Règlement des droits du maire Albert, fils de Pierre, et déclaration que la mairie
n'est nullement héréditaire.
B Bibl. nat. de France, Baluze 78, p. 88.
a Cartulaire de Sainte-Croix d'Orléans (814-1300), éd.
Eugène Jarry et Joseph Thillier, Paris, 1906.
D'après a.
In nomine sanctæ et individuæ Trinatis, Ego
Symon, Sanctæ Crucis Aurelianensis
decanus, et totus ejusdem ecclesiæ conventus, notum facimus tam futuris
quam instantibus quod, post decessum Petri, majoris nostri,
inter nos et filium ejus Albertum
habita est contencio de quibusdam quæ in terra nostra sive in hominibus violenter
et injuste exigere videbatur.
Recognita autem post multas tribulationes, Deo auxiliante, just icia nostra,
terram quam prædecessores sui apud Scalas
occupaverant a nobis censualem recepit, in summa XX solidorum singulis
annis in festivate sancti Remigii reddendorum : eo videlicet tenore,
ut nulli de heredibus ejus terram illam habere liceat, nisi ei qui nostro assensu
major[i]am obtinebit, qui etiam terram illam sub eodem censu possidebit.
Et quociens possessor terræ mutahitur, terra illa XX solidis a
capitulo redimetur.
Decimam terræ illius et semper habuimus et semper habebimus.
In reliqua vero totius majoritæ terra nullam deinceps huie vel alii majori terram
neque per se neque per alium licebit1 excolere, præter feodum suum, quod apud terminiacum ab antiquo
esse dinoscitur.
Non hospitabitur cum aliquo hospitum nostrorum, nec corvatas ex debito vel
consuetudine poterit ab eis exigere vel habere, nisi ex libera voluntate sua ei
accommodaverint.
Questam nollam in terra nostra faciet, nisi eam quæ tempore messis fieri solita
est de frumento, quam etiam hoc modo faciet : non talliabit eam, sed quæret ab
hominibus si voluerit, non nominando eis aliquam summam.
In beneplacito autem eorum erit dare vel non dare.
Quod si non dederint, vel non quantum ipse voluerit dederint, nec vim facere, nec
eos ad justitiam propter hoc submonere licebit.
Graneas ubicunque voluerimus in terra nostra construemus, et major in nulla earum
aliquid reclamabit, præter paleam omnem et stramen frumenti in sola grane[a]
Terminiaci, quod hospites nostri habent ei adducere.
Ad nichil vero alind debent ei conductum.
In eadem iterum granea et in tribus aliis, videlicet
Faverolis, Solgiaco, et apud
Villare Ducum, in unaquaque tres modios
frumenti habebit.
Tres servientes habebimus in tribus graneis, videlicet
Solgiaci, Terminiaci,
Faverolis, qui proprii erunt capituli, in quibus vel
super quos major non justiciam, non exactionem, non consuetudinem aliquam
habebit.
Si tamen aliquis corum ultra unam masuram tenuerit, vel dimidiam, vel amplius, de
eo quod supra est majori justiciabilis erit.
Ad submonitiones vero et ad alia quæ ad majorem pertinent facienda
unus tantum serviens erit, quem major hoc modo constituet : decano et
præposito præsentabit aliquem hominem ecclesiæ, et hospitem legitimum et sine
infamia ; quem si forte non receperint, alios duos ejusdem modi
nominabit et de tribus unum eligent decanus et præpositus, et eum in
capitulum adducent, ut capitulo fidelitatem faciat de omnibus ad capitulum
pertinentibus ; postmodum vero decano et præposito fidelitatem faciet similiter de
omnibus ad decanum vel præpositum pertinentibus, salva in omnibus fidelitate
capituli.
Eum ita positum si forte major vel etiam decanus aut præpositus a ministerio suo
eicere voluerint, si consenserint eicietur, et alius eodem modo quo et prior infra
XL dies substituetur ; quod si non consenserint, in judicio capituli
erit an debeat eici, an non.
Si vero capitulum ipsum eum in infidelitate deprehensum extra ponere voluerit,
nichilominus in judicio ejusdem capituli erit.
Census nostros, quorum receptio ad majoriam illam pertinet, sive de capitibus
hominum, sive de terris, serviens ille recipiet, et capitulo in constitutis
terminis ex integro reddet.
Quando carreia nostra veniunt, si de pluribus vel etiam omnibus graneis nostris
eadem die venerint, duas minas avenæ recipiet major aut serviens ejus in granario
nostro.
Si vero de una tantum venerit carreium, nichilominus duas minas avenæ
habebit.
De terra Sanctæ Crucis, quocumque tempore
Sanctæ Crucis fuerit, nullam alicui garentiam portabit,
nec alicui, quia serviens ejus fuerit, terram aut consuetudinem contra ecclesiam
garentabit.
Illud etiam prætermittere noluimus, quod majoriam istam nulli jure hereditario
requirere vel habere licet, nisi ex sola misericordia capituli.
Pacem et pactionem istam, sicut in litteris istis continetur, se servaturum
prædictus Albertus juravit, et quod ejus consilio vel auxilio
filius ejus majoriam istam non requiret, nisi ex misericordia capituli, cum
redemptione competenti.
Hoc ut firmum et inconcussum permaneat, litteris annotatum, sigilli nostri
auctoritate corroboravimus.
Actum publice Aurelianis in capitulo anno ab
incarnatione Domini MCLIII, episcopatus vero
Manasse episcopi nostri anno VIII, qui etiam
sigilli sui astipulatione hanc paginam confirmavit regnante
Ludovico [rege] anno XVII.
Astantibus in capitulo Girardo
cantore, Zacharia subdecano,
Radulfo capicerio, archidiaconis
Burchardo et Johanne, Garnaldo succentore, Garino archipresbytero, Martino capellano, ceterisque canonicis, et laicis
pluribus, Hugone de Ruanova, Hugone buticulario, Jolduino de
Castellari, Hugone majore de
Toiri, Radulfi venatore.