducentesimo tricesimo nono, mense julio.

Universis presentes litteras inspecturis Seguinus, decanus Meledunensis, salutem in Domino.

Noveritis quod in nostra presencia constitutus Gilebertus de Dumo, miles, recognovit et approbavit quod defunctus Guillelmus de Chancolia, clericus, quondam frater ejus, in ultima voluntate legavit Johanni, clerico de Corbolio, filio Hodierne Cerarie, usumfructum tocius quinte partis tocius hereditatis sue quoad viverit tantummodo possidendum ; et proprietatem, et dominium, et quicquid habebat juris, dominii, proprietatis, et alterius juris in tota dicta quinta parte in puram et perpetuam elemosinam, ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis legavit percipienda, statim finito usufructu, et perpetuo possidenda. Asseruit nichilominus idem Gilebertus coram nobis se finasse cum capitulo dicte ecclesie ad sexaginta solidos Parisiensium annui redditus dicto capitulo vel eis qui curam habent ab ipso annis singulis, in octabis Assumpcionis Beate Marie, cum res ad ipsum capitulum devenerit, percipiendos ab ipso capitulo super vineam de Perreto que fuit dicti Guillelmi, ut dicitur, sitam in censiva Richardi Grafart, ita quod, si dicta summa pecunie tempore suo ad dictum terminum integre non fuerit persoluta, dictum capitulum fructus dicte vinee in manu sua poterit capere et habere seu vendere usque ad summam debiti declarati. Et si forte contingeret quod de fructibus dicte vince dicti sexaginta solidi non possint haberi, idem capitulum recursum habebit ad residuum tocius hereditatis dicti Guillelmi, quod idem Gilebertus nunc possidet, et ad viginti solidos annui census quos idem Gilebertus habebat, ut dicebat, in parrochia de Balencuria apud Saucetum. Que omnia idem Gilebertus dicto capitulo ad hoc perfaciendum (sic) obligavit coram nobis ; et de hiis tenendis et bona fide perficiendis, et quod dicte ecclesie infra annum de predictis convencionibus faciet haberi litteras domini archiepiscopi Senonensis, sigilli ejus confirmatas, fidem in manu nostra prestitit corporalem.

Datum ad peticionem dicti Gileberti anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo primo, mense maio.

Universis presentes litteras inspecturis frater Theobaldus, dictus abbas Vallis Sarnaii, totusque ejusdem loci conventus, salutem in Domino.

Notum facimus quod nos, assensu et voluntate omnium nostrum et singulorum, diligenti tractatu prehabito in capitulo nostro, in recompensacione et nomine escambii, pro quinque solidis Parisiensium annui redditus tantummodo quos capitulum Sancti Exuperii Corboliensis nobis et ecclesie nostre contulit super redditibus suis de Balencuria, annis singulis in festo Sancti Remigii apud domum nostram de Roisiaco persolvendis, sicut in ejusdem litteris capituli continetur, damus et concedimus eidem capitulo et ejus ecclesie duodecim denarios censuales de censu in perpetuum possidendos, cum omni justicia et dominio et omnibus aliis ad censum, dominium, justiciam pertinentibus que possumus habere ibidem, quos duodecim denarios habebamus Corboili de censu super domum quamdam sitam Corbolii in magno vico inter domum Jaqueline la Bricharde et domum Bertaudi de Pareto, que dicitur domus Theolbaldi de Moreto, militis, liberam et quitam ab omni coustuma, ita quod tenetur dictum capitulum et conventum est Theolbaldum de Moreto, militem, et ejus heredes tenere et conservare, ad usus et libertatem, quibus nos tenebamur eisdem. Predictos autem duodecim denarios censuales cum omnibus predictis tenemur et promittimus per stipulacionem solempnem garantizare et liberare libera et quita contra omnes dictis capitulo et ejusdem capituli ecclesie, tenenda in manu mortua, sine coactione vendendi aut extra manum suam ponendi. Et de hoc et ad omnia supradicta tenenda, facienda et adimplenda, et dictis capitulo et ecclesie sicut dictum est contra omnes liberanda, nos, successores nostros, monasterium nostrum et bona ejusdem obligamus eisdem specialiter et expresse ; et promittimus bona fide quod contra predicta vel aliquid predictorura nullatenus veniemus. Et renunciamus expresse beneficio juris restitucionis in integrum, et omni juris canonici et civilis auxilio per quod possemus illud jus restitucionis in integrum petere et obtinere et omni probacioni juris vel facti per testes vel instrumenta faciende, ad probandum nos et monasterium nostrum super hoc facto lesos esse. Renunciamus eciam omni actioni et excepcioni juris vel facti que contra presens instrumentum vel contra hoc factum posset opponi, et omnibus litteris apostolicis impetratis vel impetrandis contra eos super hoc facto, et volumus quod nobis non valeant nec prosint contra eos. In cujus rei testimonium et munimen presentes litteras sigillo nostro sigillavimus. Actum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo primo, mense julio.

Omnibus tam presentibus quam futuris, presentes litteras inspecturis, capitulum Beate Marie de Corbolio eternam in Domino salutem.

Notum facimus universis quod, cum defunctus Hunoudus dictus Bos in ultima voluntate legasset ecclesie nostre decem solidos Parisiensium annui redditus pro anniversario suo in ecclesia nostra annuatim in perpetuum faciendo, assignatos super quamdam granchiam quam ipse Hunoudus habebat apud Corbolium sitam in vico sancti Johannis in censiva capituli Beati Exuperii Corboliensis et domini Philippi de Cantu Lupi, militis, et in censiva Johannis de Trossolio, clerici, et cum predicti domini censive nos compellerent ad vendendum dictos decem solidos, et nullo modo vellent sustinere quod amplius dictos decem solidos in manu nostra teneremus, nos Guillelmo dicto de Plesseto et Aveline, uxori sue, quondam filie predicti Hunoudi, predictos decem solidos vendidimus pro centum solidis Parisiensibus, et eisdem Guillelmo et Aveline ac eorum heredibus dictos decem solidos penitus et expresse quitavimus et concessimus in perpetuum jure hereditario pacifice tenendos et percipiendos, promittentes bona fide quod contra predictos venditionem, quitationem et concessionem de cetero non veniemus in futurum. Ut autem hec omnia rata et inviolabilia permaneant in posterum presentes litteras sigilli nostri munimine duximus roborandas.

Actum publice anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo primo, mense martio.

Omnibus presentes litteras inspecturis Hemardus, decanus Meledunensis, salutem in Domino.

Notum facimus quod, in nostra presencia constituti, dominus Theolbaldus de Moreto, miles, et domina Maltildis, ejus uxor, recognoverunt se vendidisse in perpetuum pro viginti sex libris Parisiensum capitulo Sancti Exuperii Corboliensis quamdam domum, sitam apud Corbolium, in Magno Vico, in censiva capituli supradicti, promittentes, fide in manu prestita, quod contra vendicionem istam per se vel per alios non venient in futurum, et quod dictam domum eidem capitulo garantizabunt imperpetuum contra omnes. Dicta autem mulier quitavit coram omnibus, spontanea, non coacta, ut dicebat, quicquid in dicta domo habebat aut habere poterat, racione dotalicii aut alio quocunque modo, fide prestita corporali.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo tertio, mense decembri.

Universis presentes litteras inspecturis Johannes, archidiaconus Meledunensis, salutem in Domino.

