« Amauricus de Probato-Monte, miles, compositionem inter monachos Columbenses, priorem de Mestenoue et Theobaldum de Artia factam, confirmat. »

  • A Original en parchemin. Arch. dép. Eure-et-Loir, H 2347.
  • a Cartulaires de Saint-Thomas d'Epernon et de Notre-Dame de Maintenon prieurés dépendant de l'abbaye de Marmoutier, éd. Auguste Moutié et Adolphe de Dion, Rambouillet, 1878.
D'après a.

« Ego Amauricus de Probato-Monte, miles, notum facio universis presentes litteras inspecturis, quod cum contentio esset inter viros venerabiles et religiosos abbatem et conventum Columbenses et priorem de Mestenon, ex una parte ; et Theobaldum de Artia, militem, ex altera, super justitia de Pratis : tandem in hunc modum composuerunt. Videlicet quod justitia de Pratis de cetero erit communis ; ita quod dictus abbas et conventus Columbenses et prior de Mestenon habebunt medietatem justicie, et dictus Theobaldus, miles et heredes sui aliam medietatem. Hoc excepto, quod dicti monachi, sine parte dicte Theobaldi et heredum suorum habebunt census et justiciam censuum quos antea sine parte dicti Theobaldi et heredum suorum in dicta villa habebunt ; videlicet, si census non reddatur ad diem, et si vende venditionum censivarum, si que fuerint in illa censiva, similiter non reddantur ad diem. Omnimoda autem alia justicia ibidem ob veniens sive in fundo, sive de fundo, prout dictum est, pro medietate communis erit jam dictis monachis et dicto Theobaldo et heredibus suis, videlicet in villa sicut in campis. De campipartoribus ita erit ut solet : Videlicet, quod dictus Theobaldus et heredes sui habebunt campipartorem suum in villa de Pratis, et dicti monachi similiter suum ; et quum homines jam dicte ville campipartiri voluerint, ipsi requirent campipartorem dicti Theobaldi et heredum suorum et campipartorem dictorum monachorum similiter ; sed si campipartor monachorum inventus non fuerit, vel si inventus ire noluerit, vel non poterit, campipartor dicti Theobaldi et heredum suorum campipartietur. Tenebitur tamen campipartor dicti Theobaldi et heredum suorum monachis juramento singulis annis, quod fideliter et bona fide campipartietur et quod maliciose campipartiri non differet vel dolose. Si autem homines jam dicte ville non requisierint campipartorem monachorum, tenebuntur se purgare secundum consuetudinem terre, vel emendam facere, et illa emenda pro medietate communis erit dictis monachis et dicto Theobaldo et heredibus suis. Si vero campipartor dicti Theobaldi et heredum suorum non inter esset in villa quum homines ejusdem ville vellent campipartiri, alium loco suo ponere teneretur ; quia si dicti monachi per defectum campipartoris dicti Theobaldi et heredum suorum dampna consequerentur, dictus Theobaldus et heredes sui ad dampna et deperdita tenerentur eisdem. dicti monachi tenentur querere dicto Theobaldo et heredibus suis granchiam competentem in magnitudine et clausura et coopertura ad campipartem suam ponendam, quia si forte non quererent, vel minus competentem quererent ad dampna et deperdita que dictus Theobaldus et heredes sui exinde tantum modo consequerentur, tenerentur eisdem. Homines vero de Pratis tenentur querere granchiam dictam singulis annis pro monachis, quia si non quererent, ad dampna et deperdita que exinde monachi consequerentur, tenerentur eisdem et emendam facerent, et illa emenda esset communis dictis monachis et dicto Theobaldo et heredibus suis. Dictus vero Theobaldus et heredes sui habebunt granchiam illam tantum modo . Item, dictus Theobaldus et heredes sui non habebunt in villa de Pratis, aut extra, in terra communi, plateam ad granchiam faciendam, vel aliud hebergamentum ; nec monachi similiter in villa, aut extra, in terra communi. Item, dictus Theobaldus et heredes sui non habebunt in villa de Pratis, aut extra, in terra communi, plateam ad granchiam faciendam, vel aliud hebergamentum ; nec monachi similiter in villa, aut extra, in terra communi. Item, dictus Theobaldus et heredes sui non poterunt de cetero capere culcitras ville, nisi mutuo vel locato et non aliqua vi ; nec monachi similiter. Item, arpenta extra villam habebunt homines ejusdem ville jure hereditario ad annuum censum duorum solidorum Carnotensium ; et illorum censuum dicti monachi habebunt medietatem, et dictus Theobaldus et heredes sui aliam medietatem : et reddetur videlicet medietas et alia medietas , et recipientur in villa de Pratis a servienti communi vel a propriis servientibus communiten. De illis arpentis poterunt homines facere suum commodum omnibus modis quibus poterunt, salvis redditibus et sine dampno dominorum. Jam dicti homines erunt de cetero liberi et quieti a tallea et corve hiis et exactionibus, a rachato et bovagio ; exceptis decem solidis quorum medietatem habebunt dicti monachi et dictus Theobaldus et heredes sui aliam medietatem. Si aliquis hominum jam dicte ville, aliquo coactus infortunio vel paupertate, terram suam incultam reliquerit, alii homines jam dicte ville, si vellent reddere redibitiones et census, terram illam poterunt colere ; sin autem dicti monachi et dictus Theobaldus et heredes sui terram illam excoli facient in communi. Census vero communes et justicie, et proventus et emende recipientur a serviente communi, vel a propriis servientibus communiter. De omnibus receptis communibus dicti monachi habebunt medietatem, et dictus Theobaldus et heredes sui alteram medietatem. De referendis autem monachi pro medietate expectabunt, et dictus Theobaldus et heredes sui similiter expectabunt pro medietate. Quod ut ratum esset et stabile, ad peticionem dictorum monachorum et dicti Theobaldi et Agnetis, uxoris ejusdem et Helisabeth, et Ade et Aalice, et Philippe filiarum suarum, presentes litteras sigillo meo confirmavi. Actum .1»