Lettres d'un accort entre l'église de Céens et l'église de Longpont seur les dismes de Fransart.

Universis presentes litteras inspecturis frater Johannes dictus Abbas Longipontis Cisterciensis ordinis, Suessionensis diocesis, totusque ejusdem loci conventus salutem in Domino. Universitati vestre notum facimus, quod cum nos, diu est, traxissemus in causam coram judice delegato a domino principe abbatissam et conventum Ecclesie Morgnevallis, judicium possessorium solummodo contra eas intentando, proponentes contra eas quod cum nos fuissemus longo tempore et adhuc essemus in possessione vel quasi percipiendi singulis annis in grangia sita apud Fransart ratione Ecclesie nostre tertiam partem omnium fructuum integraliter vel proventuum magnarum decimarum omnium terrarum de Fransart et de Poenciaco videlicet frumenti, ordei, succordei1, siliginis, pisorum, fabarum, avene, viciarum, et aliorum leguminum nec non sandici2. Ipse, per septennium ante dictam causam motam elapsum nos indebite spoliaverant possessione nostra vel quasi ante dicta in parte videlicet in hoc que nos per totum dictum septennium spoliaverant possessione nostra vel quasi percipiendi tertiam partem fructuum vel proventuum decimarum sandici, tam apud Fransart quam apud Poenciacum, collecti in dicto septennio, quam decimam sandici magnam decimam esse dicebamus et percipiendi tertiam partem in decimis magnis de Poenciaco quantum ad omnes fructus vel proventus alios etiam a sandico magnarum decimarum in territorio de Poenciaco in sepe dicto septennio collectos non permittendo nos vel nostrum mandatum in toto dicto septennio aliquid percipere in decimam sandici apud Fransart vel Poenciacum, nec in aliquibus fructibus vel proventibus aliis a sandico magnarum decimarum apud Poenciacum collectis quam tertiam partem sandici fructuum estimabamus, pro, quolibet anno dicti septennii, triginta solidos parisios et tertiam partem fructuum vel proventuum aliarum a sandico magnarum decimarum in territorio de Poenciaco collectarum in dicto septennio, pro quolibet anno illius septennii quatuordecim sextarios duas partes bladi tertiam avene ad mensuram Royensem petentes ab eis dictos triginta solidos parisios pro quolibet anno dicti septennii vel tertiam partem fructuum dicti sandici et dictos quatuordecim sextarios, duas partes frumenti tertiam avene vel valorem illorum pro quolibet dictorum septem annorum nobis restitui vel reddi. Et cum predictis etiam contra eas in judicio proposuissemus quod cum dominus Albertus de Hangest miles modo defunctus et quidam alii habentes terras arabiles apud Fransart et Poenciacum illas concessissent sub quadam censiva quibusdam hominibus de Fransart et de Poenciaco ; vel etiam aliis quarum quedam erant contigue ortis predictarum villarum, quedam autem aliquantulum ab ortis eisdem distantes et in possessione vel quasi percipiendi tertiam partem fructuum vel proventuum decimarum earumdem terrarum essemus ante predictam concessionem quidem dictorum hominum quasdam pecias dictarum terrarum vel etiam partem peciarum earumdem terrarum ortis suis contiguarum ad modum ortorum incluserunt et similiter hoc fecerunt de quibusdam peciis distantibus aliquantulum ab ortis. Alii vero dictorum hominum quasdam pecias ortis suis contiguas vel partes earum et alias distantes ab ortis non incluserunt. Dicte vero abbatissa et conventus Morgnevallis que habent totam minutam decimam in dictis villis, reputantes decimam fructuum vel proventuum dictarum terrarum esse minutam, non magnam, asportaverunt illam integraliter in predicto septennio, Ecclesiam nostram Longipontis spoliando nostra possessione vel quasi percipiendi tertiam partem fructuum vel proventuum decimarum illarum terrarum, quam tertiam partem estimabamus pro quolibet anno dicti septennii septem sextarios et dimidium, duas partes frumenti ad mensuram Royensem, ob hoc petentes in dicto judicio a dictis abbatissa et conventu Morgnevallis quinque modios duas partes frumenti et tertiam avene ad dictam mensuram vel valorem illorum quinque modiorum nobis restitui vel reddi et cum hec dixissemus et proposuissemus in dicto judicio contra eas, ipse in eodem judicio nos reconveniendo contra nos proposuissent, quod cum longo tempore fuissent in possessione recipiendi a nobis singulis annis in dicta grangia dimidium modium bladi, nos sua possessione eas spoliantes quodam longo tempore, dictum dimidium modium bladi eisdem reddere contradixeramus, ideo que ipse petentes se ad suam possessionem restitui, petebant a nobis quod nos ipsis satisfaceremus de arreragiis illius dimidii modii non