Notum vobis facimus quod in presencia nostra constitutus Guillelmus de Samoessel, clericus, recognovit coram nobis quod contencio erat coram magistro Gaufrido de Pontibus, canonico Beate Marie Laudunensis, judice a domino papa delegato, inter ipsum ex una parte, et capitulum Beati Exuperii Corboliensis ex altera, super quatuordecim solidis et sex denariis censualibus et omnimodo censu, dominio et justicia, et omnibus ad justiciam pertinentibus, scilicet ventis, laudemiis, investituris, foragio, pedagio, rotagio, pressoragio, decima et omnibus aliis quecumque ipse Guillelmus se et antecessores suos confessus est tenuisse ab ecclesia supradicta in terra de Sacro Portu, de Ceson, de Savigniaco et in partibus illis ad quinque solidos census capitalis reddendos annuatim ecclesie supradicte in capite jejunii. Recognovit eciam quod, mediantibus bonis viris, de consensu parcium, compositum est inter ipsos in hunc modum, vididicet quod idem Guillelmus in omnibus predictis jus esse capituli et ecclesie recognovit, et predicta omnia reddidit et quitavit ecclesie supradicte ; et promisit idem Guillelmus quod ab omnibus heredibus, qui in predictis poterunt aliquid de jure reclamare, faciet per litteras autenticas predicta penitus confirmari et concedi ecclesie supradicte ; et si quid per ipsum, seu antecessores suos, quod ad jus ecclesie pertineat fuerit alienatum, idem Guillelmus tenebitur per juramentum suum ecclesie et capitulo relevare et revocare et restituere ecclesie supradicte. Omnia autem supradicta et singula et quicquid in eis juris habebat vel habere poterat dictus Guillelmus quitavit ecclesie supradicte coram nobis in perpetuum et concessit ; et fidem dedit quod contra predicta sive aliquid predictorum per se vel per alium venire nullatenus attemptabit, sed pro posse suo contra omnes garantizabit et bona fide procurabit, et servabit, et faciet observari omnia supradicta et singula ab omnibus supradictis sub ypoteca rerum suarum. Nos autem ad peticionem dicti Guillelmi presentes litteras sigilli nostri munimine fecimus roborari.

Actum anno Domini millesime ducentesimo quadragesimo quarto, mense aprili.

Omnibus presentes litteras inspecturis officialis curie Parisiensis in Domino salutem.

Notum facimus quod in nostra presencia constituta nobilis mulier Marguareta de Lanorville, vidua, recognovit se vendidisse ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis ad opus communitatis ejusdem ecclesie in perpetuum pro triginta libris Parisiensium sibi jam solutis, sicut ipsa confessa est coram nobis, viginti sex solidos et sex denarios et obolum minuti census cum omni jure, jurisdicione et dominio que in eisdem habebat vel habere poterat quocumque modo, quos viginti sex solidos et quinque denarios et obolum minuti census ipsa Margarita dicebat se habere apud Lardiacum, tam in hostisia quam in terris et vineis sitis apud Lardiacum, ut dicebat, moventibus de feodo domini Thome de Sancto Verano, militis, ut dicitur. Promisit eciam dicta Margareta, fide in manu nostra prestita corporali, quod contra vendicionem istam jure hereditario, racione dotalicii, aut alio modo per se vel per alium non veniet in futurum et quod predictum censum et quicquid juris habebat in eodem, dicte ecclesie ad opus communitatis predicte garantizabit et liberabit in perpetuum ad usus et consuetudines Francie contra omnes. Johannes vero, filius dicte Margarete, Ysabellis et Leticia, filie ejusdem Margarete, dominus Philipus de Garencieres, miles, maritus dicte Ysabellis, et Petrus de Valenton, maritus dicte Leticie, vendicionem hujusmodi voluerunt, laudaverunt et pariter quitaverunt, et de non venire contra et de predicta recta garencia ferenda quilibet in solidum fidem in manu nostra corporaliter prestiterunt. Prefatus vero Thomas de Sancto Verano, miles, coram nobis constitutus, primus dominus feodi, ut dicebat, vendicionem hujusmodi voluit, laudavit pariter et quitavit, et de non veniendo contra et de garandia ferenda tanquam primus dominus feodi contra omnes qui racione primi domini in predictis aliquid reclamarent, fidem in manu nostra prestitit corporalem.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo quarto, mense februario.

Omnibus presentes litteras inspecturis capitulum Beate Marie Corboliensis salutem in Domino.

Notum facimus universis quod in nostra presentia constitutus Gaufridus dictus de Seintriaco, in ecclesia Sancti Exuperii de Corbolio capellanus beneficiatus, legavit et dedit in puram et perpetuam elemosinam ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis ad opus communitatis ecclesie domum suam sitam in Judearia de Corbolio et unum arpentum et dimidium vinee site in territorio de Buinart, ut dicitur ; et predictas domum et vineam concessit in perpetuum predicte ecclesie post decessum suum pacifice tenendas et possidendas. In quorum omnium memoriam et testimonium ad instantem peticionem ipsius Gaufridi presentes litteras sigilli nostri munimine fecimus roborari.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo octavo, mense junio.

Universis presentes litteras inspecturis, officialis curie Parisiensis salutem in Domino.

Notum facimus quod coram nobis constitutus Johannes de Bucornu, armiger, crucesignatus, in Terram Sanctam proficisci proponens, ut dicebat, causa sue ultime voluntatis disponens de rebus suis legavit ecclesie Sancti Exuperii de Corbolio, in puram et perpetuam elemosinam pro anniversario suo et domine Aveline, matris ejus, in eadem ecclesia celebrandis in perpetuum, totum quintum terre ipsius Johannis site, ut dicitur, apud Bucornu, ita tamen quod si heredes ipsius Johannis dictum quintum babere voluerint, ipsi tenebuntur assedere eidem ecclesie Sancti Exuperii viginti solidos Parisiensium annui redditus ab eadem ecclesia percipiendos in posterum pro dicto quinto. Quod autem audivimus, hoc testamur, salvo jure alieno.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo octavo, mense junio.

Omnibus presentes litteras inpecturis Capitulum Beate Marie de Corbolio salutem in Domino.

Notum facimus quod cum contencio verteretur inter nos ex una parte, et capitulum Sancti Exuperii ex altera, super quadam pecia vinee et proventibus ejusdem, et super quadam domo sitis in territorio de Veteri Foro, in censiva capituli Beati Exuperii de Corbolio, quas vineam et domum defunctus Adam dictus de Moreto, clericus, in ultima voluntate, ecclesie nostre legavit, ut dicebamus, in elemosinam condicione tali quod ecclesia Beati Exuperii Corboliensis haberet medietatem predictarum domus et vinee pro altera medietate domus et vinee nostre ecclesie in perpetuum mortificanda, ita tamen quod nos dicto capitulo Beati Exuperii pro medietate domus et vinee in festo Beati Remigii quatuor solidos Parisiensium annui census reddere teneremur, ut dicebat dictum capitulum Beati Exuperii, salvis eidem capitulo Beati Exuperii omni justicia et dominio et omnibus aliis ad censivam pertinentibus ; tandem super contencione predicta et super omnibus aliis contencionibus que mote erant vel moveri poterant inter nos et predictum capitulum Beati Exuperii occasione predictarum domus et vinee et dicti census, in viros providos et honestos Fratrem Girardum, priorem domus Hospitalis Jerosolimitani de Corbolio, et magistrum Petrum, presbiterum de Veteri Corbolio, ad invicem compromisimus, promittentes sub pena viginti librarum Parisiensium nos firmiter servaturos quicquid predicti duo arbitri infra octabas instantis Assumpcionis Beate Marie super contencione predicta per arbitrium suum pace de consensu parcium vel judicio dignum duxerint statuendum et ordinandum, alioquin ex tunc eorum juridictio expiraret.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo octavo, mense julio.

