Composition entre le chapitre de Sainte-Croix et les Lépreux de Bonneval au sujet de l'achat de Villevaudrain.

  • A Original. Arch. dép. Loiret, G 377.
  • B Bibl. nat. de France, Baluze 78, p. 8
  • a Cartulaire de Sainte-Croix d'Orléans (814-1300), éd. Eugène Jarry et Joseph Thillier, Paris, 1906.
D'après a.

Willelmus, Dei gratia Senonensis archiepiscopus, et Apostolice Sedis legatus. Omnibus Sancte Matris Ecclesie filiis tam futuris quam presentibus ad quos littere presentes pervenerint in Domino salutem. Universitati vestre notum fieri volumus quia, cum inter ecclesiam Sancte Crucis Aurelianensis et monachos de Bonavalle contentio esset super quibusdam terris que de feodo Sancte Crucis erant, a predictis monachis sine assensu capituli Aurelianensis emptis, assensu utriusque partis in hac forma per amicabilem compositionem coram nobis controversia sopita est. Monachi de Bonavalle medietatem terre Stephani Berruarii, que dicitur de villa Valdreni, et de feodo Sancte Crucis erat, nescientibus canonicis Sancte Crucis emerant. Cumque canonici feodum suum a monachis emi sine voluntate sua non posse discerent, et super hoc coram nobis litem movissent, eadem lite pendente, predicti monachi alteram medietatem a prefalo Stephano Berruario nescientibus canonicis iterum emerunt. Rursus pro hac ultima medietate, sicut et pro prima, canonici monachos coram nobis convenerunt. Et quia lites execrabiles el odiose viris honestis et religiosis esse debent, hortatu nostro sub hac conventione pars utraque a lite recessit, et concordi transactione pacem invicem reformavit. Canonici precium pro ultima parte dimidia persolverunt et sic tota illa terra StephaniBerruarii quam supra diximus communis canonicorum et monachorum facta est, tam in terragio, quam in decima et omni proventu. Rursus canonici totam terram de villa Gauberti, extra corpus ipsius ville et arpennos hospitum qui proprii Sancte Crucis sicut prius fuerant ita et deinceps erunt, sibi et monachis communem de cetero fore in omni redditu et justicia concesserunt. Monachi quoque quicquid decime in predicta villa vel territorio habebant pro communitate campipartis que canonicorum erat, sibi et canonicis commune fecerunt. Quicquid etiam in terra de Nosemento et in terra que fuit Herberti de Boschato, sive in terragio sive in decima, monachi habebant, commune deinceps canonicorum et monachorum erit. Sciendum quoque quia IIII oschie, que vicine monachis erant, ad culturam ipsorum proprie et quite remanebunt ; sed pro ipsis permutationem convenientem canonicis facient. Que permutatio si de propria terra monachorum facta fuerit, communis de cetero tam monachis quam canonicis, sicut reliqua terra, erit. Si de communi, tota canonicorum proprium erit. Hoc etiam addimus quia quicquid pro terris istis communibus sive pro mestiva presbyterorum, sive pro modiatione militum usque ad diem pacis hujus a predictis monachis solvebatur, de communi monachorum et canonicorum annona deinceps reddetur. De predictis territoriis istis que communia deinceps erunt, terras quas homines Sancte Crucis coluerant colent, et homines sancti Florentini similiter suas. Graneam communem communibus expensis canonici simul et monachi construent. Tempore messium, canonici servientem suum et monachi suum ad congregandas et custodiendas messes ponent, ita quod serviens canonicorum monachis et serviens monachorum canonicis fidelitalem faciet. Collectis messibus unum vel duos servientes communiter eligent qui facta fidelitate de forisfactis et justicia et redditibus ad predictam terram communem pertinentibus curam habebunt et monachis inde simul et canonicis respondebunt. Sciendum quoque quia minuta decima de villa Gauberti monachorum tantum erit, ita quod io ea canonici nichil habebunt. Quod si monachi forte dixerint homines non fideliter decimam minutam solvere, in arbitrio ipsorum erit vel ecclesiasticam justiciam requirere, vel decano Sancte Crucis denuntiare qui vel decimam minutam plene reddi faciet vel sacramento firmari quod fideliter reddila sit. Si forte in terris supranominatis aliquid venale proponitur, communiter a duabus ecclesiis emetur. Quod si altera pars postquam summonita fuerit ab emptione cessabit, pars altera sibi emet et proprium habebit. Addendum quoque quia si calumpnia aliqua supra predictis terris alterutri ecclesie mota fuerit, communiter tam monachi quam canonici labore et sumptu utriusque ecclesie causam prosequentur. Quod ut ratum et inconcussum in posterum permaneat, predictas conventiones sigillo nostro fecimus confirmari. Actum publice Carnot[is] . Astantibus in presenlia nostra majoribus Carnotensis ecclesie personis Gaufrido decano, Amaurico cantore, Gisleberto subdecano, et Gauterio archidiacono Dunensi. Ex parte Aurelianensis ecclesie, S[tephano] abbate S. Evarcii, Hugone decano, Willelmo cantore, Letoldo subdecano. Ex parte monasterii Bonevallensis, ipso abbate Herberto, Adam priore de Patheio, Renardo priore de Colummevilla, Roberto preposilo monasterii.