Geofroi, évêque de Paris et l'archidiacre Dreux concèdent à Cluny et à Saint-Martin-des-Champs l'autel de Bondy, village donné par Henri Ià St-Martin.

  • A Orig. Arch. nat., K 20, nº 67.
  • B . Copie de 1133, Bibl. nat. de Fr., ms. lat. 10977, Liber Testamentorum, fol. 67, nº 103.
  • C Copie du xiie siècle, Liber Testamentorum, fol. 51, nº 119, incomplète des notes chronologiques.
  • D Copie de 1209, Arch. nat., LL 1351, collationnée par D. Marrier « ex ipsissimo authographo, ex quo vetustate sigillum olim adfixum, non adpendens, cecidit », et complétée des passages omis par le copiste.
  • E Copie du xvie s., Arch. nat., LL 1353, fol. 361.
  • a Marrier, Monasterii S. Martini... historia, p. 472.
  • b Recueil des chartes et documents de l’abbaye de Saint-Martin des Champs, monastère parisien, éd. Joseph Depoin, Ligugé, 1913-1921.
  • Tardif, Monuments historiques, Cartons des rois, nº 307.
D'après b.

In nomine summe et individue Trinitatis. Divinarum auctoritate Scripturarum informamur ut, dum tempus habemus, bonum ad omnes, maxime vero ad domesticos fidei operemur, et peccamina ac iniquitates nostras elemosinis redimentes, « amicos et receptores in eterna tabernacula » , juxta illud Evangelicum, « de his que relinquenda indigne possidemus, nobis faciamus ». Qui vero fideliores amici ac veriores pauperes, seu ad interpellandum Deum familiariores, quam hii qui instar Apostolorum, omnibus exuti, pauperem Xpistum et ipse pauperes sunt secuti, ac pro amore celestis Patrie dura obediencie onera laturi, alterius jugo se summiserunt, religiosi scilicet ac catholici monachi ? Quisquis ergo in multis se meminit deliquisse, studeat necesse esse illis prodesse et auxiliari, quorum merita sibi credit in ipso districto examine suffragari. Hec itaque et hujusmodi ego Goisfridus, Dei gratia Parisiorum episcopus18, ad me pertractans, notum fieri volo omnibus tam presentibus quam futuris quoniam confratrum ac amicorum nostrorum monachorum Cluniacensium in ecclesia Beati Martini prope Parisius sita, Deo famulantium, exemplo ac petitione provocatus, dono Deo et ipsi predicte ecclesiæ que vocatur de Campis, fratribusque ibidem Deo servientibus, altare quoddam quod fuerat mei juris, cum atrio et his omnibus que ad ipsum altare pertinent, in villa quadam Bungeias nomine14, que villa ex largitione pie memorie excellentissimi regis Francorum Henrici, qui ipsam predictam ecclesiam honorifice restauravit, cum multis aliis donariis, ipsi ecclesie primum tradita fuerat. Hoc, inquam, altare, cum omnibus reditibus et redibitionibus ejus, dono, liberum concedo et transfundo predicte ecclesie, ipsisque fratribus Cluniacensibus perpetuo jure tenendum et possidendum, nullo michi vel successoribus meis inibi jure retento, preter sinodum ac circadam, et curam animarum parrochiano presbitero a nobis commissam. Hoc idem facio et ego Drogo archidiaconus, in cujus archidiaconatu ipsum altare habetur, et ad cujus manum tercia pars omnium redituum ipsius altaris tunc pertinebat, omnia videlicet supramemorata predicte ecclesie donando et concedendo, laudantibus quoque et annuentibus omnibus canonicis, tam prepositis quam inferioris ordinis, ecclesie Beate Marie Parisiensis. Et ut hoc donum stabile et inconcussum permaneat, hanc cartam in qua, me precipiente, hec omnia scripta sunt, sigillo meo subtersignavi ego ipse episcopus Goisfridus, ac Drogo archidiaconus, omnesque prepositi ac clerici mei manufirmatam ac signis ac nominibus nostris subterscriptam, cum plurimis aliis tam clericorum quam laicorum, autenticis personis corroboravimus. Quod si quis hec calumpniari et contra facere, — quod absit et quod minime credimus, — presumpserit, sciat se perpetuo anathemati subjacere, atque in gehennalibus penis cum Juda proditore torquendum qui ea qui egenis mittebantur legitur surripuisse.

Actum Parisius publice in capitulo Sancte Marie Parisiensis , indictione quoque xª. Signum Goisfredi, Parisiorum episcopi18. S. Johannis decani. S. Joscelini archidiaconi. S. Walterii sacerdotis. S. Goderanni sacerdotis. S. Walterii canonici et Meldensis episcopi. S. Ivonis archidiaconi. S. Rotberti sacerdotis. S. Rogerii sacerdotis. S. Haimonis sacerdotis. S. Radulfi diaconi. S. Bernardi diaconi. S. Bernardi diaconi. S. Drogonis archidiaconi. S. Waleranni precentoris. S. Odonis subdiaconi. S. Rainaldi subdiaconi. S. Ollandi subdiaconi. S. Isembardi subdiaconi. S. Hugonis subdiaconi. S. Guidonis pueri. S. Walterii pueri. S. Wilelmi pueri.

Hii quoque sunt testes qui interfuerunt : Lisiardus, decanus Ste Genovefe, Wido de Kala, Hugo filius Frederici, Fulco monetarius, Walterius de Nusiaco major, Ebrardus decanus de Nusiaco, Walterius major de hac villaa Warinus frater ejus, Theo frater ejus, Alermus major de Aneto, Hugo de Aneto, Engelardus de Sancto-Marcello, Hilgodus de Sancto-Marcello, Durannus decanus de Bungeia, Walbertus de Bungeias, Walbertus frater ejus, Archembaldus de Bungeias, Hubertus frater Ebrardi, Helleboldus, Poncius filius Ebrardi de Nusiaco, Malgerius.

Wlgrinus cancellarius scripsit.