In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo octavo, die assignata in crastino Beati Laurencii, Beate Marie et Beati Exuperii capitulis Corbolii coram nobis Girardo, priore Hospitalis Corboliensis, et Petro, presbitero de Veteri Corbolio, ad proferendum arbitrium super causa que vertebatur inter dicta capitula, de qua in nos compromissum, super quadam pecia vinee et proventibus ejusdem et super quadam domo sitis in territorio de Veteri Foro, in censiva dicti Capituli Sancti Exuperii, quas vineam et domum defunctus Adam, dictus de Moreto, clericus, in ultima voluntate legavit in elemosinam ecclesie Beate Marie, condicione tali quod ecclesia Beati Exuperii haberet medietatem predictarum domus et vinee pro altera medietate earumdem domus et vinee ecclesie Beate Marie in perpetuum mortificanda, ita tamen quod eadem ecclesia dicto capitulo Beati Exuperii pro medietate domus et vinee in festo Beati Remigii quatuor solidos annui census reddere teneretur, ut dicebat dictum capitulum Beati Exuperii, salvis eidem capitulo Beati Exuperii omni justicia et dominio et omnibus aliis ad censivam pertinentibus. Nos autem, communicato bonorum consilio, inspectis omnibus que nos movere poterant, partibus presentibus et jus sibi reddi petentibus, dicta die assignata, arbitrium nostrum protulimus in hunc modum videlicet quod capitulum Beati Exuperii medietatem legati sicut superius est expressum recipiat, si placeat, pro alia medietate, sicut predictum est, ecclesie Beate Marie mortificanda, salvis eidem capitulo Beati Exuperii omni justicia et dominio et omnibus aliis ad censivam pertinentibus. Si vero dictum capitulum Beati Exuperii dictam medietatem dicto capitulo Beate Marie mortificare noluerit, totum legatum integraliter percipiet ecclesia Beate Marie ; et, si dictum capitulum Sancti Exuperii predicta mortificaverit, dicta ecclesia Beate Marie dicto capitulo Beati Exuperii duos solidos censuales in festo Sancti Remigii reddere tenebitur annuatim, ita tamen quod dictum capitulum Beate Marie non tenebitur garentizare dictum capitulum Beati Exuperii contra heredes dicti defuncti, nec eciam ecclesia beate Marie laudes et ventas dicto capitulo Beati Exuperii reddere tenebitur pro quadam summa pecunie heredi dicti defuncti a capitulo Beate Marie data, nisi probatum fuerit sufficienter quod dictum legatum excederet quintam partem hereditatis dicti defuncti. Quod si eciam esset probatum, non teneretur reddere nisi pro rata excessus, nec tenerentur ponere extra manum suam illum excessum si canonici Beati Exuperii medietatem teneant predictorum. De proventibus autem idem dicimus quod diximus de domo et vinea supradictis.

Datum anno et die predictis.

Omnibus presentes litteras inspecturis officialis curie Parisiensis salutem in Domino.

Notum facimus quod in nostra presencia constitute Floria dicta la Renarde et Preposita, soror ejus, vendiderunt ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis in perpetuum pro octoginta libris Parisiensium jam sibi solutis et numeratis, sicut confesse sunt coram nobis, censum, campipartem, terras, dreturas, dominium et omnia alia quecunque habebant vel habere poterant apud Escharcon et in territorio ejusdem loci, pertinencia ad easdem ex caduco defuncti Reginaldi, quondam fratris ipsorum, ut dicebant, pro tribus partibus, quarta parte ad ipsam Floriam, jure hereditario, ex parte patris et matris ipsius, ut dicitur, pertinente, nichil juris, dominii, jurisdictionis seu justicie sibi vel eorum heredibus aliquatenus in premissis [retinentes]. Et promiserunt, fide in manu nostra prestita corporali, quod contra vendicionem hujus [modi] jure hereditario, vel alio quoquo modo, per se vel per alios, non venient in futurum, et quod res predictas venditas, omnes et singulas, dicte ecclesie tanquam venditores in manu mortua sine coactione vendendi aut extra manum suam ponendi garantizabunt et liberabunt in perpetuum contra omnes ; obligantes coram nobis specialiter et expresse, pignoris et ypotece titulo, eidem ecclesie omnia bona sua mobilia et immobilia presencia et futura. Preterea Petrus de Campania, canonicus de Campellis in Bria, de cujus feodo res predicte movent, ut dicebat, coram nobis constitutus, asserens quod predicte venditrices tenebant in feodum pro loco de ipso Petro res predictas venditas, et quod dictum feodum movet secundo loco de eodem Petro, hujusmodi vendicionem voluit et apceptavit (sic), et promisit fide in manu nostra prestita corporali quod contra eandem vendicionem per se vel per alium non veniet in futurum, et quod predictam vendicionem garentizabit et liberabit dicte ecclesie in manu mortua, sine coactione vendendi aut extra manum suam ponendi, contra omnes illos qui racione primi, secundi, tercii vel quarti dominii feodi, in predictis rebus aliquid reclamarent ; et quantum ad hoc obligavit eidem ecclesie coram nobis pignoris vel ypothece titulo dictus Petrus omnia mobilia sua et immobilia. Insuper idem Petrus coram nobis quitavit sub fide prestita dicte ecclesie quicquid juris vel dominii habebat vel habere poterat in predictis rebus venditis. Renunciaverunt eciam dicte venditrices excepcioni non numerate pecunie, non tradite, non solute.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo octavo, mense februario.

Universis presentes litteras inspecturis officialis curie Parisiensis in Domino salutem.

Notum facimus quod, in nostra presencia constituti, Theolbaldus dictus Briart, miles, et nobilis mulier Maria, uxor ejusdem Theolbaldi, asseruerunt coram nobis quod defunctus Gaufridus, quondam presbiter de Seintriaco, tenebat et possidebat quamdam peciam vinee sitam in territorio quod vocatur Buinart, in censiva dictorum Theolbaldi et Marie, ejus uxoris, ad novem denarios tantummodo censuales solvendos eisdem Theolbaldo et Marie ab eodem Gaufrido annuatim in festo Sancti Remigii ut dicebant. Asseruerunt eciam dicti Theolbaldus et Maria, uxor ejus, quod predictus Gaufridus, presbiter, dum viveret, predictam peciam vinee et quicquid juris in ea habebat in puram et perpetuam elemosinam legaverat pro remedio anime sue capitulo et ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis. Item voluerunt et concesserunt dicti Theolbaldus et Maria, uxor ejus, quod dictum capitulum et ecclesia Sancti Exuperii Corboliensis dictam peciam vinee, moventem de censiva et dominio eorum, ut dicebant, teneant et possideant ex nunc in posterum in manu mortua sine coactione vendendi, distrahendi, aut extra manum suam ponendi, quitam et liberam et immunem omni revoagio, pro sex solidis annui census, predictis novem denariis censualibus in eisdem solidis computatis, solvendis ab eisdem capitulo et ecclesia ex nunc in posterum prefatis Theolbaldo et Marie, ejus uxori, et eorum heredibus, in festo beati Remigii annuatim ut dicebant, salvis sibi et retentis dominio, pressoragio justicia quam antea habebant et habent in vinea predicta, excepto revoagio predicto. Quam siquidem peciam vinee predicte promiserunt prefati Theolbaldus et Maria, ejus uxor, fide in manu nostra prestita corporali se garentizaturos in manu mortua sine coactione vendendi, distrahendi aut extra manum suam ponendi, ut supradictum est, predictis capitulo et ecclesie contra omnes tanquam domini censive. Dicta autem Maria quitavit coram nobis specialiter et expresse, spontanea, non coacta,, quicquid juris habebat aut habere poterat racione dotalicii sui aut alio quoquo modo in vinea supradicta, dictis capitulo et ecclesie fide in manu nostra prestita corporali. Quod autem audivimus hoc testamur, salvo jure in omnibus alieno.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo, mense septembri.

Universis presentes litteras inspecturis P. Parisiensis ecclesie archidiaconus salutem in Domino.

