« Beati Ludovici de fundacione altarium Angelorum et Virginum et viginti libris pro certis anniversariis. »

  • A Original en parchemin. Arch. dép. Eure-et-Loir, RES 5. (ancienne cote : fonds du Chapitre, carton VI, C, 1).
  • B Cart. capellarum, fol. 25 r°.
  • a Cartulaire de Notre-Dame de Chartres, éd. Eugène de Lépinois et Lucien Merlet, Chartres, 1862.
D'après a.

« In nomine sancte et individue Trinitatis, amen. Ludovicus, Dei gracia, Francorum Rex. Notum facimus universis quod super procuracione seu gisto quod apud Carnotum, in domo episcopi, super episcopum habebamus et super alia procuratione seu gisto quod apud Fresneium1 villam suam ab eodem episcopo petebamus, inter nos, pro nobis et nostris successoribus, et dilectum et fidelem nostrum Matheum, Carnotensem episcopum, pro se et successoribus suis, consenciente Capitulo Carnotensis ecclesie, talis compositio intercessit, quod nos omne jus gisti seu procurationis hujusmodi quod ab ipso episcopo vel ejus successoribus exigere poteramus, omnino memorato episcopo suisque successoribus quittavimus im perpetuum et quitamus, ita quod nec nos nec successores nostri possimus, ab ipso episcopo vel ejus successoribus, ratione gisti vel procurationis, in predictis locis nec alibi, ullo unquam tempore aliquid exigere in futurum. Idem autem episcopus, pro hac quitatione et pace, promisit nobis et concessit dare quinquaginta libras turonenses annui redditus im perpetuum, de quibus taliter duximus ordinandum, videlicet quod nos, ob devocionem precipuam quam ad ipsam ecclesiam Beate-Marie Carnotensis habemus, necnon divini amoris intuitu et ob remedium anime nostre et antecessorum nostrorum, de predicto redditu duas capellanias in eadem ecclesia institui volumus et fundari in duobus nominibus, quorum unum, a dextra parte prope introitum porte Crucis ejusdem ecclesie, in honore cunctorum sanctorum Angelorum Dei ; aliud vero, a sinistra parte propre introitum porte Crucis ejusdem ecclesie, in honore omnium sacrarum Virginum construentur. Quorum uterque capellanus, de predicta summa, quindecim libras turonenses, ad talem terminum percipiet annuatim2, videlicet centum solidos , et alios centum , et alios centum solidos . Tenebitur autem uterque ipsorum, diebus singulis, pro nobis quandiu vixerimus, per se vel per alium, si legitimum impedimentum haberent, missam celebrare secundum quod est in ecclesia consuetum. Et frequentius missam de Sancto-Spiritu et de beata Dei genitrice petimus celebrari, et in omnibus missis pro nobis collectam dici et orationem fieri specialem. Singulis autem diebus sabbati, ad altare de Sanctis Virginibus, missam de gloriosa Virgine regina Virginum, et in altari de Sanctis Angelis, qualibet secunda feria, missam de sanctis Angelis celebrabunt, nisi diebus ipsis aliqua sollempnis festivitas eveniret, de qua deberent facere potius officium proprium et sollempne. Post decessum vero nostrum, in predictis duobus altaribus, missam que dicitur pro defunctis fidelibus, singulis diebus, uterque celebrare tenebitur capellanus, excepto quod in diebus sabbati ad altare de Virginibus missa de beata Virgine et in secundis feriis ad altare de Angelis missa de Angelis celebrabitur, sicut superius est expressum. Diebus tamen sollempnibus in quibus non consuevit ecclesia celebrare pro Mortuis, poterunt officium celebrare quod sollempnitati competet aut diei. Collationem autem dictarum duarum capellaniarum nobis retinemus tantummodo prima vice, et postmodum ad Capitulum in perpetuum pertinebit. Volumus autem quod talibus conferantur qui alia ecclesiastica beneficia non habeant et qui jam ad sacerdotium sint promoti, vel qui promoveri debeant in proximis ordinibus successive, et qui personaliter et continue resideant in eisdem. Provideat tamen Capitulum quod interim, cotidie, pro nobis, sine defectu aliquo, celebretur ibidem, sicut superius est expressum. Donamus autem et concedimus de residuo dicti redditus, ad faciendum distributiones, secundum disposicionem Capituli, canonicis et clericis ejusdem ecclesie, in quinque anniversariis infra nominatis, viginti libras turonenses, videlicet in anniversario clare memorie genitoris nostri Ludovici quatuor libras turonenses ; in anniversario pie recordationis genitricis nostre Blanche quatuor libras turonenses ; in anniversario recolende memorie fratris nostri R[oberti]3, quondam comitis Attrebatensis, et eorum omnium qui in Egypto et alias in transmarinis partibus nobis ibidem existentibus decesserunt, quatuor libras turonenses ; in nostro eciam, post decessum nostrum, similiter quatuor libras turonenses ; et in anniversario karissime uxoris nostre Margarete4, Regine, post decessum ejusdem, quatuor libras turonenses. Que quidem anniversaria sollempniter fieri petimus et ad majus altare diebus obitus nostri, et distributiones anniversariorum illis dumtaxat fiant canonicis et clericis qui interfuerint quolibet anniversario, tam in vigiliis quam in missa. Quandiu autem vixerimus nos et Regina predicta uxor nostra, pro nobis et ipsa, in duobus proximis diebus , in quibus nullum festum novem lectionum evenerit, una missa de Sancto-Spiritu et alia de beata Virgine debent in eadem ecclesia sollempniter celebrari, et in utraque die quatuor libras turonenses de predicta pecunia distribuentur canonicis et clericis qui affuerint celebrationi missarum. Tenetur autem episcopus Carnotensis et successores ejus, qui pro tempore fuerint Carnotenses episcopi, predictum redditum annuatim sine difficultate persolvere, videlicet triginta libras ad terminum prelibatum pro duabus capellaniis capellanis qui pro tempore deservient in eisdem, et dictas viginti libras Capitulo Carnotensi ad faciendas distributiones in anniversariis antedictis : ita quod si in solutione deficeret terminis prenotatis, nos et successores nostri prefatum episcopum et successores ejus, ad requisitionem Capituli, per captionem bonorum suorum possemus compellere ad solutionem de predicto plenarie faciendam. Quod ut perpetue stabilitatis robur obtineat, presentem paginam sigilli nostri auctoritate ac regii nominis karactere inferius annotato fecimus communiri. Actum Carnoti, . Astantibus in palatio nostro quorum nomina supposita sunt et signa. Dapifero nullo. Signum Johannis5 buticularii. Signum Affonsi6, camerarii. Signum Egidii7, constabularii8. »