« Littera regia de victoria Flandrensi. »

  • B Bibl. nat. de France, carton 28: Livre des Privilèges de l'église de Chartres, p. 194 et 195.
  • a Cartulaire de Notre-Dame de Chartres, éd. Eugène de Lépinois et Lucien Merlet, Chartres, 1862.
D'après a.

« Philippus, Dei gracia, Francorum rex, ad perpetuam rei geste memoriam. Si regnum Francorum, quod a priscis temporibus divina stabilivit potentia, multisque ditavit beneficiis et honoribus decoravit, novissimis temporibus doli Sathan inventor, persecutor pacis et tocius malicie seminator, invidens quod regnum ipsum virtus divina sic vallasset, per circuitum in Flandrie partibus, Domino permittente, tetigerit, subditosque nostros parcium earumdem in superbia et abusione contra nos fecerit nequiter rebellare, ipsosque tocius incentor nequicie sic in sua rebellione firmasset ut cogitantes iniquitates pessimas in corde tota die nobis constituerent prelia ; ita ut ecclesiis et aliis sacris locis, villis et aliis regnicolarum habitacionibus circumpositis, summe vastacionis jacture deditis, per eosdem plures nobiles et alias personas regni ejusdem, quod gravius est, hujusmodi causa rebellionis, mors amara raquerit, nec in hiis adversus esset furor eorum, sed pocius semper eorum superbia ascendisset. Tandem immensa Christi pietas, sue gloriose matris Marie virginis piis provocata precibus, ad regnum ipsum, cujus regimem nobis miseratione divina commisit, cor paternum reflectens, videns inimicorum nequiciam multam nimis et cor eorum impenitens, Nos, cum fideli exercitu gallicano, ad faciendam vindictam in natione illa Flandrensi contra rebelles ipsos, sub fortis manus sue tegumento, direxit, nobisque mensis augusti die decima octava1 , in loco qui Mons-in-Pabula nominatur, contra ipsos ad nos in contumaci multitudine venientes, ad pugnam conscensis, placuit Altissimo, post longam cum inimicis predictis dimicacionem, eos in ventum superbie alcius elevatos ad ima deiciendo potenter elidere, eisque, cum pluribus ipsorum ductoribus et capitaneis, in mortis laqueum per nostrum et ejusdem nostri exercitus ministerium sub potenti Domini manu deducere et gloriosum de ipsis nobis prebere triumphum ; sicque mirabilis Deus mirabiliter pro nobis voluit operari ut merito dici possit illam a Domino et non ab homine victoriam factam esse. Quapropter nos, in humilitatis spiritu confitentes Domino, eique et sacratissime genitrici illius devote laudis sacrificium offerentes, regraciamur ei qui, sedens super thronum, judicavit causam justicie regni sui : et ut Dominus qui tanquam vir pugnator delevit impios aute faciem nostram in suis laudetur operibus, ejusdem non obliviscantur mirabilia, et beatissima virgo mater ejus Maria, de prestato nobis per ejus suffragia filii sui auxilio, honoretur, Nos, ad laudem et gloriam ejusdem domini nostri et beate Marie virginis genitricis ejus ecclesie Carnotensi in ipsius virginis honore fundate, centum libras parisienses annui et perpetui redditus, ob nostram et carissime consortis nostre Johanne, Francie regine, et liberorum nostrorum salutem, pacem et tranquillitatem regni nostri nostrorumque fidelium subjectorum, concedimus ab ipsius ecclesie decano et Capitulo, nomine dicte ecclesie, habendas, tenendas et possidendas, libere et pacifice, in perpetuum, absque coactione vendendi vel extra manum suam ponendi, et absque prestacione financie cujuscumque, capiendasque in Thesauro nostro Parisiensi, singulis annis, , donec eas in locis et rebus competentibus duximus assidendas ; volentes et statuentes quod dicte centum libre parisienses canonicis, vicariis, capellanis, dyaconibus, subdiaconis, clericis et aliis quibuscumque personis de choro ipsius ecclesie existentibus qui in primis vesperis, in matutinis et solenpni missa diei martis predicte intererunt, integre pro equalibus porcionibus distribuantur, itemque in dictis vesperis tercia, in matutinis alia tercia, et missa predictis alia ultima tercia pars dictarum centum librarum per modum supradictum distribuantur de cetero in futurum. Quod ut ratum permaneat, presentibus litteris nostrum fecimus apponi sigillum. Actum in castris prope Insulam, 2. »