Noveritis quod in nostra presencia constitutus magister Hamo, canonicus Sancti Exuperii Corboliensis, [dedit] vineam quam possidet in censiva Beati Exuperii, apud Soichebouteille, et vineam quam habet apud Santriacum, et domum quam possidet in censiva Beati Exuperii, in claustro, contiguam herberguagio defuncti Balduini de Corbolio, militis ; retento sibi, quoad vixerit et Hamoni et Yvoni, nepotibus suis, seu altero (sic) eorum qui supervixerit post se, in omnibus predictis usufructu, excepto quod de medietate dicte domus voluit quod statim post mortem ipsius donatoris veniret libere ad dictam ecclesiam pro ejusdem donatoris et regis Philipi anniversario annis singulis in prenotata ecclesia faciendo. Hanc vero donacionem voluerunt et concesserunt prenominati Hamo et Yvo, nepotes sui, et fidem dederunt in manu nostra corporalem quod contra hoc per se vel per alium venire de cetero nullatenus attemptabunt. In cujus rei memoriam presentes litteras sigilli nostri munimine dedimus ad peticionem parcium sigillatas.

Datum apud Corbolium anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo, mense decembri.

Universis presentes litteras inspecturis officialis curie Parisiensis salutem in Domino.

Notum facimus quod coram nobis constitutus Gervasius, presbiter de Lardiaco, recognovit quod capitulum Beati Exuperii Corboliensis habebat decem solidos Parisiensium annui redditus super quadam vinea sita, ut dicitur, in loco qui dicitur Tartaret, in censiva dicti capituli, debitos annuatim ad opus anniversarii defuncti Guillelmi de Breia, quondam capicerii Beati Exuperii Corboliensis, que vinea pertinet ad ipsum Gervasium ex successione defuncti Stephani dicti Morel, quondam capellani in ecclesia dicti Exuperii, quondam fratris ejusdem Gervasii. Quam vineam idem Gervasius coram nobis constitutus dedit et concessit in elemosinam dicto capitulo, retento tamen eidem Gervasio, quamdiu vixerit, in dicta vinea usufructu, tali modo quod ipse Gervasius quamdiu vixerit solvet dicto capitulo quolibet anno quindecim solidos Parisiensium die anniversariorum dictorum Guillelmi et Stephani, videlicet decem pro anniversario dicti Guillelmi, et quinque solidos pro anniversario dicti Stephani, ita quod post decessum ipsius Gervasii cessabit solucio dictorum quindecim solidorum. Et promisit dictus Gervasius, fide data in manu nostra, quod contra premissa per se vel per alium non veniet in futurum.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo primo, mense octobri.

Universis presentes litteras inspecturis officialis curie Pari siensis in Domino salutem.

Notum facimus quod, coram nobis constitutus, Richardus, presbiter beneficiatus altaris Sancte Trinitatis in ecclesia Beati Exuperii siti, recognovit se habere et tenere a capitulo dicte ecclesie in villenagio, ad opus dicti altaris, quamdam domum sitam in claustro dicte ecclesie, ut dicitur, ad duos solidos censuales et duodecim solidos pro anniversario defuncti Reginaldi capicerii in ipsa ecclesia celebrando, dicto capitulo quolibet anno persolvendos, et quandam peciam vinee sitam, ut dicitur, in territorio qui dicitur Vicus. Furcarum, honeratam (sic) in duobus solidis annui census et octo solidis Parisiensium pro quodam anniversario in dicta ecclesiam annuatim celebrando, dicto capitulo annuatim persolvendis : que domus et vinea sunt, ut dicebat, de censiva et dominio capituli supradicti. Recognovit eciam quod quecumque persona que de novo institueretur de cetero ad beneficium dicti altaris, tenetur pro relevamento dictorum domus et vinee septem libras Parisiensium, aliis honeribus (sic) duraturis, persolvere capitulo annotato, promittens fide data quod contra premissa per se vel per alium non veniet in futurum. Quod audivimus hoc testamur salvo jure alieno.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo secundo mense junio.

Omnibus presentes litteras inspecturis magister Odo, officialis curie Senonensis, in Domino salutem.

Notum facimus quod coram nobis constituti dominus Bouchardus de Calido Furno, miles, et nobilis mulier Maria, ejus uxor, recognoverunt ad perpetuitatem vendidisse capitulo ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis terras, vineas, prata, herberguagium et omnia alia que habebant apud Montacue et circa, in dominio et censiva dicti capituli, et terram arabilem totam, et omnia que tenebant ab ecclesia Sancte Genovefe Parisiensis, et similiter totam terram arabilem et pratum et omnia que tenebant ad duodecim denarios censuales a domino Guillelmo de Sancto Graciano, milite, et quandam peciam vinee sitam circa herberguagium predictum, quam tenebant ad sex denarios censuales ab abbatia de Fossatis et ad duos denarios censuales a Reginaldo, armigero de Borroi, et uxore sua pro trecentis quadraginta libris Parisiensium sibi jam plenarie persolutis in pecunia numerata sicut dicti venditores confessi sunt coram nobis. Ad hanc autem vendicionem tenendam et firmiter observandam et contra omnes ad usus et consuetudinem patrie dicto capitulo garantizandam, dicti Bouchardus et Maria, ejus uxor, fide prestita in manu nostra corporali, voluntarii et non coacti se firmiter astrinxerunt. Dicta autem Maria, fide prestita in manu nostra corporali, specialiter asseruit quod hanc vendicionem faciebat spontanea, non coacta, et quod per se vel per alium contra predictam vendicionem, racione dotis, seu jure hereditario, seu dotalicii, seu alio quolibet jure aut racione, nullatenus veniet in futurum. Dicti autem Bouchardus et Maria renunciaverunt excepcioni non numerate pecunie, non tradite, non solute, et omni privilegio et omni juris auxilio et omnibus indulgenciis et litteris apostolicis impetratis et impetrandis. Voluerunt eciam dicti miles et uxor sua quod, si in aliquo predictorum deficerent, (quod) possemus animadvertere in ipsos ubicumque se transferrent, quoad hec specialiter se juridictioni curie Senonensis supponentes.

Actum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo septimo, mense augusto.

Omnibus presentes litteras inspecturis Seguinus, decanus christianitatis Meledunensis, salutem in Domino.

Notum facimus quod, cum contencio verteretur ab Ysabelli, domicella de Noisement, relicta Ligerii, armigeri, et a Guillelmo, ejusdem domicelle filio, contra capitulum ecclesie Beati Exuperii Corboliensis, super eo videlicet quod ipsi dicebant se habere griagium in memore dicte ecclesie quod dicitur de Forges, scilicet unum obolum in quibuslibet duodecim denariis provenientibus ex vendicione dicti nemoris, ad quod se opponebat dictum capitulum asserens dictos domicellam et filium ejus predictum nichil juris habere in predictis prout ipsi domicella Ysabellis et Guillelmus, ejus filius, hec omnia confessi sunt coram nobis, tandem proborum consilio, predicti domicella Ysabellis et Guillelmus, filius ejus, scientes intencionem suam non esse probabilem, ut pote qui in predictis nichil juris se habere credebant, prout similiter coram nobis affirmabant, nolentesque dictum capitulum super dicto griagio defraudare, quitaverunt dicto capitulo quicquid petebant seu reclamabant in dicto griagio et eciam totum jus quod dicebant se habere in ipso, si aliquod jus habebant vel habere poterant in eodem, (necnon) absolventes super premissis penitus capitulum supradictum. Quitaverunt eciam dictum capitulum de omnibus contencionibus et arreragiis pertinentibus ad premissa, promittentes fide media quod contra quitacionem per se vel per alium non venient in futurum et quod dictum capitulum racione predictorum de cetero nullatenus inquietare, seu molestare, presument, nec per alium facient molestari ; renunciantes in hoc omnibus exceptionibus tam juris quam facti, beneficio restitucionis in integrum, privilegio crucis et fori, necnon omnibus et singulis juribus, legibus, auxiliis, privilegiis et alleguacionibus que in hoc facto possent eisdem prodesse et dicto capitulo nocere, se et heredes suos ad hec obligantes specialiter et expresse, se eciam quantum ad hoc supponentes juridictioni curie nostre et successorum nostrorum ubicumque maneant vel existant. In cujus rei testimonium ad peticionem dictorum domicelle et Guillelmi, ejus filii, presentibus litteris sigillum nostrum duximus apponendum.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo septimo, mense octobri.

