Procès verbal de la canonisation solennelle et de la translation des reliques de
saint Gautier.
A Original sans sceau. Arch. dép. Val d'Oise, 9H, cart. I. Vidimus
de Guillaume, archevêque de Rouen en date à Pontoise, d'octobre 1294.
a Cartulaire de l'abbaye de Saint-Martin de Pontoise, J.
Depoin (éd.). Pontoise: 1895.
D'après a.
Anno Incarnati verbi mº cº liijº, Quinto nonas maias,
Eugenio universali papa Romano,
Francorum Rege
Ludovico, Pontesaram
veni ego HugoRoth[omagensis] dictus arch[iepiscopus].
Convenerunt pariter TeobaldusParisiac[us] et TeobaldusSilvanect[ensis] venerandi pontifices.
Presidente monasterio Sti
Martini Abbate Will[el]mo, Assistentibus
quam multis religiosis et autenticis personis.
Clero et populo multipliciter aggregato, Missa super hoc legatione et assensu
magnifici Remorum archiep[iscopi]
Sansonis et aliquorum Gallie
pontificum.
Tunc apertum est monumentum abbatis Walterii prefati monasterii Pontesiarensis
Sti Martini.
Invitantibus, immo cogentibus miraculis non vanitate sed veritate choruscantibus
in presenciarum et multis retroactis temporibus.
Quia vero sancta et celebris ac pernecessaria sanctorum patrum devotio
penitencium misereri maxime consuevit, pre ineffabili gratia redemptoris
nostriqui peccata dimittit et pre manifestatione fidelis servi sui
patris Walterii cujus reliquias presens ecclesia reverenter
aspexit, et miraculorum ejus gloria letificari meruit, Christi
fidelibus ipsius patris Walterii beneficia
implorantibus penitencialis oneris indulgenciam statuimus tribuendam :
De penitenciis ergo criminalium que septennio concluduntur, pie confitentibus et
vere penitentibus, Annus integer, et reliquorum annorum pars tercia relaxatur.
His vero qui annorum quatuordecim penitenciam susceperunt duo anni integri, et
residui temporis pars tercia condonatur.
Viginti autem annorum tres annos remittimus et residui temporis partem terciam
indulgemus.
De penitenciis vero quadraginta annorum et eo amplius totam medietatem
remittimus, et reliquorum annorum partem terciam condonamus.
De parvulis vero qui baptizati vel sine baptismo infra septem annos per
negligenciam parentum mortui sunt, penitenciam parentibus ipsorum remittimus,
excepta sexta feria in ebdomada, in qua etiam si ad ecclesiam penitens perrexerit,
Qualem karitate ei presbiter suus dederit, talem habeat.
Si vero infirmus fuerit, aut mulier pregnans vel debilis qui jejunare non possit,
dicat septies pater noster vel faciat bonum quod potuerit.
Partem vero terciam de penitenciis minorum peccatorum remittimus et oblita
peccata ommino condonantur.
Hec autem prescripta indulgencia a die crastina inventionis sancte Crucis in annum integrum et singulis hujus presentis anni diebus
cunctis ad memoriam Sancti venientibus sub gracie divine confidencia a nobis
concessa est.
A stipulatione autem reverendorum patrum episcoporum et ceterorum qui beati
Walterii translationi presentes assisterunt statuimus, ut
prefati Sancti festiva memoria sequenti die proxima inventionis Sancte
Crucis annuatim celebretur.
Pia etiam et misericordi ipsorum patrum consideratione decrevimus, ut quia
habundante iniquitate his novissimis temporibus pauci dignos penitencie fructus
faciunt, uberioris indulgencie gratia peccantibus subveniatur.
Quapropter omnibus illis qui ipsa die inventionis Sancte Crucis qua
die beatum corpus levatum est, et die crastina in qua recolitur anima celebritas
Sancti, ad ipsum sanctum gracia remissionis advenerint, ipso quocumque advenient
anno de qualibet provincia vel episcopatu sancti clemenciam adierint,
suprascriptam indulgenciam plenarie impendimus.
Ad hec me quidem indignum, et peccatis gravibus, et culpis veteribus oneratum,
jure confiteor, unde multa et magna misericordia Dei totus
indigeo.
Suffragantibus itaque meritis et precibus pii patris
Walterii abbatis Dni nostri graciam et matris
misericordie clemenciam et omnium sanctorum miserationem assiduam suppliciter
exoro, et ecclesie catholice communioni transitum meum, finemque commendo.