Louis VI règle avec le chapitre de Sainte-Croix plusieurs questions relatives aux serfs.
- B Bibl. nat. de France, Baluze 78, p. 57.
- a Cartulaire de Sainte-Croix d'Orléans (814-1300), éd. Eugène Jarry et Joseph Thillier, Paris, 1906.
- b Bulletin de la Soc. Arch. et Hist. de l'Orléanais, tome VIII, p. 82.
In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis.
Ludovicus, Dei
gratia
Francorum rex.
Notum esse volumus tam præsentium quam futurorum sanctæ Dei
Ecclesiæ curam gerentium sollerciæ, homines sive clientes nostros nobis in
aurem misisse ut Petrum, sanctæ Crucis
majorem, in nostrum servum proprium clamaremus, ea scilicet ratione quod mater
ejus ex eo genere sive familia nostrorum servorum erat, qui inter duas aquas,
Uxantiam scilicet et Bionam,
habitant ; ubi consuetudo usque ad nostra tempora extiterat, eum regibus in servis
sive ancillis neminem posse partiri.
Quorum verbis adquiescentes, ut ipsi nobis intimaverant, eum in nostrum servum
clamavimus.
Unde ecclesiæ Sanctæ Crucis canonicis mirantibus, immo
perturbatis, quia pater ipsius ecclesiæ jamdictæ servus extiterat, adierunt
serenitatem nostram Johannes,
Aurelianensis ecclesiæ episcopus, et cum eo Stephanus, ejusdem ecclesiæ decanus,
adhibitis secum prædictæ ecclesiæ venerabilibus canonicorum personis, crantes et
supplicantes quatinus eorum ecclesiæ misereremur, neque res suas, quas
antecessores nostri reges pro animarum suarum remedio ampliaverant, minueremus aut
inquietaremus.
Quorum racionabilibus et modestis precibus flexi, ad consilium et concessionem
uxoris nostræ, Adelaidis scilicet
reginæ, baronum etiam nostrorum, pro peccatorum nostrorum remissione, pro
antecessorum quoque nostrorum animabus, totam calumpniam sive rectitudinem prædictam, quam super Petrum majorem ponebamus,
Sanctæ Crucis canonicis quietam clamavimus, et quod
Petrus et ejus uxor et omnes eorum heredes servi
Sanctæ Crucis essent concessimus ; hoc insuper addentes,
quod si prædictus Petrus sine herede masculo moreretur,
canonici prædicti fratrem ipsius Johannis, qui cognominatur
Paganus, et omnes quos habebit heredes habeant.
Et ne ultra super hujusmodi inter nos et ipsos lis sive controversia oriretur,
hoc in perpetuum eis concessimus, ut in toto regno nostro, sive servi eorum, sive
ancillæ nostris servis vel ancillis maritali jure conjuncti fuerint, nos cum eis
et ipsi nobiscum, nullo loco penitus excepto, omnes qui ex eis processerint
heredes partiantur.
Quod ut inviolabile futuris temporibus maneat, sigilli nostri impressione
corroborari præcepimus.
Astantibus in palatio nostro quorum nomina subtitulata sunt et signa.
S.
Anselmi dapiferi.
S.
Hugonis constabularii, S.
Gisleberti buticularii.
S.
Widonis camerarii.
Actum publice Aurelianis in palatio
Datum per manum Stephani cancellarii.