(Yterius ferit me fieri).

Omnibus presentes litteras inspecturis officialis curie Parisiensis salutem in Domino.

Notum facimus quod in nostra presencia constituti Radulphus dictus Nantier et Petronilla, ejus uxor, recognoverunt se vendidisse et imperpetuum quitasse capitulo ecclesie Beati Exuperii Corboliensis, nomine ecclesie predicte, dimidium arpentum prati quod habebant, ut dicebant, apud Perrolium, contiguum, ut dicebant, prato Huberti fratris dicte Petronille, in censiva capituli predicti, pro septem libris Parisiensium jam dictis venditoribus in pecunia numerata solutis, ut ipsi venditores confessi sunt coram nobis, renunciantes penitus et expresse, et ex certa sciencia, excepcioni non numerate pecunie, non tradite, non solute, non recepte et spei muneracionis future, excepcioni doli et mali. Et promiserunt dicti venditores spontanei, non coacti, fide data in manu nostra, quod contra vendicionem et quitacionem hujusmodi, jure hereditario, racione dotis, dotalicii, conquestus aut alio quoquo modo, per se vel per alium non venient in futurum, et quod dictum dimidium arpentum prati garantizabunt, liberabunt et defendent dicto capitulo quocienscumque opus fuerit, et super hoc requisiti fuerint in judicio et extra judicium contra omnes.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo septimo, die sabbati ante festum Beati Vincencii, mense januario.

Omnibus presentes litteras inspecturis P., Parisiensis ecclesie archidiaconus, salutem in Domino.

Notum facimus quod in nostra presencia constituti Michael de Perrel, Hubertus, ejus frater, Christiana et Aalesia, uxores eorumdem, recognoverunt se vendidisse et in perpetuum quitavisse capitulo ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis dimidium arpentum prati siti apud Perreul, juxta arpentum prati quod Symon, frater eorumdem, vendidit, ut dicitur, dicto capitulo in censiva dicti capituli, ut dicitur, pro sex libris et quinque solidis sibi jam solutis, sicut dicti venditores confessi sunt, coram nobis renunciantes expresse excepcioni non numerate pecunie, non tradite, non solute. Et promiserunt dicti venditores, fide in manu nostra prestita corporali, quod contra vendicionem et quitacionem hujusmodi jure hereditario, racione dotis vel conquestus, aut alio modo per se vel per alium non venient in futurum, et quod dictam vendicionem dicto capitulo garantizabunt et liberabunt ad usus et consuetudines patrie contra omnes. Preterea dicte Christiana et Aalesia sub fide prestita, spontanea voluntate, et ex certa sciencia, quitaverunt et remiserunt dicto capitulo quicquid juris habebant vel habere poterant racione doarii seu dotalicii vel donacionis propter nuptias in prato supradicto. In cujus rei testimonium presentibus litteris sigillum nostrum duximus apponendum, ad peticionem dictorum venditorum.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo septimo, mense januario.

Omnibus presentes litteras inspecturis Seguinus, decanus christianitatis Meledunensis, salutem in Domino.

Notum facimus quod coram nobis constituti Guillelmus de Sancto Germano super Scolam, miles, et Gilo, armiger, ejusdem Guillelmi filius, recognoverunt quod capitulum ecclesie Beati Exuperii Corboliensis tenebat et tenuerat ad censum ab eisdem milite et armigero quamdam peciam terre arabilis sitam in territorio quod dicitur la Noe retro clausum dicti capituli, juxta viam per quam itur apud Limeri con (sic) quadam petiuncula prati contigua dicte terre, videlicet a dicto milite, tanquam a domino censuali, et a dicto armigero, tanquam a domino primo feodali, ita quod predictum capitulum reddebat et reddiderat annuatim dicto militi pro dicta terra et prato duodecim denarios censuales ; quam peciam terre predictam, cum peciuncula prati antedicta, ipsi Guillelmus, miles, et Gilo, armiger, ejus filius, coram nobis concesserunt dicto capitulo habendam et tenendam in perpetuum ab eodem capitulo ad dictos duodecim denarios censuales reddendos annis singulis, in festo Sancti Remigii, absque coactione vendendi, alienandi, seu quoquo alio modo extra manum capituli ponendi, promittentes fide media quod contra dictam concessionem per se vel per alium non venient in futurum, et quod ipsi garantizabunt bona fide contra omnes ad usus patrie dictas peciam terre et peciunculam prati prefato capitulo ad censum predictum absque alio honere (sic) et sine coactione predicta : pro qua concessione, ut dictum est, facienda receperant ipsi miles et armiger, ejus filius, a dicto capitulo sexaginta solidos Parisiensium in pecunia numerata, prout ipsi confessi sunt coram nobis, sub hac forma quod si contigerit dictum capitulum compelli ab aliquo ad vendendum, vel quoquo modo alienandum possessiones predictas in posterum ipsi miles et ejus filius predictus prefato capitulo dictos sexaginta solidos reddere tenebuntur, prout iidem miles et ejus filius humiliter fide media promiserunt ; renunciantes in hoc omni quod contra presentem litteram posset obici seu dici ; ad bec tenenda et firmiter observanda se, heredes suos et quosque alios in jus suum succedentes, necnon omnia bona sua, mobilia et immobilia, specialiter obligantes ; se eciam quantum ad hec supponentes juridicioni curie nostre et successorum nostrorum ubicumque maneant vel existant. In cujus rei testimonium ad peticionem predictorum presentibus litteris sigillum nostrum duximus apponendum.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo octavo, mense marcio.

Universis presentes litteras inspecturis officialis curie Parisiensis salutem in Domino.

Notum facimus quod in nostra presencia constituti Johannes dictus Villaume de Corbolio, Floria, filia defuncti Johannis Cabot, ejus uxor, asseruerunt et recognoverunt in jure quod ipsi habebant et possidebant ex hereditate ipsius Johannis quamdam peciam vinee que dicitur le Pootiz, quinque quarteria vel circiter ut dicitur continentem, contiguam ex una parte vinee Philipi Bouvetin, et alia parte, a parte inferiori, vinee Agnetis, filie defuncti Petri Aveline, in censiva capituli Sancti Exuperii Corboliensis, honeratam (sic) in duodecim denariis Parisiensium tantummodo census capitalis, a pressoragio sive preinta liberam et immunem. Quam siquidem peciam vinee, prout in longitudine et latitudine se comportat, prefati Johannes et Floria, ejus uxor, in nostra propter hoc constituti presencia, recognoverunt et confessi sunt in jure se vendidisse et vendicionis nomine pure et in perpetuum quitavisse prefato capitulo Beati Exuperii Corboliensis pro triginta quatuor libris Parisiensium suis quitis jam eisdem venditoribus solutis, numeratis et traditis, sicut ipsi venditores in jure confessi sunt coram nobis ; renunciantes expresse excepcioni non numerate pecunie, non tradite, non solute, promittentes, voluntate spontanea, non coacti, fide in manu nostra prestita corporali, quod contra vendicionem et quitacionem hujusmodi jure hereditatis, racione conquestus, dotis, dotalicii, sive donacionis propter nupcias, aut alio quoquo modo per se vel per alium non venient in futurum, et quod dictam peciam vinee prout se comportat, ut dictum est, ad censum predictum absque alio honere sive obligacione prefato capitulo Sancti Exuperii Corboliensis garantizabunt, liberabunt et defendent in judicio et extra judicium quociens opus fuerit, et de hoc requisiti fuerint contra omnes. Ad hec autem Gilebertus, filius dicti Johannis de prima uxore sua, coram nobis constitutus, vendicionem et quitacionem predictas voluit et laudavit, easque voluntate spontanea acceptavit, et de non veniendo contra jure aliquo fidem in manu nostra prestitit corporalem, quitans et renuncians penitus et expresse sub fide prestita predicto capitulo quicquid juris, dominii seu proprietatis sibi competebat vel competere poterat in vinea supradicta.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo octavo, die sabbati post festum beati Remigii.

