« Universis presentes litteras inspecturis, Ferrandus illustris regis Hyspanie filius, heres Pontivii et dominus Sparnonis ac miles, et domina Laura de Monteforti ejusdem Sparnonis domina ejus uxor, salutem et amorem in Domino. Noveritis quod cum inter nos ex una parte, et religiosos viros abbatem et conventum Majoris Monasterii Turonensis, priorem et monachos Sancti Thome Sparnonensis ex altera, contentio verteretur super eo quod ipsi asserebant et dicebant, per totam terram suam sive infra fines totius territorii sui, intra fines castellanie Sparnonis existentes, ratione dominii aut domanii aut aliquo jure alio ad eos pertinente, omnem justitiam tam altam quam bassam se debere habere, et quod erant in possessione vel quasi hujusmodi justitiam explectandi ; et super claiis sive clausura stagni quod est eorumdem monachorum de Sparnone, quas asserebant se habere posse et tenere, et eis ad arbitrium reparare quando et quotiens et qualiter sibi expedire videbant ; et etiam super eo quod ipsi dicebant quod quinque solidos parisienses censuales, quos percipere consueveramus ab hospite mansionario in quadam domo sita in burgo Sancti Thome Sparnonensis contigua muris nostris Sparnonis, que domus Antiochia vulgaliter appellatur, percipiebamus ratione contiguitatis hujus muri et per eo quod in parte erat fixa et injuncta in muris predictis, non ratione situs domus ejusdem ; nobis contrarium asserentibus et dicentibus premissa ad ipsos religiosos prout dicunt et asserunt minime pertinere. Tandem ducti consilio saniori, cum nobis constet et liqueat per fide dignos, quod justitia omnis et vigaria per totam terram ipsorum religiosorum in castellania existentes et etiam infra fines territorii eorumdem ad ipsos religiosos pertineat, eandem ipsis dimisimus, dimittimus, concessimus, et concedimus exercendam per se et suos, et omnimodo explectandam ; etiam de furto, latrocinio, verbis contumeliosis, verberibus, et omnibus aliis ad justitiam quoquo modo pertinentibus ; exceptis tantum modo hiis tribus casibus, raptu, murtro, enciso, quos ad nos et heredes nostros, solum et expressim et specialiter retinemus per totam terram ipsorum intra fines castellanie predicte, cum mobilibus eorumdem malefactorum absque contradictione aliqua. In hereditatibus autem illorum malefactorum, rebus immobilibus existentibus in terra seu in dominio sive infra fines territorii monachorum predictorum, nos nec heredes nostri aliquid reclamare vel habere non poterimus, sed erunt ipsorum religiosorum in tribus casibus supradictis. Item decimas molendinorum nostrorum quas ipsi habent, et decimum mercatum quod ipsi similiter habent et possident secundum quod tempore antecessorum nostrorum habere et possidere consueverant ; item justitiam nemorum predictorum de Champ Gaudeim nobis retinemus, eo modo et secundum quod in litteris comitis Amaurici, patris predicte nobilis domine, plenius continetur. Tota autem alta justitia et quicquid ad eam pertinet per totam terram suam, sive sit in eorum dominio, aut domanio, censiva, feodo, aut qualicunque modo ad ipsos pertineat, dictorum religiosorum erit qualiscunque et qualicunque modo fuerit, et ubicunque et quandocunque ; et deducetur atque determinabitur coram ipsorum judicibus suis ballivis et in curia sive curiis eorumdem, et pre ipsos sive ipsorum mandatum exequetur, et in ipsa justitia sive ipsorum hospitibus, mansionariis, aut aliis personis, in terra, sive infra fines territorii, predictorum religiosorum commorantium, aut manentium in dicta castellania, nos sive heredes aut successores nostri aliquid justitie reclamare non poterimus vel habere, nec omnino aliquid justicie retinemus in dicto prioratu seu terra ad eumdem prioratum pertinente, exceptis in tribus casibus supradictis. Preterea volumus et concedimus quod claias sive clausuram claiarum stagni quod est ipsorum monachorum intra stagnum et fossatum situm vel subtus castrum de Sparnone faciant teneant, habeant ac possideant, et eas refacere et reparare possint claias sive haias faciendo ibidem quando et quocienscunque et qualiter cunquomodo sibi videbitur expedire, usque ad muros castri nostri Sparnonensis, a meta in dicto stagno monachorum posita. Usque ad aliam metam positam in terra sive ortis dicto fossato adherentibus, imperpetuum, libere, pacifice et quiete. Et si aliquis habens terram prope dictum stagnum aperuerit vel effoderit, terram suam adeo quod aqua dicti stagni ibidem