solutis. Item cum ipse pluries petiissent a nobis extra judicium quod nos ad reparationem grangie sue de Fransart, que imminebat, necessaria, tertiam partem sumptuum pro illa faciendorum et jam factorum poneremus. Quia in illa pars nostra dictarum decimarum reponebatur cum sua nobis dicentibus quod nichil ad reparationem dicte grangie ponere debebamus, quia nunquam ad reparationem illius aliquid posueramus in quadraginta annis vel amplius jam elapsis, quamvis in tanto tempore aliquociens fuisset reparata, cum sepe dicte cause aliquotiens fuissent agitati apud Laudunium coram decano beati Petri in foro, aliquociens coram magistro Hugone de Estrepeilliaco3 canonico sancti Sanccini Meldensis aliquociens coram decano beate Marie in Vineis Suessionensibus et quandoquidem coram abbate sancti Leodegarii Suessionensis, a dicto decano sancti Petri subdelegato, ac in nostra causa conventionis dies fuisset assignata ad sentenciendum primo coram decano beate Marie in Vineis predicto et ultimo ad idem faciendum coram abbate sancti Leodegarii supra dicto. Dicta abbatissa et conventus Morgnevallis communicato bonorum consilio, amicabili quadam compositione supra premissis omnibus inter ipsas, nomine Ecclesie sue Morgnevallis ex una parte et nos nomine Ecclesie nostre Longipontis ex altera interveniente, concesserunt spontanea voluntate non coacte, nomine Ecclesie sue Morgnevallis nobis qui sumus nunc in Ecclesia Longipontis et eis qui de cetero succedent nobis in eadem Ecclesia quod nos habeamus de cetero in perpetuum absque aliqua contradictione dictarum abbatisse et conventus Morgnevallis aut etiam earum que illis succedent de cetero in eadem ecclesia Morgnevallis tertiam partem quam ad possessionem et proprietatem magnarum decimarum in tota decimata de Fransart, Ambianensis diocesis, et de Poenciaco Noviomensis diocesis et tertiam partem decimarum sandici, ubicumque et quandocumque in toto decimatu de Fransart et de Poenciaco sandicum contigit seminari et colligi extra ortos et mensuras, qui orti et masure erant orti et masure triginta annis jam elapsis. In quibus etiam ortis et masuris voluerunt et concesserunt dicte abbatissa et conventus quod nos habeamus de cetero imperpetuum tertiam partem decimarum sandici ibidem seminati et collecti, si in illis ortis et masuris decima sandici ibidem seminati et collecti debeat magna decima censeri, et quod habeamus de cetero in perpetuum tertiam partem omnium decimarum in omnibus terris inclusis a triginta annis citra et etiam non inclusis in toto decimatu de Fransart et de Poenciaco, que terre incluse vel non incluse orti vel masure non erant triginta annis jam elapsis ac in omnibus terris que in toto decimatu de Fransart et de Poenciaco de cetero includentur, que terre non erant orti vel masure triginta annis jam elapsis, et promiserunt nobis dicte abbatissa et conventus Morgnevallis quod ipse nullatenus se opponerent nobis vel contradictionem seu impedimentum contra nos procurabunt quominus tertiam partem fructuum seu proventuum decimarum omnium predictarum percipiamus de cetero imperpetuum singulis annis nomine ecclesie nostre Longipontis, et quittaverunt imperpetuum nobis nomine Ecclesie nostre dimidium modium bladi cujus arreragia petierant a nobis in reconventione predicta, promittentes quod supra predicto dimidio modio bladi quantum ad proprietatem vel etiam quantum ad possessionem pro tempore preterito vel futuro. Vel etiam supra arreragiis illius de cetero nullatenus nobis movebunt questionem vel etiam motam contra nos prosequentur. In dicta etiam compositione ita fuit ordinatum de consensu nostro nomine Ecclesie nostre Longipontis et abbatisse et conventus predictarum nomine Ecclesie sue Morgnevallis quod dicte abbatissa et conventus et ille que ipsis succedent de cetero in Ecclesia Morgnevallis dictam grangiam sitam apud Fransart ad sumptus Ecclesie Morgnevallis predicte reficere totam vel ejus partem quantumcumque dimidiam videlicet majorem dimidia vel minorem et tegere et retegere tenebuntur imperpetuum quotienscumque tota dicta grangia vel pars aliqua ejus quantacumque dimidia scilicet major dimidia vel etiam minor indiguerit aliquo premissorum nec aliquid pro refectione vel aliis predictis jam factis in dicta grangia vel etiam imposterum faciendis ab abbatissa et conventu Morgnevallis, que nunc sunt in Ecclesia Morgnevallis, vel illis que eis succedent in eadem Ecclesia ille que nunc sunt in ipsa Ecclesia Morgnevallis predicta vel que illis succedent de cetero in illa poterunt petere a nobis que nunc sumus in Ecclesia Longipontis predicta vel eis qui nobis