Universis presentes litteras inspecturis officialis curie Parisiensis salutem in Domino.

Notum facimus quod in nostra presencia constituti Dominus Theolbaldus de Videles, presbiter, Stephanus ejus frater, Johannes Rousel, et Johannes de Excorciaco, armigeri, asseruerunt quod habebant et possidebant apud Vadum Petrosum septem arpenta dimidio quarterio minus prati siti retro clausum monachorum de Longuo-Ponte, et tres dreturas cum hostisiis pertinentibus ad easdem, item viginti sex solidos et dimidium capitalis census minuti apud Montem Lethericum et loca circum adjacentia, que omnia et singula supradicta, videlicet septem arpenta dimidio quarterio minus prati, tres dreturas cum hostisiis supradictis et viginti sex solidos et dimidium capitalis census minuti cum omni jure, dominio et proprietate in rebus predictis pertinentibus ad easdem, predicti Theolbaldus, Stephanus, Johannes et Johannes, in nostra presencia constituti, recognoverunt et confessi sunt se vendidisse et in perpetuum quitavisse capitulo ecclesie Beati Exuperii Corboliensis pro ducentis tres decim (sic) libris sex solidis et octo denariis Parisiensium jam eisdem venditoribus solutis, numeratis et traditis, ut confessi sunt coram nobis, renunciantes excepcioni non numerate pecunie, non tradite, non solute ; promittentes voluntate spontanea, non coacti, fide in manu nostra prestita corporali, quod contra vendicionem et quitacionem hujusmodi jure hereditario, racione conquestus vel alio modo, per se vel per alium non venient in futurum et quod dictam vendicionem ut premissum est factam, prefato capitulo garantizabunt, liberabunt et defendent in judicio et extra judicium quocienscunque opus fuerit contra omnes. Preterea dominus Bertaudus de Bona, miles, primus dominus feodalis rerum predictarum omnium, ut dicebat, Johannes Polins de Varenniis, armiger, secundus dominus, ut dicebat, et dominus Symon de Everiaco in Bria, Renaudus et Perrotus (?) armigeri, nepotes ejusdem, tercius dominus, ut dicebant, volentes et acceptantes coram nobis vendicionem predictam, voluerunt et expresse consenserunt quod prefatum capitulum omnes res predictas et singulas, ut dictum est, venditas teneat et possideat in futurum in manu mortua, absque coactione vendendi vel extra manum suam ponendi, promittentes fide in manu nostra prestita corporali quod contra vendicionem, quitacionem et concessionem predictas jure aliquo sive racione quacumque per se vel per alium non venient in futurum, et quod res predictas, ut dictum est, venditas eidem capitulo in manu mortua garantizabunt et liberabunt imposterum quocienscumque opus fuerit contra omnes.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo octavo, mense januario.

Universis presentes litteras inspecturis Petrus, Parisiensis ecclesie archidiaconus, salutem in Domino.

Notum facimus quod in nostra presencia constitute domina Petronilla, uxor Johannis de Corciaco, et domicella Agnes, uxor Johannis Rouselli de Escorciaco, armigeri, vendicionem quam dicti Johannes et Johannes Rouselli (?) fecerunt capitulo Beati Exuperii Corboliensis, prout continetur in litteris curie Parisiensis hiis annexis, voluerunt et concesserunt et quitaverunt in perpetuum capitulo supradicto, promittentes, fide data in manu nostra, quod contra vendicionem predictam per se vel per alium non venient in futurum, et quod vendicionem hujusmodi dicto capitulo ad usus et consuetudines Francie garantizabunt, prout continetur in dictis litteris contra omnes.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo octavo, die dominica post conversionem Sancti Pauli.

Universis presentes litteras inspecturis Petrus, Parisiensis ecclesie archidiaconus, salutem in Domino.

Notum facimus quod in nostra presencia constituta domina Avelina, uxor domini Bertaudi de Borne, militis, ipso Bertaudo presente, coram nobis omnia et singula contenta in litteris curie Parisiensis presentibus annexis voluit, concessit pariter et quitavit in perpetuum, promittens, fide data, spontanea voluntate, quod contra predictas concessionem et quitacionem per se vel per alium non veniet in futurum.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo octavo, die mercurii [post] Purificacionem Beate Marie Virginis.

Universis presentes litteras inspecturis capitulum ecclesie Beati Martini de Campellis in Bria eternam in Domino salutem.

Notum facimus quod nos, nostra et dicte Ecclesie nostre utilitate pensata, vendidimus et omnino quitavimus venerabilibus viris capitulo dicti Exuperii Corboliensis omne jus, dominium et proprietatem, omnem justiciam, omnes chorveias, campipartem, redibitiones, et quecumque jura alia que et quas habemus et tenemus apud Balancuriam et loca circumjacentia tam in redditibus, hostisiis, censibus et dreturis quam aliis possessionibus quibuscumque, pro quaterviginti quatuor libris parisiensium jam nobis solutis, numeratis et traditis et in nostram et dicte ecclesie nostre utilitatem, videlicet in emptionem decime de Fouich (?), jam conversis. Et renunciamus expresse exceptioni non numerate pecunie, non tradite, non solute et beneficio restitucionis in integrum et omni privilegio impetrando et impetrato promittentes quod, si aliquod privilegium nobis fuerit concessum, (quod) illo non utemur contra ipsos, promittentes per stipulationem legitimam quod contra venditionem et quitationem hujusmodi jure dominii vel alia ratione quacumque per nos sive per alios nullatenus de cetero veniemus, et quod venditionem eamdem ut premissum est factam, prefato capitulo Sancti Exuperii et eidem ecclesie garantizabimus, liberabimus et defendemus in judicio et extra quocienscunque opus fuerit contra omnes, cedentes et transferentes ex nunc in perpetuum eidem capitulo Sancti Exuperii omne jus, dominium, proprietatem, possessionem et quamlilet actionem realem et personalem, utilem et directam, que et quod nobis competunt et possunt competere in premissis, nichil retinentes penitus in eisdem. Et ad omnia predicta et singula firmiter observanda nos bona fide astrinximus. In cujus rei testimonium presentes litteras eidem capitulo Sancti Exuperii tradidimus sigilli nostri munimine roboratas.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo nono, mense augusto.

Philippus Dei gracia Francorum Rex.

Notum facimus universis tam presentibus quam futuris nos quasdam litteras vidisse tenorem qui sequitur continentes.

