Sentence arbitrale de Geoffroy de Bulli et de Guillaume de Péronville sur certains points, et du doyen Lebert sur certains autres, débattus entre le chapitre et Hubert de Péronville au sujet des coutumes de Villequoy.

  • A Original sur parchemin. Arch. dép. Loiret, G 441.
  • a Cartulaire de Sainte-Croix d'Orléans (814-1300), éd. Eugène Jarry et Joseph Thillier, Paris, 1906.
D'après a.

L[ebertus], decanus Aurelianensis, universis presentes litteras inspecturis salutem in Domino. Noverint universi quod cum verteretur contencio inter capitulum Aurelianense et homines de villa Galli, ex una parte, et Hubertum de Espesonvilla, ex altera, super eo quod dictus Hubertus dicebat quod retractus aque communis de villa Galli erat communis sibi et capitulo sicut aqua, et super eo quod dictus H. dicebat quod dicti homines de villa Galli debebant panes rogationum in domum suam propriam portare, et super eo quod dictus H. volebat justiciare dictos homines in domo sua propria, cum dicta domus esset de villa, ut dicebat, et etiam super eo quod dictus H. dicebat quod possessores masurarum honera et redditus masurarum assignatos super masuras dicto H. prorata eorum que possidebant de masuris solvere tenebantur, et super eo etiam quod dictus H. dicebat quod cum arpenta juncta essent masuris ipsi homines arpenta sua augmentaverant ut honera campipartis evitarent, unde petebat dictus H. dicta arpenta et omnia alia arpenta ejusdem ville, que legitimam mensuram arpentorum excedebant, mensurari ; que omnia dictum capitulum et dicti homines facere recusabant, dictum vero capitulum et dicti homines ex adverso dicebant quod quedam semita debebat esse juxta propriam domum dicti H., quam dictus H. obturaverat, unde petebant dictam clausuram semite removeri. Tandem, habito honorum virorum consilio super dictis contentionibus et super omnibus aliis, compromissum fuit in magistrum Gaufridum de Bulli, concanonicum nostrum, et Willelmum de Espesonvilla, clericum, in hunc modum quod, si dicti arbitri super dictis contentionibus vel super aliqua earundem concordare nequirent, nos tercium advocarent, et quicquid super premissis de quibus dicti arbitri discordarent cum altero illorum vel etiam solus disponeremus, vel ectiam sententiaremus, predicte partes fideliter observarent. Istam vero compromissionem dictum capitulum et dicti homines sub pena viginti librarum et dictus Hubertus per fidem et sub eadem pena promiserunt fideliter observare. Cum dicti arbitri in arbitrio processissent et super duobus articulis tantummodo concordassent, super aliis nos tercium advocarunt. Postea capitulo Aurelianensi partibus assignata, et partibus presentibus, coram dictis arbitris et postulantibus dictas contentiones per diffinitivam sententiam a dictis arbitris terminari, cum dictus magister G. de Bulli et dictus Willelmus de Espesonvilla in hoc concordassent quod clausura semite removeretur, ita quod dicti homines per dictam semitam possent libere profiscisci, et in hoc quod masurarum possessores masurarum honera sequerentur, et super biis dicta die diffinitivam sentenciam protulissent, nos super aliis articulis in quibus dicti arbitri discordabant diffinitive sentenciavimus in hunc modum, videlicet quod arpenta retractui aque conjuncta mensurabuntur, et residuum quod erit ex parte aque ultra mensuram legittimam capitulo et Huberto quitum et liberum remanebit, similiter alia arpenta mensurabuntur et ad mensuram legittimam reducentur. Hubertus vero dictos homines de villa Galli in sua domo, cum sit de villa, justiciabit de pertinentibus ad suam justiciam, videlicet de consuetudinibus suis, et ibi in propriam domum suam panes rogationum dicti homines adportabunt. Dicti vero homines masuras suas aque contiguas usque ad aquam prosequentur, et acrescet eis aque retractusquamdiu non erit ibi aqua, et capitulum et Hubertus aquam prosequentur quantum latius se extendet. Nos vero in hujus rei fidem et testimonium presentes litteras sigilli nostri munimine fecimus roborari. Actum .