École des chartes » ELEC » Cartulaires d'Île-de-France » Saint Gondon » Cartulaire » à Bourges. Janvier 1095 et février 1095

Transaction passée entre les abbés et religieux de Saint-Florent et de Vierzon, au sujet du monastère de Saint-Gondon.

Donné jadis par les rois de France à Saint-Florent, il était tombé au pouvoir du vicomte de Bourges et de Gilon de Sully, qui l'avaient livré à l'abbaye de Vierzon. Après l'avoir réclamé, en exhibant leurs chartes, les moines de l'Anjou abandonnent perpétuellement Saint-Gondon à ceux du Berry, en considération des grandes dépenses qu'ils ont faites pour l'acquérir et le mettre en bon état ; mais à condition qu'il leur sera annuellement payé, à Saint-Florent, le jour de la fête de leur patron (2 mai), deux onces de bon or, faute de quoi l'abbaye angevine recouvrera immédiatement Saint-Gondon. Fait à Bourges, en présence de l'archevêque Audebert, le 4 janvier, ce traité fut confirmé à Vierzon le 6, et à Saint-Florent le 22 février, date de la charte.

  • B Bibl. nat. de France, lat. 1930: Livre Noir, fol. 101 (la charte a pour rubrique: Concordia de S. Gundulfo).
  • C Arch. dép. Maine-et-Loire: Livre d'Argent, H 3714, fol. 58v°.
  • a Cartulaire du prieuré bénédictin de Saint-Gondon-sur-Loire, éd. Paul Marchegay, Les Roches-Baritaud, 1879.
D'après a.

Cum sit omnibus manifestum litterarum descriptionem ad hec valere ut per eam recoli valeant quæ in memoria nequeunt diu manere, utile duximus ad noticiam posterorum litteris mandare concordiam quam, communi assensu, de monasterio Sancti Gundulfi et rebus ad illud pertinentibus fecerunt Guillelmus abbas Sancti Florentii cum suis monachis, Umbaldus quoque abbas sancti Petri Virsionensis cum suis michilominus monachis.

Constat si quidem predictum Sancti Gundulfi monasterium, cum rebus suis, abbatibus Sancti Florentii habendum regulariterque disponendum a regibus Franciæ antiquitus donatum fuisse ; sed ex multis jam temporibus ab eorum potestate subractum, in potestatem et dominium abbatis Virsionensis, dono et auctoritate Bituricensis vicecomitis1 et Gilonis de Soliaco, qui ejus tunc compotes fuerant, modernis temporibus devenisse. Quod cum abbas et monachi Sancti Florentii reclamassent, et secundum donationes et præcepta veterum regum jus in eo suum ostendissent, tandem benignitatis et caritatis intuitu, ne confratres suos Virsionenses monachos, qui jam in adquirendo eo multa expenderant, gravare viderentur, concesserunt eis habendum et possidendum idem monasterium, et quicquid rerum illius jam adquisissent sive deinceps, Turonis superius, adquirere possent : ea tamen conditione ut per annos singulos in perpetuum duas uncias auri, boni et legitimi, pro recognitione antique rectitudinis, ad monasterium Sancti Florentii transmittant, ad festivitatem scilicet ejus que VIo nonas maii celebratur. Si vero, ut fit plerumque, legatus eorum impedimentum aliquod incurrerit, aut aurum in via ab raptoribus ablatum fuerit, [ita] ut illud die predicta ad monasterium exhibere nequeat, cognito ejus impedimento et probato, habeant quadraginta dierum spatium quo aurum, vel illud idem vel equæ valens, valeant quærere et ad monasterium Sancti Florentii transmittere.

Quod si ab hac conventione quoquo modo defecerint et eam adimplere neglexerint, tum vero monachi Sancti Florentii ad jus suum redeant, monasterium prædictum cum rebus suis recipiant, et monachi Virsionenses se de eo ulterius non intromittant. Hoc ut ita fieret statutum et definitum est primo quidem Bituricas, in presentia archiepiscopi et cleri, ; inde autem Virsione, in plenario capitulo, presidente abbate Umbaldo et concedentibus fratribus, multisquoque laicis presentibus, i ; novissime vero in capitulo Sancti Florentii Salmurensis, .

Nomina eorum qui hanc concordiam fecerunt sive fieri viderunt et audierunt : Willelmus abbas, Gervasius abbas, Aldebertus archiepiscopus, Umbaldus abbas, Rangerius monachus, Ebrardus monachus, Ebrardus decanus, Girardus monachus, Mauricius monachus, Hugo monachus, Rainaldus monachus, Matheus precentor, Rotgerius monachus, Drogo monachus, Isembardus monachus, Odo famulus, Giraldus Burditus, Ainardus, Tetbaldus monachus, Samuel famulus, Radulfus archidiaconus, Arnulfus monachus, Benedictus famulus, Stephanus Crassa Curta, Gosfredus de Virsione, Stephanus de Maiduno, Arnulfus filius ejus, Hugo de Mota, Hugo vicarius, Giraldus Musca, Rotbertus de Valenaco, Fulco de Virsione, Arnulfus Mitte Focum.

Data .


1 Voir Gallia christiana nova, vol. 2, p. 138.