École des chartes » ELEC » Cartulaires d'Île-de-France » Notre-Dame de Chartres » Tome deuxième » 1246, août

« Littere compositionis de memore de Riene, inter homines de Villa-Nova. »

  • A Original en parchemin. Arch. dép. Eure-et-Loir, G 1630 (ancienne cote : fonds du Chapitre, carton LXXXIV bis, F, 1).
  • a Cartulaire de Notre-Dame de Chartres, éd. Eugène de Lépinois et Lucien Merlet, Chartres, 1862.
D'après a.

« Universis presentes litteras inspecturis, officialis curie archidiaconi Carnotensis, salutem in Domino. Noveritis quod cum inter homines de Villa-Nova, hospites Capituli Carnotensis, ex una parte, et Theophaniam de Regneio, Johannem, Guillelmum et Petrum, ejus filios, et Amelinam et Jaquelinam, filias dicte Theophanie, Stephanum de Brimont et Johannem dictum Hardi, maritos dictarum Ameline et Jaqueline, et Henricum de Barra, militem ex altera, coram nobis, in capitulo, contentio verteretur super nemore quod dicitur nemus de Rienne, in quo dicebant dicti homines de Villa-Nova se habere usagium ad pasturam animalium suorum, tandem, de bonorum virorum consilio, super dicto usagio fuit coram nobis compositum inter dictas partes in hunc modum, videlicet quod tota terra vacua, prope dictum nemus de Rienne sita, in perpetuum de cetero remanebit in usagio predictis hominibus ad pasturam animalium eorumdem, prout mete posite sunt inter dictum nemus et dictam terram, de communi assensu partium predictarum. Adjectum etiam fuit inter dictas partes, in dicta compositione, quod de predicto nemore quod divisum erat in tres partes, habebunt de cetero dicti homines de Villa-Nova duas partes in pastura animalium suorum, et terciam partem dicti nemoris servabunt dicti Theophania et ejus filii et filie et mariti earumdem filiarum et Henricus de Barra, miles, usque ad quatuor folia, videlicet usque ad quatuor annos, et ex tunc habebunt dicti homines de Villa-Nova dictam terciam partem ad pasturam animalium suorum cum aliis duabus partibus nemoris supradicti ; ita quod dicti homines totam herbam existentem in dicta tercia parte et in aliis duabus partibus evellent et fougeriam secabunt. Dictum etiam fuit quod in primo anno quo secabitur dicta tercia pars nemoris, non ibunt porci neque equi dictorum hominum in dictam terciam partem ; elapso vero illo primo anno, ibunt sine contradictione in dictam terciam partem nemoris porci et equi supradicti, ita tamen quod dicti Theophania et ceteri in dictis terra vacua et nemore aliqua animalia mittere non poterunt preterquam sua propria ; immo tota terra predicta, cum dicto nemore, dictis hominibus, ut superius est expressum, in perpetuum remanebit. Si autem boves, que in illa tercia parte privabuntur a pastore, per servientem dicti nemoris in illa tercia parte potuerint inveniri, homines, quorum boves fuerint supradicte, dicto servienti et non alii, pro qualibet bove, duos denarios tantummodo persolvent ; si vero contigerit aliquam bovem fortassis evadere in tercia parte supradicta et dictus serviens eam ibi potuerit [invenire], unum denarium tantummodo habebit, nisi dicta bos a tauro fugata fuerit vel a musca. Preterea serviens qui dictum nemus pro tempore servaverit, jurare debet coram presbitero de Frunceio quod ipse predicta animalia non capiet in illa tercia parte nisi in forefacto presenti. Insuper divisum fuit coram nobis et concessum quod pro predicta composicione, ut dictum est, facienda dicti homines capras habere non poterunt in nemore supradicto, immo eas a dicto nemore penitus removebunt..... Hanc composicionem laudavit, voluit et concessit et approbavit Paulinus de Frunceio, miles1, de cujus feodo seu dominio dictum nemus movebat..... In quorum omnium premissorum testimonium et munimen, ad peticionem partium predictarum, sigillum curie archidiaconi Carnotensis presentibus litteris duximus apponendum. Datum . »


1 Nous retrouverons plus loin le même Paulin de Fruncé confirmant une vente faite par Jean et Guillaume de Ragny. Voir nº CCCIX.