succedent de cetero in eadem ; concesserunt etiam dicta abbatissa et conventus, nomine Ecclesie sue Morgnevallis, nobis qui nunc sumus in Ecclesia Longipontis pretaxata et illis qui de cetero succedent nobis in eadem Ecclesia Longipontis quod nos et dicti successores nostri quolibet anno tempore messium imperpetuum reponamus in communi in dicta grangia de Fransart portionem omnium fructuum seu proventuum predictorum nos contingentem cum portione sua ut portione nostra et sua ibidem repositis et trituratis flagellatis sive excussis in communi partem nostram videlicet tertiam omnium fructuum seu proventuum in dicta grangia trituratorum flagellatorum sive excussorum et supra dictis decimis dictorum decimatuum proventium ex tunc habeamus et de ipsa nostram faciamus voluntatem. In cujus modi repositionem tertie partis predicte in dicta grangia voluerunt et concesserunt dicte abbatissa et conventus Morgnevallis nomine Ecclesie nostre Longipontis de cetero jus habere, nos vero nomine Ecclesie sue omnes expensas quas feceramus contra eas in causis conventionis supradictis et omnes fructus seu proventus quos perceperant usque nunc de tertia parte decimarum tam sandici quam rerum aliarum in omnibus terris supra dictis nos contingente et ipse similiter nomine Ecclesie sue nobis quittaverunt expensas quas fecerant contra nos in reconventione supra dicta. De ista vero compositione imperpetuum inviolabiliter observanda tam a nobis qui nunc sumus in Ecclesia Longipontis et eis qui de cetero nobis succedent in eodem nomine Ecclesie ejusdem quam a dictis abbatissa et conventu qua nunc sunt in Ecclesia Morgnevallis et illis que succedent ipsis in illa, nomine Ecclesie illius, constituerunt se debitores erga nos, nomine Ecclesie nostre Longipontis, in centum libris parisiensibus. Johannis de Novis casis4 miles frater abbatisse Morgnevallis et Renaudus de Matrismonte5 miles qui pro nobis similiter se constituerunt debitores in centum libris parisiensibus erga dictas abbatissam et conventum nomine Ecclesie Morgnevallis, Gerardus de Margival6 miles et Radulphus ejus filius armiger, dicti Johannes et Renaudus erga nos nomine Ecclesie nostre Longipontis quilibet eorum insolidum et dicti Gerardus et ejus filius erga dictas abbatissam et conventum nomine Ecclesie sue similiter quilibet insolidum se et sua omnia suos que heredes successores ac bonorum suorum possessores supra predictis centum libris obligantes. Ita videlicet quod si contingeret nos vel illos qui nobis succedent de cetero in Ecclesia nostra Longipontis in aliquo resilire a dicta compositione per beneficium restitutionis in integrum vel alio aliquo modo de facto vel de jure dicti Gerardus et ejus filius centum libras parisienses solvere tenerentur dictis abbatisse et conventui Morgnevallis pro suo interesse, ratione dicte compositionis non servate a nobis qui nunc sumus in Ecclesia Longipontis vel ab eis qui succedent nobis in eadem Ecclesia sepe dicta, et similiter si contigerit dictas abbatissam et conventum que nunc sunt in Ecclesia Morgnevallis vel eas que ipsis succedent in eadem Ecclesia resilere in aliquo a dicta compositione per beneficium restitutionis in integrum vel aliquo alio modo de facto vel de jure, dicti Johannes et Renaudus milites centum libras parisienses solvere tenerentur nobis pro nostro interesse ratione dicte compositionis non servate a dictis abbatissa et conventu que nunc sunt in Ecclesia Morgnevallis vel ab eis que succedent ipsis in eadem Ecclesia Morgnevallis. Nobis vero vel nostris successoribus in Ecclesia Longipontis sive dictis abbatissa et conventu vel illis succedentibus in Ecclesia Morgnevallis a dicta compositione resilientibus aliquo modorum predictorum dicte cause conventionis et reconventionis ad examen dicti abbatis sancti Leodegarii reverterentur. Et ex nunc sua jurisdictione quam habebat in dictis causis tempore ordinationis dicte compositionis libere uteretur ad instanciam nostram vel nostrorum successorum in Ecclesia nostra vel ad instanciam dictarum abbatisse et conventus que nunc sunt aut succedentium eis in Ecclesia Morgnevallis, et in hoc consensimus tam nos quam abbatissa et conventus supra dicte nomine Ecclesiarum nostrarum. Ut autem omnia supra dicta prout sunt superius expressa, firma permaneant et illibata imperpetuum, presentes litteras sigilli nostri munimine predictis abbatisse et conventui que nunc sunt in Ecclesia Morgnevallis et illis que de cetero processu temporis succedent eis in eadem Ecclesia concessimus roboratas.

Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo septimo, mense novembri.