« Ego, Dei gratia, Carnotensis comes, Tetbaldus nomine, notum fieri presentibus et futuris volo quod mater mea, Adela comitissa, pro anima comitis Stephani, patris mei, et pro sua suorumque animabus, contulit monachis Sancti-Martini Majoris-Monasterii Turonensis aecclesiam et prebendas Sancti-Martini-de-Valle in suburbio Carnotensi1, ita ut, canonicis qui tunc ibi erant decedentibus vel vitam suam mutantibus sive prebendas suas canonico juditio amittentibus, monachi loco eorum succederent, et aecclesiam illam cum sibi pertinentibus jure perpetuo possiderent. Quam mutationem clericalis ordinis in monasticum ordinem debere fieri, cogente Canonum auctoritate, Ivo, Carnotensis aecclesię tunc venerabilis episcopus asserebat, dicens se ab antecessoribus accepisse aecclesiam illam antiquitus monasterium extitisse : habet autem, ut ipse dicebat, canonica auctoritas ea loca quę aliquando fuerunt monasteria ulterius non licere fieri habitacula sęcularia. Igitur, per consilium ejus et manum, mater mea supradictis monachis prefatam aecclesiam contulit, et ipsum donum sigillis et literis domni papę Paschalis Secundi et ipsius episcopi firmatum est. Verumtamen, quibusdam causis impedientibus, non statim fuerunt monachi corporali investitura investiti ; in quo intervallo, contigit ipsum papam et ipsum episcopum de hoc mundo migrasse, et matrem meam vitam monachilem accepisse, et dominium Carnotensis comitatus in manum meam devenisse. Dolens igitur valde mater mea quod prefata elemosina non satis plene consummata remansisset, et plurimum desiderans ut ante mortem suam compleretur, quatinus ejus anima de hujus mundi carcere securior et lętior solveretur, sepe et sepius, preces jungens precibus, me rogavit ut, dum michi liceret et ipsa viveret, ipsam elemosinam perficerem, ne forte, morte vel aliquo periculo prepeditus, quando vellem perficere non valerem. Prebebat etiam testimonium quod ego aliquando ipsi elemosinę meum dedissem assensum. Tam piis igitur tamque frequentibus matris meę testimoniis et peticionibus admonitus, perficere elemosinam disposui, dominoque et venerabili papę, tunc temporis Honorio2, rem ex ordine mandavi et ab eo consilium et confirmationem requisivi ; qui michi in hunc modum rescripsit : « Deo et tibi, comes Tetbalde, fili karissime, grates referimus quod religiosos viros et sancta monasteria veneraris et diligis et pauperes Dei foves et nutris. Tuę quoque bonę voluntati congaudentes, mandamus ut quod ratio postulat faciendo, aecclesiam illam et prebendas Sancti-Martini-de-Valle, in manu fratris nostri Gaufredi, venerabilis Carnotensis episcopi, refutes, ut sic demum monachi Sancti-Martini Turonensis valeant eas de manu episcopi recte suscipere, et nos, si opus fuerit, debeamus nostram confirmationem supradictis confirmationibus adjungere. » Et quia idem Gaufredus episcopus tunc temporis Romę erat, precepit ei, ore ad os, ipse dominus papa Honorius ut quando ego prebendas illas, in manu ipsius, refutassem, ipse de prebendis et de ęcclesia abbatem et monachos Majoris-Monasterii investiret, et in usus et potestatem eorum redigendas jure perpetuo confirmaret. Et ita factum est. Deo siquidem favente et omnia ad votum nostrum prosperante, vir religiosus, Matheus nomine, Albanensis episcopus et sedis Romanę legatus, Carnotum venerat, qui, tamquam ad hoc ipsum a Deo transmissus, vices domini papę in Galliis tunc agebat. Ipse igitur ab episcopo et a me expetitus, ad ęcclesiam Sancti-Martini-de-Valle venit, ubi, ipso presente cum ingenti multitudine cleri et populi, prebendas illas in manum episcopi refutavi, sed custodiam rerum exteriorum ipsius ęcclesię et consuetudines quas in ipsis exterioribus rebus et hominibus eatenus habueram non dimisi, quin etiam ipsas prebendas, si aliquando ipsi monachi quoquo modo, quod absit, perdiderint, me, ut antea tenueram, deinceps retenturum coram assistentibus asserui. His ita actis, episcopus de prebendis et de ęcclesia abbatem Majoris-Monasterii, Odonem nomine, qui et ipse presens erat, per quendam librum et per cordas signorum, investitit et in manum ei tradidit. Quę omnia ipse prefatus legatus, auctoritate Dei et beati Petri et domini papæ Honorii, cujus tunc vice, ut dictum est, fungebatur, confirmavit. Nomina eorum qui hęc viderunt et audierunt hęc sunt : Gualterius, archidiaconus ; Ansgerius, archidiaconus ; Salomon, cantor ; Galerannus, prepositus ; Hainricus, prepositus ; Robertus Bene-Venit ; Adelardus, canonicus et capellanus meus ; et multi alii clerici sive canonici. De monachis Majoris-Monasterii : Tetbaldus de Columbis ; Nicholaus de Baiocis ; Gilduinus, frater Galeranni prepositi ; Gualterius Compendiensis ; Mauritius monachus, et Gaufredus Lepus ; Rainaldus de Castello-Gunterii ; Hugo hospitalarius, et Gualterius subhospitalarius ; Tetbaldus, monachus Sancti-Petri Carnotensis, et multi alii. Milites mei sive servientes vel alii homines : Amalricus de Mestenone3, et Gunherius de Alneto4 ; Gunherius de Morvilla5 ; Ansoldus, telonearius, et Clemens, filius ejus ; Tetbaldus Claronis6, et Barbous de Sancto-Petro7 ; Vitalis, filius Algardis, et Adelardus Rufus8 ; Paganus major, et Hubertus, et Hildegarius, fratres ejus ; Ingelbertus, cellararius ; Vitalis, et Rainaldus frater ejus ; Ysacar, et Gaufredus, et Robertus, servientes monachorum de Valle-Sancti-Martini, et multi alii. De famulis Majoris-Monasterii : Paganus, camerarius ; Johannes, mariscalcus ; Gaudinus, miles ; Petrus Martini ; Radulfus, coquus ; Algerius Gazel ; Eschivardus ; Petrus Barba et alius Petrus ; Gualterius Tardivus, et alii multi.

Porro, in crastinum ipsius diei, nobis positis in Turre mea, Carnoti, concessit id ipsum comitissa uxor mea, Mathildis nomine9, me rogante, audientibus et videntibus Hugone, vice-comite de Pusiato, et multis militibus sive servientibus et meis et suis, et jamdicto Majoris-Monasterii abbate Odone, cum proxime nominatis monachis et famulis suis.

Actum anno incarnationis dominicę MºCºXXºVIIIº, indictione viª, epacta xviiª10. »