Bulle du pape Eugène III, portant institution et confirmation de l'Abbaye de Montmartre.
- a F. Félibien, Histoire de Paris, tome III, p. 60.
- b Recueil des chartes de l'abbaye royale de Montmartre, éd. Édouard de Barthélémy, Paris, 1883.
Eugenius episcopus, servus servorum Dei, dilectis in Christo filiabus, Christiane abbatisse monasterii sancti Dionysii Montis-martyrum, ejusque sororibus tam presentibus quam futuris regularem vitam professis in perpetuum. Religiosis desideriis dignum est facilem prebere consensum, ut fidelis devotio celerem sortiatur effectum. Quocirca, dilecte in Domino filie, vestris postulationibus clementer annuimus, et prefatum monasterium ab illustris memorie Ludovico rege, ac Adelaidis regine uxoris sue assensu, pro animarum suarum salute et peccatorum remissione constructum atque ditatum, in quo divino mancipate estis obsequio, sub Beati Petri et nostra protectione, ut proprias filias suscipimus, et presentis scripti privilegio communimus. In primis si quidem statuentes ut ordo monasticus secundum beati Benedicti regulam ibidem perpetuis temporibus inviolabiliter observetur, atque in eodem loco per sanctimoniales honeste conversationis et vite laudabilis omnipotenti Domino de cetero serviatur, et prefate sanctimoniales liberam eligendi abbatissam facultatem habeant, ne aliqua persona eis vi preponatur. Abbatissa etiam earum, sive ipse sanctimoniales pro aliqua aliquando negligentia a suo penitus monasterio non expellantur, nisi prius legali judicio sue sancte matris Romane ecclesie, cujus patrocinio sunt communite, dijudicate fuerint, sed potius Parisiensis episcopi ammonitione et consilio, atque aliarum religiosarum personarum corrigantur. Porro quascumque possessiones, quecumque bona ab eodem rege sive regina, seu aliis Dei fidelibus in presentiarum juste et canonice possidetis, seu in futurum concessione Pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis Deo propitio poteritis adipisci, firma vobis vestrisque succedentibus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis : Ecclesiam Sancti Dionysii in Monte martyrum et decimam ad eamdem ecclesiam pertinentem cum suis appendiciis ; ecclesiam de Sancto-Martyrio, cum vineis Aden et Morelli culturam ; culturam quam Matheus prior comparavit à Warnerio de Portu, villam quoque que vocatur Mansionillus, cum omnibus suis appendiciis, molendina duo apud Clippiacum cum conclusione aque et molitura totius ville ; Parisius furnum unum cum omnibus consuetudinibus suis ; in silva Vulcenia quotidie vehiculaturam unam mortuorum lignorum ; domum Guerrici cum stationibus carnificum et vicariam ejusdem domus ; terram Bernardi que vocatur Puncta, liberam et quietam ; piscaturam et terram in insula de Berulliis ab omni consuetudine liberam ; apud Chelam arpenta pratorum decem ; in pago Silvanectensi apud Braium, donum unam et vineas, et terram uni carruce sufficientem ab omni exactione et consuetudine liberam, ita quod de carruca illa aut de aliis, si plures Deo donante carrucas ibi habueritis, nullam campi-partem, nullam consuetudinem tribuatis, sicut ab illustri Francorum rege vobis concessum est et scripto suo firmatum ; in pago Stampensi villam que Tolforium dicitur cum omnibus appendiciis ; in pago Miledunensi nemus et navem ad ligna per Secanam adducenda, ab omni consuetudine liberam ; hospitem unum ab omni exactione, equitatu et hujusmodi liberum, ut annonam vestram a Mileduno usque Parisius per Secanam adducat ; et si ipse bene non servierit mortuus ve fuerit, alius ad hoc opus idoneus vobis a rege restituatur ; in pago Gastinensi mansionillos tres cum terra et molendino, et ceteris eorum appendiciis ; Stampis furnum unum cum omnibus consuetudinibus ; apud Pratellum Holdeum villam prorsus liberam, cum omnibus appendiciis suis ; quicquid de feudo regis adipisci potueritis, vobis hoc et alia a rege concessa et scripto suo firmata nihilominus confirmamus, nec non etiam viginti libras de cambitu Parisius, quos vobis Ludovicus filius Ludovici regis dedit, et apud Bestisiacum decem arpenta pratorum et quadraginta arpenta de terra arabili ; viridarium quoque suum de sancto Leodegario, et stagnum cum molendino ; plateam piscatorum, que est inter domum carnificum et regis castellulum ; capellam quoque unam apud Bestesiacum, et apud Boloniam quinque millia allecum quotannis ; omnem partem feodi venatorum regalium, que contigerat Mathie citra Secanam, et apud Vitreacum terram que fuit Galonis presbyteri ex feodo regis ; Parisius domum unam juxta parvum pontem ; alteram juxta status carnilicum ; in monte Savies vineam Burgardi, et in eadem torcular cum una custodia vinearum ; apud Brumille quinque solidos census cum justifia ; medietatem unius vinee, et quod Galterius de Booron in Monte-martyrum vobis dedit, videlicet custodiam unam vinearum atque omnes vineas quas ibi habebat, et quatuor solidos et duos denarios census, et ea que in Pomponia villa habetis ; cappellam unam in calvo monticulo, cum feudo Pagani Trencebise, et cum feudo Garsilie ; atque alodiam fratris tui Heustachii, et sororum tuarum Cecilie et Hildeburgis, dilecta in Christo filia Christiana abbatissa ; Gozonem quoque hominem eorum, et ea que ab illis tenebat ; undecim arpentos de pratis que vulgo Mareis appellantur. Sane laborum vestrorum quos propriis manibus aut sumtibus colitis, nullus a vobis decimas exigere presumat. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat prefatum locum temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus fatigare. Sed omnia integra conserventur earum pro quarum gubernatione et sustentatione concessa sunt usibus omni modis profutura, salva sedis apostolice in omnibus auctoritate. Si qua igitur in futurum ecclesiastica, secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra cam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bone actionis percipiant, et apud districtum judicem premia eterne pacis inveniant. Amen, Amen, Amen.
† Ego Eugenius catholice Ecclesie episcopus.
† Ego Albericus Ostiensis episcopus.
† Ego Imarus Tusculanus episcopus.
† Ego Guido presb. Card. tit. S.Grisogoni.
† Ego Guido presb. Card. tit. SS.Laurentii et Damasi.
† Ego Julius presby.Card. tit.S.Marcelli.
† Ego Jordanus presb.Card. tit.S.Susanne.
† Ego Hugo presb. tit. in Lucina.
† Ego Oddo diac.Card.Sancti Georgii ad velum aureum.
† Ego Octavianus diac.Card.Sancti Nicholai in carcere Tulliano.
† Ego Johannes Paparo diac.Card.Sancti Adriani.
† Ego Gregorius diac.Card.Sancti Angeli.
† Ego Guido Diac.Card. Sancte Marie in porticu.
† Ego Jacintus diac.Card.Sancte Marie in Cosmydin.
Datum Parisius per manum Guidonis
sancte Romane Ecclesie diaconus cardinalis et cancellarius