Universis presentes litteras inspecturis capitulum ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis, Parisiensis diocesis, eternam in Vero Salutari salutem. Ad reformandum in melius ecclesie nostre statutum, et ut inter nos et alias personas ejusdem ecclesie modernas et posteras omnis turbacionis, dissensionis et scandali occasione sublata, pacis et concordie unitas, illius qui pacis est amator et actor favente clementia, vigeat sollicitis et efficacibus studiis intendentes ; quia in ecclesia ipsa determinatum tempus certusve terminus nullatenus habebatur in quo seu infra quod canonici, capicerius, capellani et alii beneficiati ejusdem ecclesie grossos fructus beneficiorum suorum que in in eadem ecclesia obtinent, lucrari et suos facere cum integritate deberent, propter quod inter personas ejusdem ecclesie et executores testamentorum seu ultimarum voluntatum decedentium non nunquam dissensiones et scandala imminebant, nos, ad omnis dissensionis materiam amputandam, in presenti generali capitulo in hoc festo Trinitatis Domini anno ejusdem millesimo tricesimo sexto, propter hoc specialiter celebrato, vocatis et presentibus omnibus qui debuerunt voluerunt et potuerunt commode interesse, de communi concordia et consensu statuimus et statuto perpetuo ordinamus quod quicumque canonicus, capellanus vel beneficiatus ejusdem ecclesie usque ad diem festi Nativitatis Beati Johannis Baptiste in ortu solis vixerit, tunc...... grossos fructus beneficii sui tocius anni sequentis usque ad eamdem horam dicti predicti festi anno revoluto eo ipso integre sit lucratus, facta tamen residencia inibi consueta, iidemque fructus prefato canonico capellano vel beneficiato die et hora predictis in humanis agenti tanquam sui effecti de jure sive cedat, sive decedat, post modum nichilominus debeantur. Capellani vero aut alii quicumque annualia beneficiorum vacancium in eadem ecclesia ex consuetudine vel statuto aut indulto vel aliter erunt quomodo libet percepturi annualia ipsa die et hora Nativitatis predicte anno revoluto integre, et sine difficultate qualibet percipere incipient (?) et levare. Si autem aliquem quatuor capellanorum ejusdem ecclesie annualia percipere solitorum cedere aut dicedere (sic) contigerit antequam annus revolutus existat, de annuali predicto pro toto anno ad eum integre pertinente testari aut aliter pro voluntate sua polerit ordinare. Supplicamus igitur venerando patri domino Parisiensi episcopo ut statuto et ordinacioni hujusmodi suum prebeat assensum, eaque auctoritate ordinaria approbare et confirmare dignetur. Supplicamus eciam serenissimo principi domino Philippo Dei gracia Regi Francie, illustri patrono nostro, ut statutum et ordinacionem predicta rata et grata habere eisque suum impertire dignetur assensum. In testimonium vero premissorum presentem paginam sigillo predicti capituli concordia communi duximus sigillandam.

Nos autem, qui dicte ecclesie, cujus patroni sumus, negocia cordi gerimus et ecclesiam ipsam semper continuum incrementum suscipere tam in spiritualibus quam in temporalibus exoptamus, statutum et ordinaciones predictas prout in predictis litteris sunt expresse, ad dicti capituli generalis ecclesie predicte supplicacionem, ratas et gratas habemus et eis nostrum imperpetuum assensum [damus]. Quod ut firmum et stabile perpetuo perseveret, presentibus litteris nostrum fecimus apponi sigillum, salvo in aliis jure nostro et quolibet alieno.

Actum Pictavis anno Domini millesimo trecentesimo septimo, mense aprilis.

(Collacio fit)

Noverint universi quod nos et canonici ecclesie Sancti Exuperii Corboliensis, Parisiensis dyocesis, in festo Beati Dionisii anni Domini millesimi trecentesimi vicesimi quarti, in loco solito generale capitulum facientes, pro bono et reformacione dicte nostre ecclesie et personarum ejusdem et augmento cultus divini, predecessorum nostrorum, qui super hiis jampridem aliqua ordinaverunt, pium ritum sectando, que sequuntur circa spiritualia et temporalia de communi omnium concordia et assensu, Dei invocato nomine, duximus ordinanda.

A spiritualibus primo ut a dignioribus inchoantes, circa capellanos et clericos qui hactenus, sicut asseritur, propriis implicati agendis, in dicta nostra ecclesia plures deffectus fecerunt, et specialiter circa missarum solempnia que in propriis altaribus eciam per eorum juramentum celebrare tenentur, volumus et ordinamus quod quilibet capellanus beneficiatus in ipsa nostra ecclesia, saltem ter in ebdomada in altari proprio celebret, vel per alium more ecclesie facial celebrari, omni quocumque impedimento cessante, nisi forsan ex debito vel precepto in altari majori vel retro habeat celebrare.

Missas autem, ut in nostra predicta ecclesia quanto ordinacius tanto devotius et honorabilius serviatur, sic volumus ordinari. Die etenim lune, celebrabunt talis et talis ; — die martis, talis et talis ; — die mercurii, talis et talis ; — die jovis, talis et talis ; — die veneris, talis et talis ; — die sabbati, talis et talis ; — et die dominica, talis et talis. Volumus autem quod predicte misse omnes successive, ne unus alterum impediat, si commode fieri poterit, et omnes ante Primam, ne in choro minuatur divinum officium, celebrentur.

Volumus eciam et ordinamus quod capellani et clerici seu vicarii residenciam consuetam faciant, sicut per eorum juramentum tenentur ; et, si forsan pro suis urgentibus negociis, non petita vel obtenta licencia, se absentent, per quot dies ultra duos remanebunt absentes, per tot dies distribucionibus omnibus quas in ecclesia postquam redierint ipso facto priventur ; et pena simili capellanos ipsos puniri volumus, si in missis suis defecerint ut pretangitur ordinatis.

Insuper inhibemus expresse ne quis in choro, dum dicentur divina officia, loquatur vel particulare dicat officium aut libros chori in quibus cantatur revolvat vel solus teneat ut possint cantantes alii impediri.

Pecuniam vero que ex deffectibus premissis obvenerit volumus in pisside communitatis reponi.

Demum, ne inter nos qui fratres sumus possit imposterum super beneficiorum collacione aliqua dissensio suboriri, sed potius semper, Deo favente, caritas inter nos indissolubilis perseveret, declaramus et ordinamus de communi assensu in beneficiorum collationibus taliter deinceps procedendum, videlicet quod canonicus qui pro tempore in suo mense fuerit, beneficia in suo mense vacantia usque ad finem, vice et nomine capituli conferet per se vel procuratorem suum personis ydoneis, et eas capitulo per se vel procuratorem similiter presentabit, per ipsum capitulum, si ydonee fuerint, sine difficultate qualibet admittendas, ita tamen quod, si infra decem dies mensis predicti vacaverint, dicta presentacio habebit fieri infra mensem eumdem ; et si post dictos dies decem vacaverint, habebit ad conferendum et presentandum per se vel procuratorem, ut pretengitur (sic) viginti dies immediate et successive sequentes, eciam si beneficia ipsa ultima die vel hora mensis vacarent. Si autem resinatio (sic) alicujus beneficii habeat fieri, fiet in manu capituli ; qua facta, canonicus qui in mense fuerit dictum beneficium conferet, et capitulo presentabit modo prescripto.

Et hanc ordinacionem volumus teneri perpetuo et inviolabiliter observari.

Philippus Dei gracia Francie Rex.

Notum facimus universis tam presentibus quam futuris quod nos dilecto Petro Bateste, militi nostro, sui obtentu grati servicii quod nobis noscitur impendisse, viginti libras Turonensium annui et perpetui redditus anno quolibet ad festum Omnium Sanctorum super redditibus nostris de Moreto, percipiendas ab eodem et ejus heredibus uxore propria legitimo matrimonio procreatis, duximus concedendas ; dantes baillivo nostro, qui nunc est et qui pro tempore fuerit, tenore presencium in mandatis quatinus predictas viginti libras Turonensium prefato militi et ejus heredibus, sicut premittitur, singulis annis prefatis terminis persolvent absque alterius expectacione mandati. Quod ut firmum et stabile perseveret, presentibus litteris nostrum fecimus apponi sigillum, salvo in aliis jure nostro et in omnibus alieno.

Actum apud Paucam Curiam mense octobris anno Domini millesimo trecentesimo quinto.

(De mandato)

In capitulo generali quod fuit in festo Sancti Dyonisii anno Domini millesimo trecentesimo vicesimo septimo, super redditibus de novo emptis tam a domina de Bello Marchesio super archa et prepositura Corbolii quam super redditibus de Moret emptis a Ferrico dicto Villain de Bourron, assignavimus et ex causa tam communitati nostre ecclesie pro certis officiis et anniversariis quam singularibus personis inferius nominatis determinatos reditus qui sequuntur :

— Primo communitati, ad officium panis pro distribucionibus capellanorum et altarium Sancti Ludovici Massiliensis et Sancti Germani Autissiodorensis 16 libras Parisiensium.