intraverit dicti religiosi poterunt claudere si voluerint stagnum suum ibidem, vel sequi pisces suos si maluerint, et piscare in fossato sic facto. Insuper quinque solidos parisiensium prenotatos census annui, quos percipere consueveramus super domo predicta ut dicebamus que Antiochia appellatur, et quicquid juris, justicie, aut explectamenti in ipsa, et commorantibus in eadem, eisdem religiosis pure et simpliciter donamus, remittimus, et quitamus, volentes et concedentes quod ipsam domum in statu in quo esse diutius consueverit, dictis nostris muris contiguam ipsam vel alteram et ligna dicte domus, et que necessaria erunt ad edificationem ipsius infigere et immitere possint prout consueverunt ponere, et prout alias factum fuit, vel eam denuo dum voluerint redificare. Idem vero religiosi, quantum ad hoc nolentes existere ingrati in recompensatione dicte domus et platee in qua sita est, et omnium jurium que in ipsa poteramus quoquo modo habere, que ut dictum est eisdem monachis dedimuset adhuc damus in puram et perpetuam elemosinam, nobis et heredibus nostris assignaverunt quatuor solidos turonenses quos ipsi habebant annui census in domo Radulphi de Brione, que domus sita est inter domum defuncte Marie La Gatote ex una parte, et domum filiastrarum Testart ex altera ; et decem denarios quos habebant a majore de Poignies in terris, vineis et masuris quibusdam quas Johannes de condeto tenet : similiter decem denarios turonenses annui census quos Petrus dictus Chardonel debebat eisdem de eisdem rebus ; similiter et septem denarios turonenses quos castellanus noster Gilo de Sancto Curto debebat eisdem monachis ; et adhuc remanent illis monachis tres denarii super eodem Gilone, turonenses, in eisdem rebus predictis tenendi et possidendi a nobis et nostris heredibus in perpetuum pacifice et habendi cum omni jure et dominio quod ibidem habebant cum predictis tribus casibus qui superius exprimuntur. Actum etiam inter nos et et religiosos predictos quod ipsi seu eorum mandatum non poterunt pendere seu pendifacere latronem seu malefactorem aliquem, nisi ad furcas Sparnonis communes nobis et dictis religiosis in territorio quod vulgaliter appellatur Potin, nec aliquem, vel aliquam, seu aliquid inhumare, infodere, destruere, aut justiciare eis monachis alibi non licebit. Nec nos vel heredes nostri similiter alibi premissa facere poterimus quam in loco predicto in terra religiosorum ipsorum. Nec nobis nec ipsis hoc licebit ; sed nos in terra nostra propria, hoc poterimus facere si voluerimus ; quod si nos vel heredes nostri fecerimus, furce predicte predictis monachis remanebunt in territorio predicto. Et ipsi vel mandatum eorumdem monachorum, et nos vel mandatum nostrum, communibus sumptibus et expensis nos et heredes successores nostri communiter reficere vel refici facere tenebimur furcas predictas cum defecerent. Si vero nos vel heredes nostri alibi in terra nostra furcas alias fecerimus, et ille predicte furce eisdem monachis remanerint, eas reficere et reparare poterunt quando voluerunt, ut sibi videbitur expedire. Insuper nos volentes spontanea voluntate, non choacti, nec seducti, ipsis religiosis graciam facere pleniorem et saluti anime nostre et antecessorum quantum possumus consulere cupientes, eis damus in puram et perpetuam elemosinam quidquid juris habemus et habere possumus in predictis ; exceptis dictis tribus casibus et id quod nobis assignatum est in recompensationem dictorum quinque solidorum parisiensium ; nec non omnes libertates, immunitates, concessiones, possessiones, collationes, elemosinas et donationes factas a predecessoribus et parentibus nostris dictis religiosis et prioratui predicto, hominibus, hospitibus, censuariis, familie, ancillis, ac rebus eorumdem confirmamus, laudamus, ac etiam, approbamus. Volentes quod de omnibus et singulis premissis imperpetuum gaudeant libere pacifice et quiete, retentis nobis et heredibus nostris tribus casibus supradictis cum aliis superius jam expressis. Et de hiis omnibus et singulis bona fide et perpetuo tenendis, nos et heredes et quoscunque successores nostros, et omnia bona nostra habita et habenda ubicunque existentia mobilia et immobilia, pariter obligamus. In cujus rei testimonium et munimen nos, in hoc unanimiter concordantes, predictis religiosis presentes dedimus litteras sigillorum nostrorum munimine roboratas. Actum anno domini millesimo ducentesimo sexagesimo — mense februario1. »