Composition entre le chapitre de Sainte-Croix et les Lépreux de Bonneval au sujet de l'achat de Villevaudrain.
- A Original. Arch. dép. Loiret, G 377.
- B Bibl. nat. de France, Baluze 78, p. 8
- a Cartulaire de Sainte-Croix d'Orléans (814-1300), éd. Eugène Jarry et Joseph Thillier, Paris, 1906.
Willelmus, Dei
gratia
Senonensis archiepiscopus, et Apostolice Sedis
legatus.
Omnibus Sancte Matris Ecclesie filiis tam futuris quam
presentibus ad quos littere presentes pervenerint in Domino
salutem.
Universitati vestre notum fieri volumus quia, cum inter ecclesiam
Sancte Crucis Aurelianensis et monachos de
Bonavalle contentio esset super quibusdam terris que de
feodo Sancte Crucis erant, a predictis monachis sine
assensu capituli Aurelianensis emptis, assensu utriusque
partis in hac forma per amicabilem compositionem coram nobis controversia sopita
est.
Monachi de Bonavalle medietatem terre Stephani
Berruarii, que dicitur de villa Valdreni, et
de feodo Sancte Crucis erat, nescientibus canonicis
Sancte Crucis emerant.
Cumque canonici feodum suum a monachis emi sine voluntate sua non posse
discerent, et super hoc coram nobis litem movissent, eadem lite pendente, predicti
monachi alteram medietatem a prefalo Stephano Berruario
nescientibus canonicis iterum emerunt.
Rursus pro hac ultima medietate, sicut et pro prima, canonici monachos coram
nobis convenerunt.
Et quia lites execrabiles el odiose viris honestis et religiosis esse debent,
hortatu nostro sub hac conventione pars utraque a lite recessit, et concordi
transactione pacem invicem reformavit.
Canonici precium pro ultima parte dimidia persolverunt et sic tota illa terra
StephaniBerruarii quam supra diximus communis
canonicorum et monachorum facta est, tam in terragio, quam in decima et omni
proventu.
Rursus canonici totam terram de villa Gauberti, extra corpus
ipsius ville et arpennos hospitum qui proprii Sancte Crucis
sicut prius fuerant ita et deinceps erunt, sibi et monachis communem de cetero
fore in omni redditu et justicia concesserunt.
Monachi quoque quicquid decime in predicta villa vel territorio habebant pro
communitate campipartis que canonicorum erat, sibi et canonicis commune
fecerunt.
Quicquid etiam in terra de Nosemento et in terra que fuit
Herberti de Boschato, sive in terragio sive in decima,
monachi habebant, commune deinceps canonicorum et monachorum erit.
Sciendum quoque quia IIII oschie, que vicine monachis erant, ad
culturam ipsorum proprie et quite remanebunt ; sed pro ipsis permutationem
convenientem canonicis facient.
Que permutatio si de propria terra monachorum facta fuerit, communis de cetero
tam monachis quam canonicis, sicut reliqua terra, erit.
Si de communi, tota canonicorum proprium erit.
Hoc etiam addimus quia quicquid pro terris istis communibus sive pro mestiva
presbyterorum, sive pro modiatione militum usque ad diem pacis hujus a predictis
monachis solvebatur, de communi monachorum et canonicorum annona deinceps
reddetur.
De predictis territoriis istis que communia deinceps erunt, terras quas homines
Sancte Crucis coluerant colent, et homines
sancti Florentini similiter suas.
Graneam communem communibus expensis canonici simul et monachi construent.
Tempore messium, canonici servientem suum et monachi suum ad congregandas et
custodiendas messes ponent, ita quod serviens canonicorum monachis et serviens
monachorum canonicis fidelitalem faciet.
Collectis messibus unum vel duos servientes communiter
eligent qui facta fidelitate de forisfactis et justicia et redditibus ad predictam
terram communem pertinentibus curam habebunt et monachis inde simul et canonicis
respondebunt.
Sciendum quoque quia minuta decima de villa
Gauberti monachorum tantum erit, ita quod io ea
canonici nichil habebunt.
Quod si monachi forte dixerint homines non fideliter decimam minutam solvere, in
arbitrio ipsorum erit vel ecclesiasticam justiciam requirere, vel decano
Sancte Crucis denuntiare qui vel decimam minutam plene
reddi faciet vel sacramento firmari quod fideliter reddila sit.
Si forte in terris supranominatis aliquid venale proponitur, communiter a duabus
ecclesiis emetur.
Quod si altera pars postquam summonita fuerit ab emptione cessabit, pars altera
sibi emet et proprium habebit.
Addendum quoque quia si calumpnia aliqua supra predictis terris alterutri
ecclesie mota fuerit, communiter tam monachi quam canonici labore et sumptu
utriusque ecclesie causam prosequentur.
Quod ut ratum et inconcussum in posterum permaneat, predictas conventiones
sigillo nostro fecimus confirmari.
Actum publice Carnot[is]