— Item, eisdem capellanis, pro grossis fructibus, cuilibet 12 lib. Par.

— Item, pro anniversario domini G. de Chevanes nunc ecclesie nostre capicerii 20 sol.

— Item, pro anniversario patris et matris sue, 12 sol.

— Item, pro Henrico cordubanario 8 sol pro 8 lib.

— Item, pro Balduino de Essona, 8 sol pro 8 lib.

— Item, pro domino J. de Limolio, 10 sol pro 10 lib.

— Item, pro domino J. Le Grant, 8 sol pro 8 lib.

— Item, Confratrie, 15 sol. 3 den. pro 15 lib. 4 sol. 6 den.

— Item, communitati ad usum panis 4 sol. pro 4 lib.

— Item, altari Sancti Clementis, 12 sol. 3 den. pro 12 lib. 5 sol.

— Item, pro statione in festo Sancti Felicis in Pincis 17 sol. 4 den.

— Item, pro statione in festo Sancte Katherine, 17 sol. 4 den.

— Item, pro anniversario domini Cinchii de Cancellaria, 17 sol. 4 den.

— Item, pro officio deffunctorum pro Rege Karolo 7 lib. 4 sol.

Universis presentes litteras inspecturis Ludovicus, Dei gratia Francorum Rex.

Notum fueri volo cunctis fidelibus, tam futuris quam et instantibus, quod et tallias et quaslibet exactiones quas homines nostri in terris Beati Melloni Pontisarensis ecclesie que extra castrum Pontisare habentur injuste facere consueverant, injustas recognoscimus, et easdem talliatas cum universis quibuslibet exactionibus Deo et Beato Mellono, tam pro amore justitie quam pro remedio anime nostre, ita prorsus imperpetuum dimittimus ut neque nos, neque homines nostri, neque successores nostri, neque eorum homines in predicti Sancti terris que extra castrum Pontisare, ut prediximus, habentur quidlibet amplius habeamus vel capiamus ; et, si quid in eis habeamus, ita similiter imperpetuum dimittimus quod nichil penitus in eis retinemus. Concedimus etiam ut in terra Beati Melloni que intra castrum Pontisare habetur neque nos, neque heredes nostri, neque ministeriales nostri quamlibet prorsus talliam vel exactionem faciamus ulterius, verum et viaturam nostram et equitatum et expeditionem in ea retinemus. Et si quilibet homo Beati Melloni, in eadem terra manens, in aliquibus ad viaturam nostram pertinentibus aliquid forefecerit, prepositus noster eum ut inde per manum suam rectitudinem teneat submonebit ; et, si per manum prepositi nostri justiciam exequetur, quietus remanebit. Si vero a preposito submonitus, per eum justiciam exequi noluerit, idem prepositus non ideo vel res vel corpus illius hominis capiet, sed illud preposito et capitulo ostendet, et illi hominem suum ad prepositi nostri justiciam adducent, et tunc prepositus noster nichil prorsus capiet nisi quantum ad foresfactum suum pertinere videbitur. Hoc autem ad ultimum omnibus patefieri volumus quod in terra Sancti Melloni que intra castrum Pontisare, ut prediximus, habetur, nichil prorsus preter viaturam nostram et equitatum et expeditionem retinemus. Quod ne valeat oblivione deleri, scripto commendavimus, et, ne possit a posteris infirmari, sigilli nostri auctoritate et nominis nostri karactere subterfirmavimus.

Actum annuente Philipo, filio nostro, apud Pontisaram publice anno Incarnati Verbi millesimo centesimo vigesimo secundo, Regni nostri quinto decimo, Adelaydis Regine octavo ; astantibus in palacio nostro quorum nomina subtitulata sunt et signa. Signum Stephani, dapiferi. — Signum Guilleberti, buticularii. — Signum Hugonis, buticularii. — Signum Alberici, camerarii.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Amen.

Ego Henricus, Sancti Melloni abbas, et Guillelmus thesaurarius, et totum ejusdem ecclesie capitulum notum facimus tam presentibus quam futuris quod de communi assensu, communicato cum sapientibus consilio, pro ecclesie nostre utilitate statuimus ut universi vicarii Pontysarenses, qui debent esse decem numero, sint sacerdotes et perpetui et residentes ; et preter hos decem instituimus diaconum et subdiaconum perpetuos. Dyaconus sexaginta solidos percipiet annuatim, viginti solidos in festo Sancti Melloni, viginti in Purificatione Beate Marie, alios viginti in festo Beati Johannis Baptiste. Subdiaconus autem triginta solidos percipiet prenominatis terminis. Isti vero instituentur ab abbate et capitulo vel majori parte eorum, et redditus eorumdem de communitate quondam refrectorio pertinente persolventur ; et isti jurabunt obedienciam abbati et capitulo, et utrique servicio ecclesie singulis diebus et noctibus, et maxime ad magnam missam, tenebuntur interesse, vel alium pro se querere qui ibidem sufficienter deserviat. Postquam canonicus vicarium instituerit, non poterit amoveri, nisi tale quid commiserat pro quo jure debeat amoveri, et tunc de assensu abbatis et canonici cujus est vicarius et capituli vel majoris partis. Sciendum autem quod canonici de priori instituto bona communitatis percipientes sicut vicarii, sive intersint officio sive non, ducti pietatis intuitu, penitus ipsis vicariis remiserunt, nichil de cetero percepturi de eadem communitate, exceptis anniversariis de quibus percipient sicut vicarii, si servicio intererunt. Duodecim etiam denarios sicut vicarii percipient in festo Beati Melloni. Sciendum etiam quod si aliquis vicariorum non interfuerit matutinis et magne misse, nichil accipiet de distributione communitatis, eo excepto quod quando sibi minuerit, duabus noctibus quiescere poterit et habebit porcionem suam de communitate ac si interesset officio. Et si decubuerit in lecto egritudinis tribus ac pluribus noctibus, et videatur quod infirmetur, tunc de prima nocte et de aliis, suam habeat porcionem. Canonicus vicariam suam quocienscumque vacaverit, conferet cuicumque voluerit sine contradicione, et abbati presentabitur, et ab eo quiete et pacifice recipietur, si persona sit ydonea, et tunc idem vicarius coram abbate jurabit se neque dare, neque dedisse, nec daturum esse, nec promisisse, nec alium pro vicaria obtinenda pro se, et vicarius juri stabit coram canonico cujus erit vicarius, si presens erit canonicus. Si presens non erit canonicus, expectabitur per quindecim dies : quibus transactis, vicarius ille per judicium abbatis in capitulo judicabitur cum consilio canonicorum ibidem existencium. Si autem abbas interesse non potuerit, per eum quem ad hoc sibi instituet faciendum similiter fiet justicia. Cum autem instituerit canonicus vicarium, jurabit canonice cujus erit vicarius et abbati et capitulo reverentiam et obedienciam pro posse suo observaturum. Si vero aliquis instituendus vicarius aliud ecclesiasticum beneficium in villa Pontysare obtinebit, vel adeptum beneficium dimittet vel vicariam resignabit. Capellanus eciam alicujus habentis in eadem villa parochiam nullus vicarius esse poterit.

Ut autem quidquid prescriptum est ratum et illesum permaneat in perpetuum, sigillorum nostrorum munimine presentem paginam corroboravimus. Si quis autem rei prescripte obviare attemptaverit, anathematis vinculo astrictum se non ignoret.

Actum anno ab Incarnacione Domini millesimo ducentesimo nono apud Pontisaram, Henrico existente abbate, Guillelmo thesaurario, canonicis Vincencio Pice, Radulpho de Pissiaco, Nicholao de Monte Caprioli, Guarino, Roberto de Castriduno, Johanne de Mesniis, Gualtero de Pissiaco, Roberto nepote ejus.